Số 2/2020

TÓM TẮT
Trong nghiên cứu này, các chất điều hòa sinh trưởng thực vật được sử dụng để tiến hành giâm hom cây Xá xị trên giá thể cát là α-NAA, IAA và β-IBA với dải nồng độ từ 0,5% đến 2,0%. Vật liệu nghiên cứu là hom bánh tẻ từ vườn sưu tập có tuổi khoảng 20 năm. Thí nghiệm được thực hiện 3 lần lặp với 30 mẫu cho mỗi công thức/lần lặp, thời gian thực hiện giâm hom từ tháng 10 đến tháng 11. Kết quả thu được sau 75 ngày cho thấy, hom hóa gỗ một phần cho kết quả cao hơn hom hóa gỗ toàn phần hoặc hom chưa hóa gỗ. Khi bổ sung thuốc điều hòa sinh trưởng thực vật thì ở tất cả các nồng độ đều có các thông số ra rễ cao hơn đối chứng, nồng độ đạt hiệu quả cao nhất đối với thuốc α-NAA là 1,0 – 1,5%, IAA là 1,5% và β-IBA là 1,0%. Trong 3 loại chất điều hòa sinh trưởng thực vật thì sử dụng β-IBA 1,0% mang lại hiệu quả cao nhất với tỷ lệ sống, tỷ lệ ra rễ, tỷ lệ có rễ thứ cấp, số lượng rễ và chiều dài rễ tương ứng là 70,00%, 64,44%, 21,11%, 3,50 cái và 3,06 cm. Tại vườn ươm, để mang lại hiệu quả cao nhất khi ra bầu cây chỉ nên ra bầu khi hom Xá xị đã xuất hiện rễ thứ cấp với tỷ lệ sống đạt 100%.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Kết quả thử nghiệm các biện pháp kỹ thuật trồng rừng thâm canh Keo lá tràm dòng Clt7 và Clt98 tại Uông Bí, Quảng Ninh trong giai đoạn 2016 – 2019 bằng các biện pháp xử lý thực bì, làm đất, bón phân và mật độ trồng. Theo dõi các thí nghiệm này sau 36 tháng cho thấy, đường kính ngang ngực (D1,3) của Keo lá tràm trong các thí nghiệm đạt từ 8,76 – 10,11 cm, chiều cao vút ngọn (Hvn) đạt từ 11,74 – 13,25 m và trữ lượng gỗ cây đứng (M) đạt từ 48,58 – 56,31 m3/ha, tương ứng với năng suất gỗ (ΔM) đạt từ 16,19 – 18,77 m3/ha/năm. Trong các biện pháp thâm canh đó, sau 36 tháng đã cho thấy các thí nghiệm về xử lý thực bì và chăm sóc chưa có ảnh hưởng rõ rệt đến năng suất rừng trồng Keo lá tràm, trong khi đó các thí nghiệm về làm đất, bón phân và mật độ trồng đã có sự khác nhau giữa các thí nghiệm. Sau 36 tháng, Keo lá tràm cho năng suất cao nhất trong các công thức cuốc hố kích thước 40  40  40 cm, bón lót lót 1 kg phân vi sinh Sông Gianh và bón thúc 0,4 kg P2O5 + 0,1 kg K2O trong 2 năm đầu, với mật độ 1.666 cây/ha, xử lý thực bì bằng phương pháp phát trắng và được rải đều, chăm sóc 3 lần với bón phân 0,3 kg NPK đạt từ 16,19 đến 18,58 m3/ha/năm. Kết quả này cho thấy, năng suất gỗ của rừng trồng Keo lá tràm ở Uông Bí – Quảng Ninh đạt tương đương với các giống Keo lá tràm này đã được trồng ở một số tỉnh phía Nam và rất có triển vọng cho trồng rừng cung cấp gỗ lớn ở các tỉnh phía Bắc.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Nghiên cứu được thực hiện tại Yên Bái nhằm đánh giá một số đặc điểm về sinh trưởng và sinh khối của rừng trồng Keo tai tượng 7 tuổi. 16 ô tiêu chuẩn điển hình (diện tích 750 m2) đã được thiết lập và 30 cây tiêu chuẩn đại diện cho 5 cấp kính của rừng đã được chặt hạ để phục vụ nghiên cứu. Kết quả cho thấy, rừng trồng thuần loài Keo tai tượng 7 tuổi tại Yên Bái có đường kính và chiều cao bình quân lần lượt là 13,2 ± 0,23 cm và 14,5 ± 0,14 m; năng suất rừng đạt trung bình 13,3 ± 0,57 m3/ha/năm. Mật độ rừng trung bình hiện tại là 810 ± 31 cây/ha, trong đó tỷ lệ số cây có đường kính gỗ xẻ (≥15 cm) chỉ chiếm 37% tổng số cây của lâm phần. Sinh khối cây cá lẻ Keo tai tượng tập trung chủ yếu ở phần thân cây (70%), tiếp đến là ở vỏ (15%), cành (11%) và thấp nhất là lá (4%). Sinh khối bộ phận cây cá lẻ Keo tai tượng có mối quan hệ rất chặt chẽ với đường kính (D1,3) của cây (R2 ~ 0,81÷0,97, P_value < 0,0001). Tổng sinh khối của lâm phần Keo tai tượng ở tuổi khai thác đạt trung bình 69,9 ± 2,6 tấn/ha, trong đó sinh khối tầng cây cao chiếm 86%, vật rơi rụng chiếm 8,5% và cây bụi thảm tươi chiếm 4,8% tổng sinh khối của lâm phần. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở khoa học quan trọng nhằm đề xuất các giải pháp phù hợp cho quản lý rừng Keo tai tượng bền vững tại Yên Bái nói riêng và Việt Nam nói chung.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm xác định khả năng sinh trưởng và một số tính chất gỗ của các tổ hợp lai giữa Bạch đàn urô (cây mẹ) và các loài khác là pelita, camal và grandis để từ đó đánh giá khả năng tổ hợp của Bạch đàn urô với các loài khác làm cơ sở cho nghiên cứu chọn tạo giống bạch đàn lai có năng suất và chất lượng cao trong thời gian tới. Khảo nghiệm được thiết lập năm 2014 tại Ba Vì bao gồm 27 tổ hợp bạch đàn lai UP, UG và UC; 03 đối chứng cây hạt là Bạch đàn pelita, camal và grandis. Kết quả đánh giá ở 3 năm tuổi cho thấy có sự sai khác rất rõ rệt giữa các tổ hợp lai về sinh trưởng, chất lượng thân cây, khối lượng riêng cơ bản gỗ và mô đun đàn hồi. Tuy nhiên, giữa các nhóm tổ hợp lai UP, UC và UG không có sự khác biệt rõ rệt về các chỉ tiêu đánh giá. Các tổ hợp lai có sinh trưởng đạt từ 21,8 đến 55,6 dm3 về thể tích, các đối chứng chỉ đạt cao nhất là 19,4 dm3 với Bạch đàn camal, Bạch đàn grandis chỉ đạt 13,0 dm3. Cây mẹ có ảnh hưởng đến sinh trưởng của các tổ hợp lai một cách rõ rệt. Trong 10 tổ hợp lai có sinh trưởng tốt nhất, cây mẹ U1028 đóng góp 6 tổ hợp, cây mẹ U1021 đóng góp 2 tổ hợp trong khảo nghiệm. Mô đun đàn hồi (đánh giá gián tiếp bằng Fakopp) dao động trong khoảng 11,60 đến 15,68 GPa. Khối lượng riêng của gỗ dao động từ 0,44 đến 0,53 g/cm3. Kết quả nghiên cứu này là cơ sở chọn lọc các tổ hợp và dòng bạch đàn lai có sinh trưởng nhanh kết hợp tính chất gỗ tốt để phục vụ cho trồng rừng sản xuất trong tương lai.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Thông 5 lá (Pinus dalatensis Ferré) là loài đặc hữu của dãy Trường Sơn, có phân bố tập trung ở Tây Nguyên trong kiểu rừng hỗn giao cây lá rộng lá kim. Nghiên cứu này nhằm mục đích phát hiện và lượng hóa ảnh hưởng của các nhân tố khí hậu và biến đổi khí hậu đến tăng trưởng bề rộng vòng năm loài Thông 5 lá theo từng vùng phân bố sinh thái tại Tây Nguyên. Số liệu bề rộng vòng năm được thu thập bằng khoan tăng trưởng Haglof từ 56 cây mẫu rải ở các cấp kính trên ba vùng núi Bidoup Núi Bà, Chư Yang Sin và Kon Ka Kinh tại Tây Nguyên; bề rộng vòng năm được gắn với dữ liệu khí hậu trong vòng 32-38 năm trong giai đoạn (1979 – 2017) ở ba vùng phân bố. Sử dụng mô hình tuyến tính/phi tuyến tính có trọng số để phát hiện và mô hình hóa ảnh hưởng của các nhân tố khí hậu đến độ rộng vòng năm. Kết quả cho thấy tại vùng Bidoup Núi Bà, tăng trưởng bề rộng vòng năm Thông 5 lá có quan hệ thuận với nhiệt độ trung bình tháng 6, quan hệ nghịch với lượng mưa tháng 11; vùng Chư Yang Sin, tăng trưởng về bề rộng vòng năm có quan hệ nghịch với nhiệt độ trung bình tháng 3 và tháng 4; vùng Kon Ka Kinh, tăng trưởng bề rộng vòng năm quan hệ nghịch với nhiệt độ trung bình tháng 4. Kết quả chỉ ra có sự biến đổi khí hậu trong vùng Tây Nguyên trên 30 năm qua, nhiệt độ trung bình năm tăng khoảng 1oC và làm suy giảm sinh trưởng Thông 5 lá.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Tam thất gừng (Stahlianthus thorelii Gagnep) là cây thân thảo, thân rễ dày mang nhiều củ nhỏ bằng quả trứng chim xếp thành chuỗi, rễ con dạng sơ. Lá mọc rời, 3 – 5 cái, cuống lá dài 10 – 15 cm, phiến thuôn dài, chóp nhọn, màu xanh lục, lục pha nâu tím, mép nguyên, dài 20 – 25 cm, rộng 3 – 5 cm. Cụm hoa mọc ở gốc gồm 1 lá bắc hình ống 3 – 3,5 cm, thắt lại ở 2 đầu rồi phân hai thùy rộng, trong có 4 – 5 hoa màu trắng, họng vàng. Hoa xuất hiện sau khi cây ra lá. Củ non màu trắng vàng, củ già màu nâu xám, có nhiều ngấn ngang, củ nhỏ, đường kính thường nhỏ hơn 1,5 cm. Tam thất gừng là cây chịu bóng (tỷ lệ mô đồng hóa/bề dày lá trung bình đạt 37,86%, tỷ lệ diệp lục a/b bằng 1,8558) nên có thể trồng dưới tán rừng hoặc vườn cây ăn quả, vườn rừng để tăng thu nhập và tận dụng đất đai.

Xem tóm tắt | Tải về

Nguyễn Hữu Thịnh, Phạm Đình Sâm, Hồ Trung Lương,
Dương Quang Trung, Hoàng Thanh Sơn
Viện Nghiên cứu Lâm sinh

TÓM TẮT
Kết quả nghiên cứu một số đặc điểm lâm học của cây Ươi tại Nam Trung Bộ cho thấy, Ươi có phân bố tự nhiên trong cả 3 trạng thái rừng giàu, trung bình và nghèo. Ươi thích hợp khí hậu ấm và ẩm, trong điều kiện thảm thực vật còn khá tốt, có tầng cây gỗ vượt tán. Cây Ươi có phân bố trên các loại địa hình từ bằng phẳng đến những nơi có độ dốc cao như ở các sườn núi; nhiệt độ bình quân năm 23 – 26oC, lượng mưa lớn (> 2.000 mm/năm). Ươi ưa đất tốt, tơi xốp, thoát nước tốt, độ dày tầng đất khá cao (> 80 cm), ít đá lẫn; nơi có hàm lượng mùn và đạm cao (3 – 4%), thích nghi với các loại đất có độ pH thấp (< 4). Mật độ tầng cây cao trong các trạng thái rừng có Ươi phân bố biến động khá lớn dao động từ 650 cây/ha tại trạng thái rừng nghèo đến 1.167 cây/ha trong trạng thái rừng giàu, trữ lượng dao động ở 70,00 m3/ha đến 370 m3/ha. Sự tham gia của loài Ươi vào tổ thành rừng là không rõ rệt. Hầu hết các cây Ươi được điều tra đều có phẩm chất tốt. Mật độ cây Ươi phân bố không đồng đều ở 3 trạng thái. Ươi tái sinh hoàn toàn bằng hạt và có chất lượng khá tốt, 100% cây Ươi tái sinh có chất lượng tốt. Tỷ lệ cây Ươi tái sinh có chiều cao dưới 50 cm chiếm 67,68%, tỷ lệ cây Ươi tái sinh triển vọng chiếm tỷ lệ thấp 10,71%.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Kết quả nghiên cứu mối quan hệ của Xoan đào với các loài cây gỗ trong bốn trạng thái rừng tự nhiên IIA, IIB, IIIA2 và IIIA3 ở bốn tỉnh Bắc Giang, Tuyên Quang, Hòa Bình và Sơn La cho thấy, Xoan đào có quan hệ với các loài cây rừng theo cả 3 dạng gồm quan hệ độc lập, quan hệ tương tác dương và quan hệ tương tác âm, trong đó chỉ có 8 loài có quan hệ độc lập với Xoan đào, 34 – 86 loài có tương tác dương với Xoan đào ở 2 mức độ (tương tác dương yếu và trung bình) và có 94 – 238 loài có tương tác âm với Xoan đào (ở ba mức độ là yếu, trung bình và tương đối chặt). Các loài có tương tác dương với Xoan đào đã và đang được sử dụng trong trồng rừng ở các tỉnh bao gồm Trám trắng, Trám đen, Dẻ đỏ, Dẻ gai, Sồi phảng, Xoan nhừ, Vối thuốc, Vạng trứng, Kháo vàng, Chò nâu, Quế, Bồ đề, Sến mật, Kháo vàng, Re gừng, Mỡ, Thanh thất, Gáo trắng. Đây là các loài cây có giá trị kinh tế, có triển vọng cho lựa chọn loài cây trồng hỗn giao với Xoan đào theo hướng cung cấp gỗ lớn ở nước ta.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Một vấn đề trong nghiên cứu sinh thái quần xã thực vật rừng thường giải quyết là xác định sự tương đồng/khác biệt về tổ thành loài của các quần xã. Vấn đề này thường gặp trong các nghiên cứu nhằm đánh giá ảnh hưởng của các biện pháp tác động, hoặc đánh giá sự thay đổi về tổ thành thực vật theo thời gian phục hồi, hoặc đơn giản là so sánh đặc điểm về tổ thành quần xã thực vật rừng ở các khu vực nghiên cứu. Cho đến nay, trong lĩnh vực sinh thái ở Việt Nam, phương pháp vẫn thường được áp dụng là lập các ô tiêu chuẩn nghiên cứu nhằm mô tả, phân tích thành phần loài theo công thức tổ thành và so sánh một số chỉ tiêu về cấu trúc, độ đa dạng ở các ô tiêu chuẩn (OTC). Tuy nhiên, việc định lượng sự khác biệt về tổ thành sẽ rất khó thực hiện với các nghiên cứu có số lượng OTC lớn. Bài báo này trình bày việc áp dụng phương pháp NMDS (Non – metric Dimensional Scaling) để xác định xu hướng trong tổ thành loài giữa các OTC và phân tích xu hướng này trong mối liên hệ với một số yếu tố môi trường. Bài báo sử dụng bộ số liệu gồm 253 OTC 1.000 m2 được thu thập ở Khu dự trữ Sinh quyển Đồng Nai trong giai đoạn 2015 – 2017 nhằm minh hoạ cho phương pháp.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Táo mèo là một loài cây đặc sản và đã được gây trồng phổ biến ở vùng Tây Bắc Việt Nam. Tổng diện tích trồng Táo mèo đạt khoảng 3.200 ha, sản lượng quả đạt khoảng 6.500 tấn mỗi năm. Tuy nhiên, hiện tượng thối quả khá phổ biến, gây thiệt hại đáng kể cho người dân. Nghiên cứu này nhằm mô tả triệu chứng, thử tính gây bệnh và xác định loài nấm gây thối quả Táo mèo. Kết quả phân lập đã thu được 21 chủng nấm từ các mẫu quả thối, tính gây bệnh của các chủng được chia thành năm nhóm gồm: gây bệnh rất mạnh (5 chủng), gây bệnh mạnh (4 chủng), gây bệnh trung bình (5 chủng), gây bệnh yếu (4 chủng) và không gây bệnh (3 chủng). Trong đó chủng TM2 gây bệnh mạnh nhất và gây ra vết bệnh tương tự như những quả bị thối tự nhiên. Kết quả giải trình tự đoạn gen ITS1 và ITS2 bằng cặp mồi ITS1F và ITS4 đã xác định nấm gây bệnh thối quả Táo mèo là loài Colletotrichum siamense. Nghiên cứu này lần đầu ghi nhận nấm C. siamense gây thối quả Táo mèo ở Việt Nam và gây bệnh phổ biến trên nhiều loài cây trồng và rất cần được nghiên cứu phòng trừ để hạn chế thiệt hại cho người dân.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Các loài keo là đối tượng cây trồng rừng chính cung cấp nguyên liệu giấy, dăm và gỗ xẻ. Diện tích rừng trồng keo ở Việt Nam đến năm 2015 đạt hơn 1,3 triệu ha. Tuy nhiên, bệnh chết héo gây hại rừng trồng các loài keo có xu hướng lan nhanh. Nghiên cứu này nhằm xác định triệu chứng, hiện trạng, đặc điểm hình thái, định loại, tính gây bệnh của nấm gây chết héo rừng trồng keo lai và Keo tai tượng tại Tổng công ty Giấy Việt Nam. Nấm gây bệnh chết héo rừng trồng keo lai và Keo tai tượng với triệu chứng điển hình là trên vỏ của thân cây bị bệnh có những vết loét, gỗ bị thâm đen hoặc xanh đen, có thể sùi bọt. Khi cây bị bệnh, tán lá bắt đầu héo từ trên ngọn xuống và sau đó cây sẽ bị chết. Kết quả giải trình tự gen bằng cặp mồi βT1a và βT1b đã xác định các chủng nấm gây bệnh chết héo rừng trồng keo lai và Keo tai tượng tại Tổng công ty Giấy Việt Nam là loài Ceratocystis manginecans. Các chủng nấm phân lập từ các mẫu cây bị bệnh đều có tính gây bệnh mạnh và rất mạnh đối với cây keo lai 1 năm tuổi. Bệnh chết héo gây hại phổ biến trên rừng trồng keo, tỷ lệ bị bệnh trên keo lai từ 14,2% đến 19,6% và trên Keo tai tượng từ 16,7 đến 20,9%. Kết quả nghiên cứu này sẽ góp phần quản lý hiệu quả bệnh chết héo keo.

Xem tóm tắt | Tải về