Số 3/2020

TÓM TẮT
Mục đích của nghiên cứu nhằm cung cấp dẫn liệu khoa học về: Hiện trạng thảm thực vật; Đa dạng các taxon thực vật; Đa dạng nhóm thực vật quý hiếm. Trên cơ sở điều tra theo tuyến và điều tra ô tiêu chuẩn, kết quả cho thấy, tại Khu bảo vệ cảnh quan Thác Giềng có 8 trạng thái thảm thực vật, bao gồm: Rừng tự nhiên trung bình cây lá rộng thường xanh trên núi đá vôi; Rừng tự nhiên phục hồi cây lá rộng thường xanh trên núi đá vôi; Rừng tự nhiên trung bình cây lá rộng thường xanh trên núi đất; Rừng tự nhiên nghèo cây lá rộng thường xanh trên núi đất; Rừng phục hồi tự nhiên cây lá rộng thường xanh trên núi đất; Rừng hỗn giao cây gỗ và tre nứa; Rừng tre nứa; Thảm thực vật nhân tác. Khu hệ thực vật đã ghi nhận 875 loài thực vật bậc cao có mạch, thuộc 493 chi của 164 họ trong 6 ngành thực vật. Trên khu vực nghiên cứu có tính đa dạng về số loài, chi thực vật trong đó có 14 loài thực vật đ¬ược đề cập trong Sách Đỏ Việt Nam, Danh lục Đỏ IUCN. Trong số đó có 7 loài thuộc cấp EN, 7 loài thuộc cấp VU (13 loài thuộc Sách Đỏ Việt Nam (2007) và 01 loài thuộc Danh lục Đỏ IUCN). Theo danh sách trong Nghị định 06, Nghị định 160 và Nghị định 64 có: 01 loài thuộc nhóm IA và 7 loài thuộc nhóm IIA.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Nghiên cứu nhằm đánh giá kinh nghiệm sử dụng nguồn tài nguyên cây thuốc của cộng đồng các dân tộc thiểu số tại xã Trọng Con, huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng. Các phương pháp sử dụng gồm có: Điều tra cộng đồng, thu thập mẫu vật, định danh tên loài, đánh giá tính đa dạng nguồn tài nguyên cây thuốc. Kết quả nghiên cứu bước đầu đã xác định được 94 loài cây thuốc thuộc 79 chi, 59 họ được dân tộc Tày, Nùng, Dao sử dụng trong chữa trị bệnh. Đã xác định được 9 bộ phận khác nhau của cây thuốc được sử dụng theo kinh nghiệm của các cộng đồng dân tộc thiểu số, trong đó các bộ phận được sử dụng nhiều nhất là: lá, củ, rễ, cả cây và thân. Đã xác định được 19 nhóm bệnh được chữa trị bằng kinh nghiệm sử dụng cây thuốc của cộng đồng các dân tộc thiểu số, trong đó các nhóm bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất là: bệnh về tiêu hóa; về đường tiết niệu; về xương khớp, hệ vận động; về gan; ngoài da và bệnh do thời tiết. Xác định được 5 loài cây thuốc được cộng đồng dân tộc Tày, Nùng, Dao tại khu vực nghiên cứu cùng sử dụng trong chữa trị bệnh, bao gồm: Bảy lá một hoa – Paris chinensis Franch, Bầu đất – Gynura cusimbua (D. Don) S. Moore, Bò khai – Erythropalum scandens Blume, Củ bình vôi – Stephania pierrei Diels, Kim tiền thảo – Antenoron filiforme (Thunb.) Robert. & Vau.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Gừng đen (Distichochlamys citrea) là một loài thực vật đặc hữu mới ở Việt Nam. Hiện nay, trong tự nhiên Gừng đen (D. citrea) được phân bố hẹp và số lượng ít. Tinh dầu được chiết xuất từ thân, rễ và lá với các hoạt chất hóa học như 1,8-cineole (30,7-43,7)%, β-citral (1,6-14)%, a-citral (2,5- 20,9)% và neryl acetate (4,1-11,1)%, α-pinene (1,8-4,5)%, β-pinene (2,8-7,0)%,
D-limonene (1,2-3,3)%, Geraniol (4 , 0-5,9)%, Neryl acetate (4,1-11,1)%,… Hoạt chất trong Gừng đen rất tốt cho sức khỏe và có thể được sử dụng để làm dược liệu, mỹ phẩm, thực phẩm. Nhân giống Gừng đen in vitro hiệu quả bằng cách: Sau khi khử trùng, chồi được tái sinh trên môi trường (MS + 5g/l Agar + 30g đường + 100ml/l nước dừa + 1mg/l PVP + 2mg/l BAP + Kn 0,2 mg/l), chồi sau khi tái sinh được nhân lên trên môi trường: (MS + 5g/l Agar + 30g đường + 100m/l nước dừa + 1mg/l BAP + 1g/l Casein + 0,2mg/lKn). Rễ được hình thành trên môi trường (MS + 30g đường + 100ml/l nước dừa + 0,5mg/l NAA). Cây trồng trong vườn ươm trên giá thể (mùn dừa: trấu hun: đất đồi sâu) tỷ lệ (2: 1: 1) và che 75% ánh sáng mặt trời. Sau khi trồng 10 ngày phun phân bón Grownmore (30N: 10P: 10K) nồng độ 0,5g/l; 7 ngày/lần. Sau 3 tháng, cây con phát triển tốt, với 2,7 chồi mới; 2 lá mở cây; Cao 138 mm; Lá dài 82 mm và rộng 52 mm. Lá màu xanh tự nhiên.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu mức độ biến dị về sinh trưởng và chất lượng thân cây giữa các xuất xứ và gia đình Mỡ được thực hiện ở tuổi 3 trong ba khảo nghiệm xuất xứ – hậu thế tại Tuyên Quang, Yên Bái và Nghệ An. Kết quả đánh giá cho thấy có sự sai khác rõ rệt về sinh trưởng (thể tích thân cây và đường kính hoặc chiều cao tùy từng khảo nghiệm) và chất lượng thân cây giữa các xuất xứ trong khảo nghiệm tại Tuyên Quang và Yên Bái, nhưng không có sự khác biệt về cả sinh trưởng và chất lượng thân cây giữa các xuất xứ và gia đình trong khảo nghiệm tại Nghệ An. Tại Tuyên Quang, 2 xuất xứ có sinh trưởng tốt nhất là Tuyên Quang, Nghệ An và vượt giá trị trung bình toàn khảo nghiệm lần lượt là 26,3% và 10,5%. Tại Yên Bái, 3 xuất xứ có sinh trưởng tốt nhất là Tuyên Quang, Bắc Kạn và Nghệ An, vượt từ 12,8 – 21,1% so với giá trị trung bình toàn khảo nghiệm.
Mức độ biến dị giữa các gia đình Mỡ trong các khảo nghiệm là rất lớn. Phân tích thống kế cho thấy có sự sai khác rõ rệt về sinh trưởng và chất lượng thân cây giữa các gia đình ở cả Tuyên Quang và Yên Bái, tuy nhiên cũng không có sự sai khác tại khảo nghiệm ở Nghệ An. Chọn lọc 5 gia đình sinh trưởng và chất lượng thân cây tốt nhất tại các khảo nghiệm đều có độ vượt lớn so với trung bình khảo nghiệm, biến động từ 11,5% tới 97,8% cho sinh trưởng và từ 9,8% tới 28,8% cho độ thẳng thân cây. Đây là những gia đình rất có triển vọng để phát triển cho trồng rừng gỗ lớn.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Cây Tùng đen có giá trị dược liệu và cũng được ưa chuộng làm cây cảnh nhưng chúng sinh trưởng rất chậm, tỷ lệ hạt nảy mầm trong tự nhiên rất thấp. Trong những năm qua việc khai thác tận diệt đã làm cạn kiệt nguồn gen loài cây này trong tự nhiên. Nghiên cứu này nhằm xác định một số biện pháp nhân giống Tùng đen từ hạt và hom, trong đó thí nghiệm gieo ươm từ hạt áp dụng 03 công thức nhiệt độ nước xử lý hạt (40, 70 và 100oC), 03 công thức nồng độ thuốc N3M (10.000, 15.000 và 20.000 ppm) kích thích nảy mầm hạt giống, 03 loại giá thể ươm cây (100% đất, 90% đất + 10% phân vi sinh và 90% đất + 9,5% phân vi sinh + 0,5% phân NPK). Thí nghiệm giâm hom áp dụng 04 công thức nồng độ thuốc kích thích ra rễ N3M (5.000, 10.000, 15.000 và 20.000 ppm), 03 công thức giá thể giâm hom (100% cát sông, 50% cát sông + 50% đất và 100% đất). Kết quả cho thấy hạt giống Tùng đen xử lý bằng nước nóng 70oC trong 12 giờ có tỷ lệ nảy mầm cao nhất, đạt 75,93%; ngâm hạt bằng dung dịch N3M, nồng độ 15.000 ppm trong thời gian 1 giờ cho tỷ lệ nảy mầm 67,77%; giá thể gieo ươm hạt tốt nhất là 90% đất + 9,5% phân vi sinh + 0,5% phân NPK. Xử lý hom Tùng đen bằng thuốc kích thích ra rễ N3M nồng độ 10.000 ppm cho kết quả tốt nhất, tỷ lệ ra rễ đạt 46,91%; giá thể cát sông phù hợp nhất để giâm hom cây Tùng đen.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Kết quả nghiên cứu về đặc điểm cấu trúc và tái sinh rừng tự nhiên trên rú cát tại huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị cho thấy: Mật độ tầng cây cao dao động từ 320-740 cây/ha với đường kính trung bình từ 6,8-10,6 cm và chiều cao trung bình là 3,9-6,6 m. Số lượng loài cây tham gia vào các quần xã thực vật rừng trong khu vực nghiên cứu biến động từ 4 – 11 loài. Trong cả 3 xã nghiên cứu đều xuất hiện các loài cây tiêu biểu như: Trâm bù (Syzygium corticosum), Ran (Memecylon edule), Xăng mã (Carallia Brachiata), Bộp (Scolopia spinosa), Nổ (Syzygium zeylanicum), đa số là cây có giá trị sinh thái cao trong quá trình phục hồi rừng, với vai trò là những cây tiên phong tạo lập, phục hồi hoàn cảnh rừng theo quy luật tự nhiên lên cấp cao hơn. Nhóm cây ưu thế của tầng cây tái sinh phần lớn cũng là nhóm cây ưu thế trong tầng cây cao như Trâm bù (Syzygium corticosum), Nổ (Syzygium zeylanicum), Bộp (Scolopia spinosa), Bí bái (Acronychia pedunculata). Mật độ cây tái sinh tại khu vực nghiên cứu khá cao, dao động từ 10.586-16.773 cây/ha. Cây tái sinh triển vọng chiếm khoảng 36,4% số lượng cây tái sinh. Cấp chiều cao của lớp cây tái sinh chia làm 4 cấp, trong đó số cây tái sinh ở cấp chiều cao < 0,5m chiếm tỷ lệ lớn nhất (trên 40%). Tỷ lệ cây tái sinh hạt chiếm 75,9% và tái sinh chồi chiếm 24,1%. Chất lượng cây tái sinh của khu vực nghiên cứu chủ yếu là trung bình chiếm từ 54,0 – 67,8%, tiếp đến là chất lượng cây tốt chiếm từ 23,6 – 37,2%, chất lượng cây tái sinh xấu chiếm từ 8,5 – 12,4%.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ trồng, cường độ tỉa thưa đến tuổi khai thác nhằm cung cấp gỗ lớn đối với rừng Tràm lá dài (M. leucadendra) tại huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An. Đây là nội dung thuộc Đề tài nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật trồng Tràm lá dài (M. leucadendra) thâm canh cung cấp gỗ lớn đã được thực hiện từ năm 2014 tại Trạm thực nghiệm Lâm nghiệp Thạnh Hóa. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm tìm ra được các công thức trồng và tỉa thưa phù hợp cho trồng rừng cung cấp gỗ lớn. Nghiên cứu được thực hiện với 9 công thức trồng và tỉa thưa (Cự ly trồng 2 × 2 m T0 không tỉa; cự ly trồng 1 × 2 m gồm có T1 không tỉa; T2 tỉa thưa 50% lúc 24 tháng; cự ly trồng 1 × 1 m gồm có T3 không tỉa; T4 tỉa 25% lúc 24 tháng; T5 tỉa 25% lúc 24 tháng và 25% lúc 36 tháng; cự ly trồng 0,5 × 1 m gồm có T6 không tỉa; T7 tỉa 50% lúc 24 tháng và T8 tỉa 50% lúc 24 tháng và 12,5% lúc 36 tháng). Thí nghiệm được bố trí theo khối ngẫu nhiên đầy đủ với 3 lần lặp lại. Diện tích mỗi ô thí nghiệm là 100 m2. Kết quả của nghiên cứu cho thấy rừng trồng đến 4,7 tuổi có sinh trưởng về đường kính của các công thức có sự khác biệt có ý nghĩa (P <0,05). Công thức tỉa thưa T5 áp dụng tỉa thưa (2 lần) có chỉ số đường kính đạt 9,0 cm cao hơn 2,0 cm so với công thức T3 không tỉa là 7,0 cm; sinh trưởng về chiều cao của các công thức có sự khác biệt có ý nghĩa (P <0,05). Công thức T1, T2, T5 và T8 có chỉ số chiều cao bình quân tốt nhất ≈ 9,3 m; năng suất và chất lượng rừng trồng thì công thức T1 và T5 là 02 công thức có triển vọng trong trồng rừng cung cấp gỗn lớn. Trong đó, T5 là công thức được đánh giá tốt nhất có các chỉ số D1,3 ≈ 9,0 cm; Hvn ≈ 9,3 m; MAI ≈ 25,0 m3/năm/ha và phẩm chất cây tốt ≈ 96% và kế đến là T1 có các chỉ số D1,3 ≈ 8,6 cm; Hvn ≈ 9,3 m; MAI ≈ 24,3 m3/năm/ha và phẩm chất cây tốt ≈ 80%. Kết quả dự báo tuổi khai thác rừng trồng Tràm lá dài đạt mục tiêu cung cấp gỗ lớn (D1,3 ≥ 16 cm) của công thức T1 là 12,5 tuổi và T5 là 11,3 tuổi.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Mô hình tăng trưởng đường kính và tỷ lệ cây chết tự nhiên thường được sử dụng để dự đoán sản lượng và động thái của lâm phần, nó có ý nghĩa quan trọng trong quản lý rừng. Bài báo sử dụng dữ liệu được thu thập từ các ô định vị để xây dựng mô hình tăng trưởng đường kính và tỷ lệ cây chết cho trạng thái rừng trung bình và giàu tại Khu bảo tồn thiên nhiên Văn hóa Đồng Nai. Dạng hàm phi tuyến và Logistic đã được lựa chọn để mô phỏng tăng trưởng đường kính (ZD) và ước lượng xác suất cây bị chết, với các biến dự báo là kích thước thân cây (đường kính: DBH), phẩm chất và mối quan hệ vị trí giữa các cây. Kết quả nghiên cứu cho thấy DBH và phẩm chất cây rừng là các biến có ý nghĩa quan trọng dự đoán ZD. Cụ thể, ZD tăng theo DBH, sau khi đạt giá trị lớn nhất ZD có xu hướng giảm và tiệm cận 0 khi DBH tiệm cận tối đa. Tỷ lệ cây bị chết trong chu kỳ điều tra ở rừng giàu và trung bình lần lượt là 10,94% và 15,67%. Ngoài ra, các nhân tố có mối tương quan chặt với xác suất cây chết bao gồm: DBH, chỉ số cạnh tranh tán và phẩm chất cây. Cụ thể, giai đoạn cây non xác suất chết tự nhiên thường cao, bước vào giai đoạn lâm phần ổn định xác suất cây chết giảm, nhưng khi cây già cỗi có xu hướng tăng trở lại. Phẩm chất là biến quan trọng ở các mô hình dự báo sinh trưởng cây cá thể, so với cây có phẩm chất tốt, ZD và tỷ lệ sống của những cây có phẩm chất trung bình và xấu giảm rõ rệt. Kết quả của nghiên cứu khẳng định các nhân tố điều tra như DBH, phẩm chất và chỉ số Hegyi có thể được sử dụng để dự đoán sinh trưởng cây cá thể ở rừng mưa nhiệt đới có cấu trúc phức tạp.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Rừng ngập mặn, đặc biệt là rừng ngập mặn ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng, bao gồm gỗ, củi, dược liệu, nguồn lợi thủy sản, bảo vệ bờ biển, v.v. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, rừng ngập mặn được coi là một bể chứa carbon đáng kể và có tốc độ hấp thụ carbon cao, góp phần giảm nhẹ khí nhà kính và làm chậm sự nóng lên toàn cầu. Một số nghiên cứu tại Việt Nam đã được thực hiện để ước tính sinh khối và trữ lượng carbon của rừng ngập mặn, tuy nhiên, việc đánh giá trữ lượng và tiềm năng hấp thụ carbon cho khu vực rừng ngập mặn cụ thể còn hạn chế. Nghiên cứu này đánh giá trữ lượng carbon trong sinh khối (trên và dưới mặt đất) và tiềm năng hấp thụ carbon của rừng ngập mặn ở huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định. Thông tin viễn thám (ảnh SPOT5 và 6) được sử dụng để xây dựng bản đồ hiện trạng rừng. Trữ lượng carbon trong sinh khối và tốc độ hấp thụ carbon của rừng ngập mặn được phân tích từ các nghiên cứu sẵn có, kết hợp tính toán bổ sung dựa trên các phương trình ước tính sinh khối và số liệu đo đếm các ô điều tra. Kết quả cho thấy tổng diện tích rừng ngập mặn ở khu vực này là 1.087,5 ha phân bố ở vùng cửa sông ven biển thuộc 8 xã và thị trấn. Trữ lượng carbon của rừng ngập biến động khá lớn, từ 6,3 đến 91,2 tấn C/ha tùy thuộc vào loài cây, tuổi và mật độ. Tổng trữ lượng carbon của rừng ngập mặn ở khu vực này là 75.165 tấn C (hay 275.606 tấn CO2e) và lượng carbon hấp thụ hàng năm là 13.823 tấn CO2e.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Luồng được xác định là loài cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế, xã hội cho cộng đồng người dân ở Phú Thọ. Trước sự biến đổi khí hậu cùng với sự gia tăng diện tích trồng rừng Luồng dẫn đến sự bùng phát của một số loài sinh vật gây hại, trong đó loài Châu chấu mía chày xanh Hieroglyphus tonkinensis được xác định là mối đe dọa lớn nhất ở Phú Thọ từ năm 2012 đến nay. Nghiên cứu về đặc điểm hình thái, đặc điểm sinh học Châu chấu mía chày xanh được thực hiện từ tháng 4 năm 2019 đến tháng 4 năm 2020 tại Trung tâm Nghiên cứu Bảo vệ rừng và Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Phú Thọ. Khi nuôi ở điều kiện nhiệt độ trung bình t= 27,6oC, độ ẩm trung bình RH= 79,8%, thời gian hoàn thành vòng đời của Châu chấu mía chày xanh là 327,5 ngày, trong đó trứng là 241,36 ngày, ấu trùng là 54,88 ngày, trưởng thành là 31,26 ngày. Điều tra đánh giá biến động mật độ quần thể loài sinh vật này ở 3 huyện Thanh Sơn, Đoan Hùng và Yên Lập từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2019 cho thấy tháng 4 và tháng 5 là thời điểm mật độ quần thể ấu trùng Châu chấu mía chày xanh xuất hiện cao nhất trong năm. Đây là cơ sở để áp dụng các biện pháp phòng chống đối với loài Châu chấu mía chày xanh hại Luồng ở Phú Thọ.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Cây Lát hoa được trồng phổ biến nhưng chúng thường bị Sâu đục ngọn (Hypsipyla robusta) tấn công khi trồng rừng thuần loài, gây ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng và chất lượng hình thân. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của điều kiện ánh sáng đến mức độ gây hại của Sâu đục ngọn đối với cây Lát hoa tại tỉnh Hòa Bình và Nghệ An cho thấy rừng trồng Lát hoa ở giai đoạn 2 năm tuổi trong điều kiện che sáng 10 đến 30% sinh trưởng tốt cả về đường kính và chiều cao. Đặc biệt, khi điều kiện che sáng 20% cây sinh trưởng tốt nhất (D1,3 = 3,5 – 3,7 cm, Hvn = 3,6 – 4,1 m) và ít bị sâu đục ngọn. Với điều kiện chiếu sáng 100% (che sáng 0%), lá cây có hàm lượng diệp lục tổng số và tỷ lệ diệp lục a/b cao nhất, tương ứng là 3,27 và 3,61 mg/gam. Ngược lại, cây được che sáng 50% lá có hàm lượng diệp lục và tỷ lệ diệp lục a/b thấp nhất. Hàm lượng đạm tổng số (N), lân tổng số (P2O5) và kali tổng số (K2O) trong lá đạt cao nhất khi che sáng 10-30%. Để phát triển hiệu quả rừng trồng Lát hoa, các phương thức trồng cần được tập trung nghiên cứu, đặc biệt là các giải pháp điều tiết chế độ ánh sáng cho cây ở giai đoạn dưới 3 năm tuổi.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Dẻ đỏ là loài cây nằm trong danh sách các loài cây bản địa quan trọng trong trồng phục hồi rừng tại Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có nghiên cứu công nghệ chế biến gỗ Dẻ đỏ để phục vụ cho nhu cầu sản xuất gỗ xẻ và ván lạng hiện nay. Nhóm tác giả đã nghiên cứu công nghệ xẻ, sấy và lạng ván từ gỗ Dẻ đỏ. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Chất lượng gỗ Dẻ đỏ xẻ theo phương pháp xẻ xoay tốt hơn so với phương pháp xẻ suốt. Tỷ lệ gỗ xẻ đạt loại A theo phương pháp xẻ xoay chiếm trên 40% trong khi đó đối với phương pháp xẻ suốt tỷ lệ gỗ xẻ đạt loại A đạt được từ 26,18% đến 35.18%. Chế độ sấy ở nhiệt độ (50-70)oC trong thời gian 245 giờ là thích hợp nhất cho sấy gỗ Dẻ đỏ. Chất lượng và tỷ lệ thành khí của ván lạng gỗ Dẻ đỏ đạt tối ưu khi xử lý thủy nhiệt ở nhiệt độ 80oC trong 48 giờ, chiều dày ván lạng là 0,4 mm và sấy ván ở nhiệt độ 70oC với tốc độ sấy là 3 mét/phút, độ ẩm của ván sau khi sấy giảm xuống dưới 10%.

Xem tóm tắt | Tải về