Số 4/2010

Dầu rái (Dipterocapus alatus) là loài cây bản địa gỗ lớn thường xanh, có giá trị kinh tế cao, chiếm ưu thế trong rừng mưa nhiệt đới. Đây là loài cây được xác định là khó ra rễ đối với hom thu hái từ những cây mẹ trưởng thành. Vì vậy, nghiên cứu nhân giống giâm hom Dầu rái đã được tiến hành bao gồm các thí nghiệm về chất kích thích ra rễ, tuổi cây mẹ lấy hom và thời điểm lấy hom. Kết quả cho thấy tỷ lệ ra rễ đạt cao nhất ở công thức xử lý 2,4D nồng độ 500ppm và IAA 100ppm (38,33 – 48,33%). Hom lấy từ cây mẹ 1 năm tuổi cho tỷ lệ ra rễ rất cao 82,5% và giảm đi rất đáng kể đối với hom lấy từ cây mẹ từ 2 năm tuổi trở lên. Thời điểm thu hái hom vào tháng 4 là cho kết quả ra rễ cao nhất. Chất lượng rễ có cùng xu hướng với tỷ lệ ra rễ.

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả nghiên cứu nhân giống vô tính cây Dó trầm bằng công nghệ mô hom cho thấy các biện pháp kỹ thuật đều rất có triển vọng. Trong nghiên cứu nuôi cấy mô: a) môi trường tối ưu nhất cho giai đoạn nhân nhanh chồi in vitro là môi trường MTBS có bổ sung tổ hợp (0,2 mg/l BAP + 0,25 mg/l kinetin + 0,25 mg/l adenin), hệ số nhân đạt 14,6 chồi; b) môi trường thích hợp nhất trong giai đoạn tạo rễ của cây in vitro là môi trường: 3/4 WPM + 0,1 mg/l BAP, bổ sung thêm 0,25 mg/l IBA + 0,25 mg/l NAA, tỷ lệ ra rễ đạt 60,2%; c) Điều kiện thuần hoá cây in vitro ngoài vườn ươm được chọn như sau: đưa cây ra ngoài phòng thí nghiệm 5 –7 ngày, trước khi trồng vào bầu đất trộn xơ dừa theo tỷ lệ 3 : 1, cần huấn luyện cây con trong bể cát giâm khoảng 2 tuần cho phát sinh rễ mới, tỷ lệ sống đạt 54,3%. Trong nghiên cứu công nghệ mô – hom kết hợp, thực nghiệm bước đầu cho thấy khả năng ra rễ của cây Dó trầm in vitro bằng phương pháp giâm hom cao hơn so với quy trình ra rễ trong nuôi cấy mô, tỷ lệ hom ra rễ và thành cây đạt 67,3%.

Xem tóm tắt | Tải về

Để phát triển Tầm vông và Tre đũa thành vùng nguyên liệu nói chung và nguyên liệu cho mặt hàng thủ công mỹ nghệ nói riêng đòi hỏi phải có công nghệ nhân giống mới đáp ứng được. Đề tài đã tìm hiểu và nhân giống thành công cây Tầm vông và Tre đũa từ khâu chọn cây mẹ, chọn hom gốc, chọn cành chiết, kỹ thuật bó bầu và giâm hom trong vườn ươm tạm. Nhân giống Tầm vông và Tre đũa thành công đã mở ra một bước tiến mới trong vấn đề đáp ứng yêu cầu của sản xuất hiện nay.

Xem tóm tắt | Tải về

Kỹ thuật nhân giống invitro cây Thanh thất đã được nghiên cứu bằng nuôi cấy các đoạn thân trên môi trường dinh dưỡng đề xuất bới Murashige và Skoog (MS. 1962) có cải tiến. Xử lý mẫu nuôi cấy bằng cồn 70 trong 30 giây, sau đó 3 phút trong 0,1HgCl2 và 30 phút trong nước Javen (40%) có hiệu quả tốt trong vô trùng bề mặt mẫu. Thí nghiệm nhân chồi tiến hành trên môi trường MS có nồng độ các nguyên tố đa lượng được giảm ½ và môi trường được bổ sung 3,0mg/l BA, 10% than hoạt tính được ghi nhận là có hiệu quả tốt. Cũng trên môi trường này, việc bổ sung 0,3-0,5mg/l IBA không kích thích tạo chồi nhưng lại giúp các chồi mới tạo vươn dài. Nghiên cứu cũng ghi nhận khi 0,5mg/l IBA được bổ sung vào môi trường M, tỷ lệ chồi tạo rễ trên chồi invitro là khoảng 73,33%.

Xem tóm tắt | Tải về

Giổi lá bạc (Michelia flaviflora Y. W. Law & Y. F. Wu) được ghi nhận có phân bố ở vùng Đông Nam của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc và Hoàng lan lá xoan (Michelia champaca L. var. pubinervia (Blume) Miquel) ghi nhận có ở ấn Độ, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Mi-an-ma, Nê-pan, Thái Lan và Trung Quốc. Loài và thứ giổi nói trên đã được đề cập về sự phân bố cho Việt Nam (Xia et al. 2008) nhưng chúng không được chỉ rõ vùng phân bố cụ thể, số hiệu tiêu bản, nơi lưu giữ tiêu bản v.v., hay cũng có những mập mờ về sự tồn tại độc lập của chúng (Chen & Nooteboom, 1993); chúng cũng chưa từng được nhắc đến trong bất cứ tài liệu chuyên khảo nào về phân loại thực vật của Việt Nam. Dựa trên những nghiên cứu tài liệu có liên quan, cơ sở hình thái của các mẫu vật đang dược lưu giữ tại phòng tiêu bản thực vật của Bảo tàng lịch sử tự nhiên Paris (P), Viện sinh học nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh (VNM), Viện thực vật Nam Trung Hoa (IBSC), cũng như các mẫu vật gồm do chính tác giả thu được từ vùng núi Hoàng Liên Sơn, tỉnh Lào Cai, loài và thứ giổi trên chính thức được ghi nhận có ở Việt Nam. Tên địa phương của chúng ám chỉ đặc điểm nổi bật dễ nhận ra nhất trong số các loài giổi đã biết ở Việt Nam. Với ghi nhận này đã nâng tổng số loài trong chi Giổi (Michelia L.) của Việt Nam lên con số 22 loài và một thứ

Xem tóm tắt | Tải về

Trên cơ sở số liệu thu thập ở 6 ô tiêu chuẩn định vị được theo dõi từ năm 2006 đến 2009, đã tiến hành mô phỏng động thái thay đổi cấu trúc của rừng khộp ở Tây Nguyên làm căn cứ đề xuất các biện pháp kinh doanh bền vững hệ sinh thái rừng khộp ở Tây Nguyên. Đã tiến hành nghiên cứu và phân tích các tham số cơ bản của ba quá trình: tăng trưởng đường kính, tái sinh bổ sung và tỷ lệ chết để xây dựng bảng dự đoán cấu trúc lâm phần theo định kỳ 5 năm và thời gian dự báo là 30 năm xuất phát từ trạng thái lâm phần ghi nhận được ở năm 2009. Mô hình dự đoán này cho thấy sự thay đổi trong cấu trúc phân bố N-D, G-D và M-D của rừng khộp trong vòng 30 năm trong tương lai. Từ các kết quả nghiên cứu, đã đề xuất đường kính khai thác tối thiểu, lượng khai thác cho phép bền vững và luân kỳ khai thác. Phương thức khai thác của rừng khộp là khai thác chọn. Với mục đích kinh doanh gỗ lớn, đường kính khai thác tối thiểu >40cm; Với mục đích kinh doanh gỗ xẻ, đường kính khai thác là 30-40cm; với mục đích kinh doanh gỗ nhỏ (trụ tiêu, cột nhà,…) đường kính khai thác đề xuất là 25-20cm. Rừng đưa vào khai thác chính cần có trữ lượng chuẩn từ 150 m3/ha trỡ lên, cường độ khai thác 33% với luân kỳ khoảng từ 13-15 năm.

Xem tóm tắt | Tải về

Sau một thời gian dài canh tác, rừng Luồng tại Thanh Hóa đã và đang có những thay đổi về năng suất và chất lượng. Để có một cái nhìn khái quát về hiện trạng sinh trưởng của rừng Luồng tại Thanh Hóa, chúng tôi đã có một điều tra, khảo sát về đặc điểm của rừng Luồng tại 3 huyện Ngọc Lặc, Lang Chánh và Bá Thước. Kết quả cho thấy các đặc điểm sinh trưởng của Luồng và đặc điểm lý, hóa tính của đất dưới tán rừng Luồng đề đã thay đổi theo hướng tiêu cực so với trước đây.

Xem tóm tắt | Tải về

Để hỗ trợ cho công tác kinh rừng trồng được thiết lập ở các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn và Quảng Ninh do Ngân hàng tái thiết Đức (KfW) tài trợ, đã tiến hành kiểm tra các biểu thể tích và cấp đất đã lập cho các loài Thông mã vĩ (Pinus massoniana), Thông nhựa (Pinus merkusii), Keo lá tràm (Acacia auriculiformis) và Keo tai tương (Acacia mangium). Kết quả kiểm tra cho thấy: (1) Biểu thể tích cây đứng của loài Thông mã vĩ và Keo lá tràm có sai số bình quân tuyệt đối và tương đối nhỏ, đó là những sai số ngẫu nhiên, có thể áp dụng được cho vùng dự án. (2) Biểu thể tích cây đứng của loài Keo tai tượng có sai số hệ thống thể tích biểu thường nhỏ hơn thể tích thực tế khi kích thước cây tăng lên, không áp dụng được cho vùng dự án.(3) Đối với loài Thông nhựa, số liệu giải tích không đạt chuẩn kích thước để kiểm tra biểu.(4) Biểu cấp đất của hai loài Keo lá tràm và Keo tai tượng thể hiện tương đối đúng hướng của đường cong chiều cao thực nghiệm. Tuy nhiên khi tra thông số Ho và tuổi để xác định cấp đất thì đều cho kết quả cao hơn một cấp so với cấp năng suất thực tế, cần phải có sự điều chỉnh mới sử dụng được. (5) Riêng biểu cấp đất của loài Thông mã vĩ tỏ ra không phù hợp với số liệu kiểm tra.

Xem tóm tắt | Tải về

Trong những năm gần đây, hiện tượng sa mạc hóa và cháy rừng ngày càng tăng rõ rệt. Một trong những nguyên nhân cháy rừng đó là do mật độ cành khô lá rụng nằm trên mặt đất dưới tán rừng lớn. Sử dụng vi sinh vật phân giải xenlulo có sẵn trong đất để sản xuất phân vi sinh có khả năng phân giải cành khô lá rụng trên mặt đất dưới tán rừng, làm giảm nguy cơ cháy rừng và tăng độ phì cho đất. Từ 30 mẫu đất thu thập từ đất trống đồi núi trọc đã phân lập được 25 chủng vi sinh vật có khả năng phân giải xenlulo, trong đó có 10 chủng vi sinh vật có khả năng phân giải xenlulo mạnh, có đường kính vòng phân giải >15mm. Có 5 chủng có khả năng phân giải xenlulo mạnh gồm chủng ĐT2, ĐV2 XN1, PV1 và ĐT1 có đường kính vòng phân giải lớn hơn 20mm. Từ các chủng có hiệu lực mạnh đã chọn được 2 chủng ĐT2 và ĐV2 có hiệu lực phân giải xenlulo rất mạnh với đường kính vòng phân giải 25mm. Chủng ĐT2 phù hợp với môi trường dinh dưỡng PD, thời gian nuôi cấy nhân sinh khôi khoảng từ 5 – 6 ngày đạt mật độ tế bào tối đa khi nuôi cấy ở nhiệt độ trong khoảng từ 35 – 400C. Chủng ĐV2 phù hợp với môi trường dinh dưỡng Hutchinson không có agar, thời gian nuôi cấy nhân sinh khối là khoảng 6 ngày đạt mật độ tế bào hữu hiệu cao nhất khi chúng được nuôi cấy trong điều kiện nhiệt độ 300C. Có thể ứng dụng 2 chủng này làm phân bón vi sinh hỗn hợp để phân giải cành khô lá rụng trên mặt đất dưới tán rừng, làm giải nguy cơ cháy rừng và tăng độ phì cho đất.

Xem tóm tắt | Tải về

Mười lăm chủng nấm Cryptosporiopsis eucalypti thu thập trên các cây chủ bạch đàn ở các địa phương khác nhau được phân tích vùng trình tự ITS (internal transcribed spacer). Sự khác biệt trong vùng ITS giữa các chủng là không lớn, song đã có sự phân bố của các chủng nấm theo vùng địa lý thu thập mẫu. Các chủng nấm thu thập trong một vùng có độ tương đồng cao, lên đến 100%. Khoảng cách di truyền của các chủng thuộc nhóm I và nhóm III lớn hơn so với các chủng thuộc nhóm II và nhóm III.

Xem tóm tắt | Tải về

Nhân giống bằng hom dễ thực hiện với chi phí hợp lý, đảm bảo sản xuất được số lượng lớn cây giống có chất lượng cao để trồng rừng nên đã trở thành phương pháp phổ biến, hiệu quả cho nhiều quốc gia. Khí hậu, thời tiết ở miền Bắc, Bắc Trung Bộ rất khắc nghiệt, biến động mạnh do gió mùa Đông Bắc, gió Lào… trong khi các nghiên cứu đã có chưa đầy đủ nên chưa tạo ra hệ thống che sáng hoàn chỉnh cho các nhà giâm hom (NGH) cây lâm nghiệp sử dụng trong điều kiện ở Việt Nam để có thể điều chỉnh cường độ ánh sáng tự nhiên thích hợp cho quá trình giâm hom tùy thuộc khí hậu, thời tiết và yêu cầu sinh học của cây trồng. Bởi vậy, các NGH hiện có chỉ hoạt động hiệu quả khi nắng nhiều và không quá nóng. Kết quả nghiên cứu này giúp các nhà tạo giống chọn loại vật liệu che sáng cho nhà giâm hom và tính toán, chọn chế độ che thích hợp theo yêu cầu công nghệ giâm hom của loài cây tùy thuộc mùa vụ, thời gian trong ngày

Xem tóm tắt | Tải về

Nhìn chung, các loại gỗ rừng trồng mọc nhanh (gỗ keo, bạch đàn) có độ bền tự nhiên thấp, rất dễ bị các loại sinh vật gây hại tấn công làm suy giảm chất lượng và tuổi thọ sử dụng. Xử lí biến tính gỗ rừng trồng nhằm nâng cao độ bền cơ lí của gỗ, đồng thời có khả năng hạn chế sự tấn công của sinh vật gây hại. Biến tính nâng cao chất lượng và tuổi thọ sử dụng của gỗ rừng trồng là một trong các định hướng nghiên cứu nhằm từng bước đưa gỗ rừng trồng thay thế nguyên liệu gỗ rừng tự nhiên trong một số ngành sản xuất có mức tiêu thụ nguyên liệu gỗ lớn như: công nghiệp chế biến đồ mộc, công nghiệp xây dựng, công nghiệp đóng mới và sửa chữa tàu thuyền. góp phần giảm bớt sức ép khai thác gỗ rừng tự nhiên. Bài báo này giới thiệu kết quả đánh giá khả năng kháng nấm mục gây hại của sản phẩm gỗ bạch đàn E. urophylla được biến tính bằng keo phenol-formaldehyde. So sánh với các mẫu đối chứng (không xử lí biến tính) các mẫu biến tính thể hiện khả năng kháng nấm mục cao hơn rất nhiều; trong đó sản phẩm ván ép nhiều lớp biến tính từ ván bóc có khả năng kháng nấm mục cao hơn ván ép nhiều lớp từ gỗ xẻ mỏng. Mẫu gỗ xẻ nén ép biến tính có khả năng kháng nấm mục tốt. Sản phẩm gỗ biến tính có thể được sử dụng làm nguyên liệu gỗ đóng sàn, cabin trên các tàu thuyền, thay thế một số loại gỗ rừng tự nhiên hiện đang sử dụng

Xem tóm tắt | Tải về

Công nghệ uốn gỗ Keo lai (Acacia hybrid) tạo chi tiết cong cho sản xuất đồ mộc đã được thực hiện và thu được một số kết quả như sau: Đề tài đã xác định được khả năng uốn của gỗ Keo lai là 1/6 làm cơ sở cho lựa chọn bán kính và chiều dày gỗ uốn cho phù hợp với loại gỗ và bán kính cong; đã xây dựng được quy trình công nghệ uốn chi tiết gỗ cong có kích thước: chiều dày 25mm, chiều rộng 30mm, được uốn với bán kính R=200mm tương đương với tỷ số uốn là 1/8. Chất lượng các sản phẩm gỗ uốn đạt được yêu cầu kỹ thuật đặt ra về các thông số công nghệ.

Xem tóm tắt | Tải về

Nứt là một trong một số khuyết tật ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị sử dụng của gỗ Bạch đàn trắng. Gỗ khúc tròn thường bị nứt tâm, nứt dọc, mức độ nứt lớn, nhất là đối với gỗ để ngoài trời, nứt toác chia gỗ thành 2-4 phần. Vết nứt toác hầu như phát sinh từ nứt tâm và bắt đầu từ mặt đầu phía gốc hướng lên ngọn. Những ván, thanh gỗ xẻ bọc tâm có thể bị nứt toác ngay trong khi xẻ và khi để trong phòng đều bị nứt hướng tâm và vết nứt cũng có thể phát triển mạnh chia đôi gỗ xẻ theo chiều dọc. Tất cả các hiện tượng nứt nẻ đều bắt nguồn từ nguyên nhân co rút không đều giữa các chiều khác nhau của gỗ.

Xem tóm tắt | Tải về

Bạch đàn E.urophylla là một trong các loài cây mọc nhanh đang được trồng phổ biến tại nhiều vùng ở Việt Nam. Thực tế sử dụng gỗ bạch đàn nói chung, Bạch đàn Urophylla nói riêng còn nhiều bất cập chưa tương xứng với tiềm năng nguồn nguyên liệu này. Chủ yếu gỗ bạch đàn hiện nay được dùng làm nguyên liệu để sản xuất dăm gỗ và vật liệu xây dựng. Để nâng cao giá trị, gỗ Bạch đàn Urophylla cần phải được sử dụng để tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn. Nghiên cứu này giới thiệu kết quả nghiên cứu xử lí biến tính gỗ Bạch đàn Urophylla bằng dung dịch Phenol-phormaldehyd nhằm nâng cao khối lượng thể tích, độ bền uốn tĩnh và hạn chế dãn nở nhằm đáp ứng yêu cầu nguyên liệu làm sàn, cabin trên các tàu thuyền đi biển công suất vừa và nhỏ. Sản phẩm sau khi ngâm tẩm dung dịch Phenol-phormaldehyd được sấy ở nhiệt độ cao có khối lượng thể tích 0,68 g/cm3; mức dãn nở thể tích 7,1%; độ bền uốn tĩnh 6,9MPa. Sản phẩm gỗ xẻ ngâm tẩm và nén ép ở nhiệt độ cao đạt khối lượng thể tích 0,79 g/cm3, dãn nở thể tích 6,23% và độ bền uốn tĩnh là 8,0 MPa. Các mẫu biến tính đạt một số chỉ tiêu vật lí và cơ học tốt hơn so với mẫu đối chứng và đang được thử nghiệm sử dụng làm nguyên liệu đóng tàu thuyền đi biển.

Xem tóm tắt | Tải về

Trong sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ từ mây, giang, vấn đề chống mốc cho nguyên liệu và sản phẩm luôn được coi trọng. Kết quả nghiên cứu khảo nghiệm hiệu lực thuốc bảo quản cho mây, giang đã xác định được loại thuốc LN5, thuốc nhập nội Antiblue CC 55 SC với nồng độ và chế độ xử lý bảo quản phù hợp với đặc thù nguyên liệu mây, giang, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lâm sản ngoài gỗ có giá trị của nước ta.

Xem tóm tắt | Tải về

Lựa chọn được các thôn/bản điển hình nhằm thúc đẩy các hoạt động lâm nghiệp tiềm năng cho các dự án phát triển nông thôn miền núi luôn là vấn đề trăn trở của các nhà quản lý và khoa học. Bài viết này nhằm giới thiệu một cách tiếp cận mới trong việc lựa chọn các thôn/bản để thực hiện dự án “Quản lý rừng bền vững vùng đầu nguồn Tây Bắc Việt Nam” thông qua một hệ thống tiêu chí đáp ứng được các nguồn lực và mục tiêu của dự án. Từ đó đề xuất các hoạt động lâm nghiệp phù hợp nhằm đạt được những kết quả mong đợi.

Xem tóm tắt | Tải về

Để kích thích cho tre Bát độ ra măng trái vụ về nguyên tắc không có gì khó, chỉ cần chọn địa điểm thuận lợi về đất đai, nguồn nước và chăm sóc đúng kỹ thuật. Măng trái vụ mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể. Đề tài “Nghiên cứu chọn giống và biện pháp kỹ thuật trồng rừng thâm canh tre trúc để lấy măng và nguyên liệu cho xây dựng, chế biến phục vụ nội tiêu và xuất khẩu” đã tìm hiểu kinh nghiệm của người dân và thử nghiệm lại trên mô hình của một số hộ dân ở Bình Dương để xây dựng hướng dẫn kỹ thuật tạm thời kích thích ra măng trái vụ cho giống tre măng Bát độ trồng ở một số tỉnh phía Nam.

Xem tóm tắt | Tải về

Mây calamus, Giang Maclurochloa là nguyên liệu làm hàng đặc sản xuất khẩu quan trọng của nước ta, hàng năm thu về một lượng ngoại tệ đáng kể, giải quyết công ăn việc làm cho nông dân, góp phần xóa đói giảm nghèo. Mây, giang có độ bền tự nhiên kém nên rất dễ bị mốc, mọt phá hoại, làm giảm sút nhanh chóng chất lư¬ợng nguyên liệu ngay sau khi chặt hạ đến suốt quá trình gia công và sử dụng sản phẩm nếu không được xử lý thích hợp. Vì vậy, có rất nhiều biện pháp bảo quản mây giang như: ngâm xuống ao bùn, nước vôi, sấy diêm sinh, luộc dầu… Các biện pháp này đã phần nào hạn chế được sự gây hại của sinh vật đối với các sản phẩm. Song với điều kiện môi trường có độ ẩm cao, hoặc quá trình xử lý nguyên liệu chưa kỹ nên các sản phẩm từ mây, giang vẫn bị mốc, mọt xâm nhập và gây hại, dẫn tới rất nhiều lô hàng bị loại bỏ gây tổn thất lớn tiền của và công sức của người dân. Mặt khác, tại các làng nghề sản xuất với khối lượng lớn, lò sấy diêm sinh, nước thải của việc ngâm đã là nguồn gây ô nhiễm nặng cho môi trường sống.
Phòng nghiên cứu Bảo quản Lâm sản – Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam đã nghiên cứu thành công nhiều giải pháp xử lý bảo quản mây, giang bằng hóa chất mang lại hiệu quả triệt để và rút ngắn thời gian xử lý.

Xem tóm tắt | Tải về