Số 3/2013

Những năm qua Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công nhận được hàng chục dòng Bạch đàn, nhiều tổ hợp lai và dòng bạch đàn lai có năng suất cao. Tuy nhiên mới chỉ có một số giống được đưa vào trồng rừng đại trà như các giống U6 và PN14. Để đưa các giống mới vào sản suất đạt hiệu quả cao thì việc triển khai các khảo nghiệm trên các vùng sinh thái chính của nước ta là cần thiết. Khảo nghiệm các giống bạch đàn mới công nhận gần đây đã được xây dựng vào năm 2010 tại xã Trường Sơn, Lương Sơn, Hòa Bình và xã Lương Sơn, Thường Xuân, Thanh Hóa. Kết quả khảo nghiệm 3 tuổi tại Thanh Hóa cho thấy hai dòng PN10 và PN108 có năng suất đạt trên 20 m3/ha/năm, còn tại Hòa Bình, sáu dòng (PN10, PN46, PN47, PN46, PN108 và dòng PN14 đối chứng) đạt năng suất trên 20 m3/ha/năm, trong đó dòng PN108 có sinh trưởng vượt trội, năng suất đạt 31,2 m3/ha/năm. Tại các điểm khảo nghiệm đều có xuất hiện bệnh nhưng chỉ thấy các bệnh hại lá với mức độ bị hại nhẹ, hầu như không ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây.

Xem tóm tắt | Tải về

Giổi ăn hạt (Michelia tonkinensis A.Chev) là loài cây gỗ đa tác dụng có giá trị kinh tế và bảo tồn cao ở Việt Nam. Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của chế độ che sáng và thành phần ruột bầu đến tỷ lệ sống, sinh trưởng đường kính cổ rễ (Do) và chiều cao vút ngọn (Hvn) của cây con Giổi ăn hạt. Thí nghiệm được thiết kế theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủ một nhân tố với 3 lần lặp. Trong đó nhân tố che sáng được chia làm 5 mức: đối chứng, che sáng 25%, che sáng 50%, che sáng 75% và che sáng 100%, và 5 công thức thành phần ruột bầu khác nhau. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc che sáng có ảnh hưởng rõ rệt đến tỷ lệ sống và sinh trưởng của cây con Giổi ăn hạt ở giai đoạn vườn ươm, và mức độ che sáng phù hợp biến động theo giai đoạn tuổi của cây. Giai đoạn 4 tháng tuổi mức che sáng 75% là tốt nhất, sang giai đoạn 6 và 8 tháng tuổi thì mức che sáng 50% là phù hợp. Thành phần ruột bầu trong thí nghiệm này không có ảnh hưởng rõ rệt đối với tỷ lệ sống của cây con, nhưng có tác dụng làm tăng sinh trưởng về Do và Hvn. Công thức ruột bầu với 95% đất mặt và 5% phân vi sinh là công thức tốt nhất.

Xem tóm tắt | Tải về

Những năm gần đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công nhận được nhiều giống keo mới có năng suất và chất lượng cao. Tuy nhiên, các giống đó mới được công nhận dựa trên kết quả khảo nghiệm trên một hay một vài vùng sinh thái với quy mô nhỏ nên mới chỉ có một số ít giống được đưa vào trồng đại trà. Để sớm đưa các giống mới vào sản suất trên quy mô lớn đạt hiệu quả cao cần tiến hành các khảo nghiệm mở rộng trên các vùng sinh thái chính của nước ta. Khảo nghiệm các giống keo mới được công nhận những năm gần đây được xây dựng năm 2010 và 2011 tại 5 vùng sinh thái. Kết quả khảo nghiệm Keo lá tràm tại Cà Mau (2 tuổi) và tại Yên Bái (3 tuổi) cho thấy hai dòng AA1 và AA9 đều đạt năng suất trên 20m3/ha/năm. Khảo nghiệm keo lai cho thấy hai dòng AH1 và AH7 đều đạt năng suất trên 25m3/ha/năm tại Cà Mau và Thanh Hóa, còn dòng KL2 đạt năng suất 22,3m3/ha/năm ở tuổi 2 tại Cà Mau. Trong các khu khảo nghiệm, không thấy xuất hiện bệnh phấn hồng do nấm Corticium salmonicolor và bệnh héo lá do nấm Ceratocytis sp. gây ra, trong khi bệnh đốm lá và bệnh khô cành ngọn đã gây hại các dòng Keo lá tràm A26 và AA15; keo lai TB1, TB11 và TB12. Các dòng keo lai AH1, AH7 và Keo lá tràm AA1, AA9 đã chứng tỏ rất có triển vọng cả về sinh trưởng và chống chịu bệnh.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu năng của polymer hấp thụ nước (SAP) đến khả năng lưu giữ nước trong đất để chống hạn và sinh trưởng của cây Thông đỏ và Thông caribê giai đoạn vườn ươm. Các kết quả thu được cho thấy khi bổ sung các hàm lượng SAP: 0; 0,2; 0,5; 0,7; 1,0% trên đối tượng Thông đỏ và 0; 0,1; 0,2; 0,5; 0,7% trên đối tượng Thông caribê thì thời gian sống của cây tỷ lệ thuận với hàm lượng SAP bổ sung. Trên thí nghiệm đánh giá ảnh hưởng của SAP đến sự sinh trưởng cho thấy hàm lượng SAP bổ sung thích hợp khi không tưới nước và tưới nước cho cây Thông đỏ 12 tháng tuổi là 0,5% với số chồi và chiều dài chồi đạt cao nhất (số chồi: 8,8 chồi và 19,1 chồi; chiều dài chồi: 3,99cm và 9,32cm); Đối với cây Thông caribê 6 tháng tuổi thì chiều dài chồi phát sinh đạt cao nhất (0,39cm và 3,01cm) ở hàm lượng 0,2% SAP.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu thành phần, phân bố rừng ngập mặn tại các đảo thuộc huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được thực hiện nhằm xác định thành phần và cấu trúc các quần xã rừng ngập mặn phân bố trên dạng cát, sỏi, đá và vụn san hô làm cơ sở cho việc chọn loài cây thích hợp để gây trồng trên các đảo vùng biển phía Nam. Kết quả cho thấy cây ngập mặn phân bố tại 7 khu vực khác nhau ở vùng nghiên cứu có 33 loài thuộc 20 họ, trong đó nhóm cây ngập mặn thực thụ gồm 24 loài thuộc 11 họ và nhóm loài cây tham gia gồm 9 loài cây thuộc 9 họ. Tác giả đã đề xuất và lựa chọn các loài Đâng (Rhizophora stylosa), Đước đôi (R.apiculata), Đưng (R.mucronata), Dà vôi (Ceriops tagal) và Sú đỏ (Aegiceras floridum) để gây trồng cho các đảo phía Nam.

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả nghiên cứu cho thấy có 6 loài cây ưu thế của rừng khộp bao gồm Cà chít, Dầu đồng, Dầu trà beng, Cẩm liên, Chiêu liêu ổi và Chiêu liêu đen. Sinh khối cây cá lẻ loài ưu thế trung bình cho tất cả các cấp kính đạt cao nhất ở loài Dầu trà beng (472,34 kg/cây) và Dầu đồng 421,98 kg/cây, Chiêu liêu ổi và Chiêu liêu đen đạt lần lượt là 309,47 kg/cây và 313,72 kg/cây, trong khi giá trị này chỉ đạt 276,52 kg/cây và 299,16 kg/cây tương ứng với loài Cà chít và Cẩm liên. Sinh khối cây cá lẻ tập trung chủ yếu vào phần thân cây (chiếm trung bình 50,0%), cành, rễ và vỏ cây chiếm lần lượt là 17,14%, 15,84% và 13,77%. Sinh khối lá chiếm ít nhất (chỉ chiếm 3,25%). Sinh khối toàn lâm phần được cấu thành từ sinh khối của 4 thành phần chính là tầng cây gỗ (chiếm trung bình 88,72%), cây bụi thảm tươi (3,38%), vật rơi rụng (2,50%) và bộ phận cây gỗ chết (chiếm 5,40%). Tính trung bình chung cho tất cả các trạng thái rừng, tổng sinh khối lâm phần rừng Khộp ở Tây Nguyên đạt 126,71 tấn/ha, trong đó tầng cây gỗ chiếm trung bình 116,26 tấn/ha.

Xem tóm tắt | Tải về

Đánh giá tiềm năng lập địa là một trong những yêu cầu kỹ thuật quan trọng nhằm cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho quy hoạch sử dụng lập địa bền vững. Sử dụng công nghệ lập trình, lưới cơ sở dữ liệu lập địa tỉnh Bình Phước và kỹ thuật phân tích không gian bằng hệ thống thông tin địa lý, nghiên cứu này đã: (i) Xác định được hệ thống thang điểm theo các tiêu chí, chỉ tiêu phân loại lập địa. (ii) Lượng hóa được tiềm năng cho mỗi điểm lập địa (mỗi ô vuông trên lưới dữ liệu). (iii) Phân cấp tiềm năng lập địa cho mỗi điểm lập địa. (iv) Xây dựng bản đồ phân vùng tiềm năng lập địa tỉnh Bình Phước. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỉnh Bình Phước có 174.298,02 ha đất lâm nghiệp, trong đó: 77.141,75 ha (44,26% DTLN) có tiềm năng lập địa cấp 1; 81.028,08 ha (46,49% DTLN) có tiềm năng lập địa cấp 2; 15.404,19 ha (8,84% DTLN) có tiềm năng lập địa cấp 3; 724 ha (0,24% DTLN) có tiềm năng lập địa cấp 4. Các kết quả nghiên cứu này đóng góp cho việc cải thiện quản lý sử dụng đất ở cấp địa phương của Bình Phước.

Xem tóm tắt | Tải về

Thí nghiệm được tiến hành nhằm xác định lượng đạm, lân, kali, và canxi có trong sinh khối vật rụng và vật để lại sau khai thác của rừng Luồng trồng thuần loài tại Thanh Hóa trong thời gian từ 2010-2012. Kết quả cho thấy, hàng năm, sinh khối vật rụng dao động từ 3.195 đến 4.083kg/ha và sinh khối vật để lại sau khai thác dao động từ 1.980 đến 3.013kg/ha tùy vào địa điểm. Tổng lượng dinh dưỡng có trong 2 loại sinh khối trên gồm nitơ (45,67kg/ha/năm); phốt pho (9,68kg/ha/năm); kali (28,56kg/ha/năm) và canxi (22,63kg/ha/năm).

Xem tóm tắt | Tải về

Vị trí phân loại của các chi Gigantochloa Kurz ex Munro, Oxytenanthera Munro và Pseudoxytenanthera Soderstrom & Ellis ở Việt Nam được xem xét và nghiên cứu. Dựa trên các mẫu thu được, mẫu vật lưu giữ ở Bảo tàng thực vật và từ các bản mô tả gốc, so sánh đối chiếu với các hệ thống phân loại tre hiện nay cho thấy, các chi Oxytenanthera, Pseudoxytenanthera do các nghiên cứu trước đây ghi nhận đều thuộc chi Gigantochloa. Với đặc điểm chính để nhận dạng là một cành chính và nhiều cành nhỏ, mỗi bông thường 1-5 hoa, có hay không có hoa bất thụ ở đầu bông, mày trong dạng cánh thuyền hay uốn cong, chỉ nhị hợp thành ống, đầu nhuỵ 1. Đồng thời dựa trên cấu trúc của bông giả, có hay không có hoa giả ở tận cùng của bông, chi Gigantochloa chia thành 2 phân chi (subgenus), subgen. Heterofloreta và Monofloreta.

Xem tóm tắt | Tải về

Khu Bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình có diện tích 5.644ha, giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn tài nguyên đa dạng sinh học. Đợt điều tra từ tháng 8 đến tháng 10 năm 2012 đã ghi nhận tổng số 27 loài thú thuộc 14 họ, 4 bộ; 60 loài chim thuộc 23 họ, 6 bộ; 22 loài bò sát thuộc 10 họ, 2 bộ và 14 loài ếch nhái thuộc 6 họ, 1 bộ, cao hơn rất nhiều so với báo cáo điều tra sơ bộ trước đây. Trong đó, nhiều loài quý hiếm có tên trong Sách Đỏ Việt Nam, Danh lục Đỏ IUCN và Nghị định số 32/2006/NĐ-CP. Tuy nhiên các động vật quý hiếm này hiện còn số lượng rất ít như Gấu ngựa (Ursus thibetanus); Sơn dương (Capricornis milneedwardsii). Một số loài động vật đã bị tuyệt chủng cục bộ trong những năm gần đây. Điều này cho thấy nếu các nỗ lực bảo tồn không được triển khai sớm thì các quần thể của các loài động vật quý hiếm cư trú trong Khu bảo tồn có thể suy giảm nhanh chóng.

Xem tóm tắt | Tải về

Don (Atherurus macrourus Linnaeus, 1758) là loại động vật hoang dã có chất lượng thịt thơm ngon, đang là loại thực phẩm ưa thích. Tuy nhiên, hầu hết Don tiêu thụ trên thị trường được săn bắt từ tự nhiên. Ở Việt Nam, nghề chăn nuôi Don thương phẩm mới diễn ra một cách tự phát, hiệu quả kinh tế chưa cao do người chăn nuôi chưa nắm được các đặc điểm sinh học và sinh thái của loài. Trong nghiên cứu này, 8 cá thể Don được thử nghiệm cho ăn với nhiều loại thức ăn khác nhau trong điều kiện nuôi nhốt. Kết quả nghiên cứu cho thấy Don sử dụng 73 loại thức ăn, trong đó có 26 loại thức ăn ưa thích. Don không ăn các loại thức ăn có mùi đặc trưng hoặc có nhiều chất xơ. Lượng thức ăn cần cung cấp cho một cá thể Don/ngày vào khoảng 400g, với tỷ lệ: 170g rau + 80g củ + 90g quả + 100g hạt ngũ cốc. Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung thông tin về đặc điểm sinh thái của loài và hoàn thiện kỹ thuật chăn nuôi loài thú quý hiếm và có giá trị kinh tế này.

Xem tóm tắt | Tải về

Bằng phương pháp điều tra hiện trường kết hợp với kế thừa các tài liệu, nghiên cứu này đã xác định được 56 loài thuộc 11 giống của họ Bướm mắt rắn (Satyridae). Hai giống Lethe và Mycalesis có số lượng loài nhiều nhất (16 loài), các giống Coelites, Orinoma, Orsotriaena, Penthema và giống Zipaetis mỗi giống chỉ mới phát hiện được một loài. Nghiên cứu này cũng đã bổ sung cho Danh lục Bướm mắt rắn ở Vườn Quốc gia Bạch Mã thêm 5 giống và 28 loài chưa được ghi nhận, số giống và số loài được ghi nhận trên thực tế của nghiên cứu này cao hơn so với các nghiên cứu trước đây. Đặc biệt, trong nghiên cứu này lần đầu tiên ghi nhận hai loài Bướm mắt rắn là Ypthima praenubila và Lethe melisana và một loài bướm đặc hữu của Việt Nam là Elymnias saola. Cần có các nghiên cứu để đánh giá mức độ đa dạng và sự tương đồng về thành phần loài Bướm mắt rắn ở các khu vực nghiên cứu của Vườn Quốc gia Bạch Mã để làm cơ sở cho các biện pháp bảo tồn hiệu quả hơn.

Xem tóm tắt | Tải về

Qua hơn 40 năm nghiên cứu và sử dụng cây bản địa để trồng rừng trên các vùng đã thu được nhiều kết quả nhưng cũng còn không ít hạn chế. Thành quả chính là sơ bộ chọn được gần 100 loài cây kể cả 30 loài cây nhập nội, bước đầu đáp ứng mục tiêu trồng rừng sản xuất và trồng rừng phòng hộ (theo Quyết định số 680/1986 của Bộ Lâm nghiệp cũ). Tiếp theo đã chọn được 50-52 loài cây bản địa cho trồng rừng sản xuất cung cấp gỗ lớn, gỗ nhỏ và lâm sản ngoài gỗ (theo Quyết định số 16/2005 của Bộ Nông nghiệp và PTNT) bao gồm cả cây lá rộng, lá kim, tre mây và cây thân thảo. Theo đó có 28 loài (11 loài gỗ lớn) đã được nghiên cứu tương đối có hệ thống và 50 loài đã được đưa vào sản xuất với quy mô khác nhau. Gần 22 loài cây gỗ lớn được trồng trên diện tích hàng trăm đến hàng ngàn hecta nhưng cũng chỉ mới có 18 loài có tiêu chuẩn ngành về quy trình hay quy phạm kỹ thuật trồng rừng. Như vậy, chúng ta đã có một tập đoàn cây bản địa để trồng rừng rất phong phú về số lượng loài, rất đa dạng về chủng loại và sản phẩm, thành quả đó là vô cùng quan trọng.
Hạn chế chính là tập đoàn cây trồng rừng còn quá nhiều chủng loài, dàn rộng và thiếu tập trung cho những cây mũi nhọn. Phần lớn các loài được xác định chủ yếu dựa trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm và định tính còn thiếu những kết quả nghiên cứu theo chiều sâu, thiếu những nghiên cứu có cơ sở làm căn cứ vững chắc để xây dựng kỹ thuật một cách hệ thống và khép kín. Đáng chú ý là chưa có các khảo nghiệm mở rộng hay sản xuất thực nghiệm trên nhiều vùng, nhiều lập địa cũng như chuyển giao tiến bộ kỹ thuật một cách kịp thời và cuối cùng là chưa tập trung ưu tiên cho một số loài cây chủ lực có tính mũi nhọn cho sản phẩm có giá trị cao, nhất là đối với xuất khẩu.
Để khắc phục các hạn chế đó, bên cạnh việc tận dụng những gì đã có nên tập trung ưu tiên nghiên cứu một cách hoàn chỉnh theo chiều sâu, có hệ thống cho 4-5 loài cây chủ lực là loài cây bản địa lá rộng có giá trị cao nhất, ví dụ như: Giổi xanh, Lát hoa, Dầu rái, Sao đen, Sồi phảng. Cần nghiên cứu hoặc nghiên cứu bổ sung về đặc điểm lâm học, sinh lý, sinh thái, đất đai lập địa, chọn giống nhân giống và tạo cây giống, kỹ thuật và phương thức trồng, nuôi dưỡng, bảo vệ và quản lý lập địa, tính chất gỗ, khai thác gắn với chế biến và thị trường theo định hướng trồng rừng công nghiệp, trồng rừng sản xuất thương mại chú ý quy mô tiêu điền thu hút các hộ dân cùng tham gia.

Xem tóm tắt | Tải về

Chất lượng dán dính của gỗ Bạch đàn trắng (Eucalyptus camaldulensis) 14 tuổi ở Đại Lải với loại keo thông dụng trên thị trường sản xuất Emulsion Polymer Isocyanate (EPI 1985/1993) được đánh giá trong hai điều kiện môi trường khô và ướt. Kết quả độ bền kéo trượt màng keo là tốt và đều cao hơn so với một số loại gỗ thông dụng khác như gỗ Keo lai và gỗ Xoan đào. Trong khi độ bền kéo trượt màng keo của Bạch đàn trắng đạt 14 MPa thì hai loại còn lại chỉ là 11 MPa và 10 MPa. Mặc dù, mức độ dán dính có nhỏ hơn so với mẫu đối chứng nhưng chênh lệch này không cao khoảng 4 MPa, hơn nữa sự khác biệt giữa hai điều kiện khô và ướt trong thí nghiệm này là không đáng kể. Điều này chứng tỏ rằng, khi dùng keo EPI 1985/1993 làm chất kết dính trong dán ghép thanh cơ sở của gỗ bạch đàn đảm bảo chất lượng kể cả trong môi trường E (môi trường có tác động ngâm nước và sấy).

Xem tóm tắt | Tải về

Công nghệ uốn gỗ để sản xuất các chi tiết cong cho các sản phẩm mộc nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và tỷ lệ lợi dụng nguyên liệu gỗ đã được nghiên cứu và ứng dụng vào sản xuất ở nhiều nước trên thế giới như: Nhật, Nga, Mỹ, Trung Quốc. Công nghệ uốn gỗ thông tạo chi tiết cong cho sản xuất đồ mộc đã được thực hiện và thu được một số kết quả như: (1) Xác định được vận tốc uốn phù hợp với 03 cấp chiều dày gỗ uốn: Chiều dày gỗ uốn 20mm, vận tốc uốn phù hợp là 26, mm/s; Chiều dày gỗ uốn 25mm, vận tốc uốn phù hợp là 17,7mm/s; Chiều dày gỗ uốn 30mm, vận tốc uốn phù hợp là 17,7mm/s. (2) Xác định được độ đàn hồi trở lại của gỗ uốn ở 3 cấp chiều dày nêu trên, độ đàn hồi trở lại của gỗ uốn nằm trong giới hạn cho phép f<3mm. (3) Xác định được tính chất của gỗ uốn: khối lượng thể tích; tỷ lệ giãn nở thể tích, độ bền ép dọc thớ. Chất lượng các sản phẩm gỗ uốn đạt được yêu cầu kỹ thuật đặt ra về các thông số công nghệ.

Xem tóm tắt | Tải về

Chất lượng của vật liệu phức hợp gỗ nhựa thường được thể hiện qua các yếu tố như độ bền kéo, độ bền uốn,… Các yếu tố này có mối quan hệ mật thiết với tỷ lệ thành phần trong vật liệu. Việc nghiên cứu xác định tỷ lệ thành phần hợp lý trong quá trình sản xuất cho phép giảm giá thành sản phẩm mà vẫn nâng cao chất lượng sản phẩm. Các kết quả thí nghiệm cho thấy khi tỷ lệ thành phần thay đổi thì độ bền kéo, độ bền uốn đều thay đổi theo, tuy nhiên ở những mức độ khác nhau. Với các mức kết quả thực nghiệm chúng tôi đã tìm ra được phương trình tương quan giữa tỷ lệ thành phần và độ bền uốn, độ bền kéo là hàm bậc hai. Tỷ lệ trộn giữa các thành phần là: nhựa PP 50,4%; trợ tương hợp 4,04%; bột gỗ 45,56% thì độ bền kéo, độ bền uốn đều đạt kết quả phù hợp nhất.

Xem tóm tắt | Tải về