Số 3/2012

Đánh giá đa dạng di truyền 41 mẫu lá Dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb.) thu thập từ 10 tỉnh thuộc 3 vùng sinh thái lâm nghiệp tại Việt Nam bằng chỉ thị RAPD với 18 mồi ngẫu nhiên cho thấy các mẫu Dầu rái có đa dạng di truyền khá cao. Hệ số tương đồng dao động trong khoảng 43 – 100%. Các mẫu Dầu rái được chia thành 5 nhóm. Nhóm I gồm các mẫu D-CT-1-4 (Tân Phú, Đồng Nai), D-DMC-1-5 (Dương Minh Châu, Tây Ninh), D-TP-5,6,11 (Định Quán, Đồng Nai) có khác biệt di truyền 18, 21, 47 và 57 % với nhóm II, III, IV và V; Nhóm II gồm các mẫu D-CP-1-5 (Chư Prông, Gia Lai), D-ES-2,3,5 (Easup, Đắc Lắc) và mẫu D-TP-1 (Định Quán, Đồng Nai); Nhóm III gồm các mẫu D-BS-1-5 (Hoài Nhơn, Bình Định), D-HTB-1-5 (Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận); Nhóm IV gồm các mẫu D-DT-4 và D-DT-5 (Đắc Tô, Kom Tum); và Nhóm V gồm các mẫu còn lại D-HCM-2,4,5,6 (Tp. Hồ Chí Minh) và D-TB-2,5,6,7 (Tân Biên, Tây Ninh).

Xem tóm tắt | Tải về

Phương pháp thực hành nghiên cứu phân tích định lượng về tính đa dạng sinh học nhằm để xác định các chỉ số: chỉ số Shannon (H), chỉ số quan trọng (IVI), chỉ số mức độ chiếm ưu thế hay còn gọi là chỉ số Simpson (Cd), chỉ số tương đồng hay chỉ số Sorensen (SI). Khi giá trị của các chỉ số cao nghĩa là tính đa dạng cao tương ứng với giá trị sinh học cao. Đây là phương pháp nghiên cứu hết sức cần thiết nhằm tạo cơ sở dữ liệu cho các giải pháp bảo tồn, hoạch định chính sách và kế hoạch sử dụng bền vững nguồn tài nguyên đa dạng sinh học.
Lần đầu tiên áp dụng phương pháp này để đánh giá tính đa dạng sinh học cho thực vật thân gỗ tại Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà – thành phố Đà Nẵng. Kết quả điều tra, khảo sát ở 12 ô tiêu chuẩn ghi nhận được 96 loài thực vật thân gỗ trên các sinh cảnh khác nhau: rừng tự nhiên, rừng tự nhiên Chò chỉ, rừng trồng, trảng cỏ, rừng tự nhiên nghèo kiệt và đất trống. Chỉ số quan trọng (IVI) cho thấy một trật tự ưu thế trong quần thể thực vật nghiên cứu, trong đó loài Chò chỉ (Parashorea stellata Kurz) có ưu thế cao nhất (IVI = 35,38) và sự biến động cá thể khá rõ rệt trong các sinh cảnh nghiên cứu. Chỉ số Shannon (H) khá cao, dao động từ 1,62 đến 4,76 (rừng tự nhiên, rừng tự nhiên Chò chỉ từ 3,61 đến 4,76, rừng trồng từ 1,86 đến 2,60, trảng cỏ 1,62, rừng tự nhiên nghèo kiệt 1,97 và đất trống từ 2,62 đến 2,82. Chỉ số Cd thay đổi từ 0,051 đến 0,499 cho thấy mức độ đa dạng sinh học của các quần xã đang có chiều hướng giảm xuống. Giá trị chỉ số SI của thảm thực vật thân gỗ giữa các hiện trường nghiên cứu dao động từ 0,04 đến 0,50 thể hiện một sự khác biệt rất lớn về thành phần loài nghiên cứu ở các hiện trường này. Như vậy đa dạng sinh học Khu BTTN Sơn Trà là khá cao và đang bị tác động bởi môi trường và các hoạt động phát triển vì vậy trong thời gian tới cần có các biện pháp bảo tồn phù hợp.

Xem tóm tắt | Tải về

Đặc điểm đất tại Bản Khoang và Tả Van có tính chất đất gần giống nhau. Độ ẩm đất là như nhau. Độ chua của đất đều nằm trong khoảng 5<pH<5,5 nên đều thuộc vào loại đất chua ít. Hàm lượng mùn trong đất của xã Tả Van là 8,26% cao hơn ở xã Bản Khoang (là 3,5%). Hàm lượng đạm dễ tiêu trong đất của Tả Van là 2,58 cao hơn ở xã Bản Khoang (là 1,04). Ngoài ra, các số liệu khảo sát cho thấy đất ở khu vực xã Tả Van có Trúc đen phân bố tốt hơn đất ở khu vực xã Bản Khoang. Từ đó thấy rằng, yếu tố đất đai cũng góp phần ảnh hưởng đến tình hình sinh trưởng của Trúc đen tại khu vực nghiên cứu.

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả điều tra sự phân bố của loài Hoàng liên ô rô (Mahonia nepalensis DC.) trên diện tích 450 ha thuộc núi Langbian của huyện Lạc Dương tỉnh Lâm Đồng và một số khu lân cận. Trong khu vực khảo sát cho thấy có cây Hoàng liên ô rô (Mahonia nepalensis DC.) chúng phát triển ở độ cao từ 1.400m cho đến 1.900m và phát triển tốt ở độ cao từ 1.600m cho đến 1.800m so với mực nước biển. Trong nghiên cứu này đã thiết lập 60 ô tiêu chuẩn, số cây có chiều cao hơn 0,1m được tìm thấy là 504 cây. Chúng phân bố chủ yếu ở khu vực ven rừng lá rậm thường xanh và rừng cây lá kim, cường độ ánh sáng từ 620–18499 lux, nhiệt độ giao động từ 22–300C và độ ẩm không khí từ 60–85% vào ban ngày. Ngoài ra, Hoàng liên ô rô còn được tìm thấy tại khu vực Long Lanh – Đa Nhim, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng và phân bố ở độ cao 1.400–1.600m, ven rừng lá rậm thường xanh.

Xem tóm tắt | Tải về

Trồng rừng thâm canh nhằm nâng cao năng suất và chất lượng rừng hiện nay là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Các dòng Keo lai BV10, BV16 và BV32 là những giống tiến bộ kỹ thuật đã được công nhận và được sử dụng để nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của mật độ và phân bón đến khả năng sinh trưởng cũng như năng suất rừng trồng sau 9,5 năm tuổi ở Đông Hà – Quảng Trị. Kết quả nghiên cứu cho thấy mật độ trồng ban đầu, phân bón lót và bón thúc năm thứ 2 có ảnh hưởng chưa rõ đến tỷ lệ sống của rừng trồng Keo lai 9,5 năm tuổi. Vì ở giai đoạn 9,5 năm rừng trồng đã quá thành thục công nghệ so với mục tiêu kinh doanh gỗ nhỏ chu kỳ 7 năm, nên các cá thể trong quần thể có sự cạnh tranh nhau gay gắt về không gian dinh dưỡng dẫn đến hiện tượng tỉa thưa tự nhiên rất mạnh, tỷ lệ sống chỉ còn từ 44-60% so với mật độ trồng ban đầu. Ở giai đoạn 9,5 năm tuổi, mật độ hiện tại có ảnh hưởng khá rõ đến khả năng sinh trưởng cũng như năng suất và chất lượng rừng, ở những công thức mật độ hiện tại thấp nhất từ 722-738 cây/ha thì có khả năng sinh trưởng D1,3 cao nhất và đạt trung bình từ 17,22-17,49cm, số cây có D1,3≥18cm chiếm 42,55-43,75%, nhưng năng suất gỗ cây đứng lại không cao. Ngược lại, ở những công thức có mật độ cao nhất từ 968-999 cây/ha thì cho năng suất gỗ cây đứng cao nhất, nhưng khả năng sinh trưởng D1,3 lại thấp nhất và tỷ lệ số cây có D1,3≥18cm khá thấp, chỉ chiếm từ 15-26%. Vì vậy, cần phải khai thác hoặc tỉa thưa ngay, nếu áp dụng biện pháp tỉa thưa thì mật độ để lại từ 400-500 cây/ha để kinh doanh gỗ lớn là phù hợp.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu thành phần loài, phân bố cây ngập mặn tại các tỉnh ven biển Nam Trung Bộ được thực hiện dọc theo đường bờ biển và các đảo ven bờ vùng ven biển các tỉnh từ Bình Thuận đến Bình Định, với mục tiêu xác định thành phần và cấu trúc các quần xã rừng ngập mặn phân bố trên dạng cát, sỏi, đá, vụn san hô làm cơ sở chọn loài cây thích hợp để gây trồng trên các đảo vùng biển Nam Trung Bộ. Kết quả đã ghi nhận cây rừng ngập mặn phân bố trên nền cát, sỏi, đá, vụn san hô tại 11 khu vực khác nhau tại vùng nghiên cứu. Với 29 loài thuộc 19 họ thực vật, trong đó nhóm cây ngập mặn chính thức gồm 19 loài thuộc 10 họ thực vật và nhóm loài cây gia nhập rừng ngập mặn gồm 10 loài cây thuộc 9 họ thực vật. Đã đề xuất lựa chọn các loài theo thứ tự ưu tiên để gây trồng là Mắm biển (Avicennia marina), Đâng (Rhizophora stylosa), Đước đôi (R. apiculata), Cóc trắng (Lumnitzera racemosa), Giá (Excoecaria agallocha), Đưng (R. mucronata), Sú đỏ (Aegiceras floridum).

Xem tóm tắt | Tải về

Phần mềm kiểm kê khí nhà kính (GGIS) trong lĩnh vực lâm nghiệp được xây dựng dựa trên các phân tích dữ liệu đầu vào theo cách tiếp cận 1 và 2 để kiểm kê khí nhà kính (KNK) theo hướng dẫn của Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) và kết quả của đề tài cấp Bộ “Hoàn thiện phương pháp kiểm kê khí nhà kính trong lâm nghiệp”. Phần mềm được xây dựng dựa trên nền C# và C++, là các ngôn ngữ mạnh, có khả năng tùy biến cao và chạy đa nền. Các chứng năng chính của phần mềm bao gồm tính toán thay đổi trữ lượng các bon theo các bể chứa và phân tích độ không chắc chắn của kết quả kiểm kê KNK theo các quy định của IPCC (IPCC 2003, 2006). Ngoài ra, phần mềm đã thiết lập cơ sở dữ liệu lưu giữ các dữ liệu đầu vào và các hướng dẫn kiểm kê KNK để giúp người sử dụng hiểu rõ cách tính toán và các yêu cầu về dữ liệu đầu vào. Kết quả thử nghiệm kiểm kê KNK cho năm 2005 cho kết quả tin cậy, việc sử dụng thuận tiện và không yêu cầu máy tính phải có cấu hình đặc biệt.

Xem tóm tắt | Tải về

Trên cơ sở kế thừa các kết quả nghiên cứu về tiêu chuẩn, tiêu chí và chỉ số đánh giá tác động môi trường đối với một số loại rừng trồng trong nước và kết quả thực hiện nhiệm vụ môi trường cấp Bộ “Xây dựng hướng dẫn đánh giá tác động môi trường cho các dự án trồng rừng” do Trung tâm Nghiên cứu Sinh thái và môi trường rừng -Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam thực hiện năm 2010. Tác giả đã đề xuất một số hướng dẫn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) cho các dự án trồng rừng có quy mô 1.000ha trở lên; bao gồm: Các phương pháp, nội dung và cấu trúc của báo cáo ĐTM, hướng dẫn xây dựng một số nội dung chủ yếu của báo cáo ĐTM. Khuyến cáo các chủ dự án trồng rừng ở Việt Nam vận dụng các hướng dẫn phù hợp với từng điều kiện cụ thể trong việc lập báo cáo ĐTM.

Xem tóm tắt | Tải về

Sâu ăn lá Keo tai tượng và Keo lá tràm 4 năm tuổi tại Vĩnh Tú, Vĩnh Linh, Quảng Trị được xác định tên khoa học là Ericeia sp. thuộc họ Noctuidae, bộ Lepidoptera. Đây là loài sâu biến thái hoàn toàn với 4 giai đoạn phát triển: Trưởng thành, trứng, sâu non và nhộng. Trưởng thành đực có màu xám đen, dài từ 20mm đến 23mm; trưởng thành cái màu xám nhạt dài từ 22mm đến 24mm. Râu đầu hình sợi chỉ, mắt kép màu đen xám. Sâu non có 6 tuổi; tuổi 1 màu xanh lá cây, tuổi 2 màu xanh phớt nâu, tuổi 3 màu nâu nhạt, phía đầu và lưng phớt xanh, tuổi 4 màu nâu nhạt, lưng phớt xanh, tuổi 5 đến tuổi 6 có màu nâu, mặt dưới bụng có vệt đen chạy dọc bụng. Thử nghiệm một số loại thuốc hóa học trong phòng thí nghiệm cho thấy có 2 loại thuốc Trebon 10EC với nồng độ 0,1% và Sherpa 25EC với nồng độ 0,25% có hiệu lực cao nhất, sau 8 giờ phun thuốc tỷ lệ sâu ăn lá chết 100%.

Xem tóm tắt | Tải về

Điều tra nấm ký sinh côn trùng tại khu rừng di tích lịch sử và cảnh quan môi trường Mường Phăng từ tháng 4 đến tháng 8 đã thu được 7 loài nấm khác nhau bao gồm 6 loài thuộc chi Cordyceps là Cordyceps nutans, C. sphecocephala, C. elongatostromata, C. crinalis, C. prolifica và C. Pseudomilitaris, 1 loài của chi Beauveria là Beauveria bassiana. Các loài nấm C. elongatostroma, C. prolifica và C. pseudomilitaris lần đầu tiên được ghi nhận cho khu hệ nấm lớn ở Việt Nam. Loài có tần suất bắt gặp nhiều nhất tại khu vực điều tra là loài C. nutans với tần suất xuất hiện 96,40%, loài Beauveria bassiana với tần suất 1,35%, các loài còn lại mỗi loài chỉ chiếm 0,45%. Nấm ký sinh côn trùng chủ yếu ký sinh trên côn trùng bộ cánh nửa cứng (Hemiptera).

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu tẩm chất chậm cháy Mono Amonium Phosphate (MAP) vào gỗ Bạch đàn urophylla với các nồng độ dung dịch 10%, 15%, 20%, áp lực tẩm 0,7 MPa, thời gian duy trì áp lực tẩm 30, 60, 90 phút. Kết quả cho thấy cường độ uốn tĩnh (MOR) là yếu tố bị ảnh hưởng lớn với sự suy giảm đạt tới ~ 21% và cường độ nén dọc thớ (n) giảm 12%. Chất chậm cháy MAP có ảnh hưởng lớn đến tính chất cơ học của gỗ, do đó khi sử dụng MAP chống cháy cho gỗ nói chung, gỗ Bạch đàn urophylla nói riêng nên xử lý ở mức nồng độ 10% và thời gian tẩm thấp 30 phút để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của nó tới tính chất gỗ.

Xem tóm tắt | Tải về