Số 1/2012

Sử dụng các chỉ thị vi vệ tinh (microsatellite) để đánh giá tính đa dạng di truyền của 100 dòng vô tính trong các vườn giống Keo tai tượng tại Ba Vì (Hà Nội) và Cầu Hai (Phú Thọ) cho thấy các xuất xứ trong vườn giống có tính đa dạng di truyền với số alen trung bình là 3,078, số alen có hiệu lực là 2,731, tỷ lệ dị hợp tử quan sát là 0,495, tỷ lệ dị hợp tử mong đợi là 0,437. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ giao phối cận huyết trong các vườn giống chỉ khoảng 14%. Có thể chia 8 xuất xứ trong vườn thành 4 nhóm: một nhóm gồm 5 xuất xứ, ba nhóm còn lại mỗi nhóm gồm 1 xuất xứ với giá trị khoảng cách di truyền ở mức độ sai khác trung bình. Các vườn giống vô tính Keo tai tượng với 100 dòng có thể đủ tính đa dạng di truyền và tỷ lệ thụ phấn chéo cần thiết để tạo giống.

Xem tóm tắt | Tải về

Thảm thực vật ngập mặn (TVNM) ở Rú Chá, khu du lịch Tân Mỹ, cửa sông Bù Lu và quanh đầm Lập An đã cấu thành nên hệ TVNM ở Thừa Thiên Huế, góp phần vào sự đa dạng sinh học ở vùng ven biển Thừa Thiên Huế. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào công bố một cách đầy đủ về hiện trạng phân bố và thành phần loài TVNM ở đây. Vì vậy, bài báo này nhằm cung cấp dẫn liệu về thành phần loài và đặc điểm phân bố của TVNM hiện có ở Thừa Thiên Huế.
Kết quả nghiên cứu đã xác định được 50 loài thuộc 42 chi, 31 họ thực vật và 2 ngành. Trong đó, đã bổ sung 3 loài TVNM cho khu vực Rú Chá và khu vực cửa sông Bù Lu. Danh lục thành phần loài TVNM ở khu vực Tân Mỹ lần đầu tiên được công bố. Đặc điểm phân bố thành phần loài TVNM theo không gian được ghi nhận rằng, ngay trong địa bàn tỉnh TT- Huế sự đa dạng thành phần loài và các taxon bậc chi và họ của TVNM đã có sự biến động theo phân bố vĩ tuyến với thứ tự các khu vực là Rú Chá < Tân Mỹ < Bù Lu < Lập An. Ngoài ra, dưới sự hỗ trợ của công nghệ ảnh viễn thám và GIS, tổng diện tích TVNM ở vùng ven biển Thừa Thiên Huế hiện có khoảng 29,98 ha và diện tích phân bố chi tiết của 4 khu vực chính cũng đã được xác định.
Những kết quả trên có thể xem là cơ sở quan trọng cho công tác bảo tồn và phục hồi diện tích TVNM nhằm tăng tính đa dạng sinh học và thích ứng với biến đổi khí hậu cho các cộng đồng ven biển Thừa Thiên Huế.

Xem tóm tắt | Tải về

Thông 2 lá dẹt (Pinus krempfii H.Lec ) là loài thông đặc hữu của Việt Nam và có phân bố tập trung ở vùng Bidoup – Núi Bà, Cổng trời của Lâm Đồng, một số ít ở Chư Yang Sin- Đắc Lắc, Hòn Bà thuộc Khánh Hòa và vùng Núi Chúa thuộc tỉnh Ninh Thuận. Theo tiêu chuẩn phân loại của Sách đỏ Việt Nam loài này được xếp vào cấp V (Vulnerable) – Sẽ nguy cấp ( có thể bị đe dọa tuyệt chủng); và theo tiêu chuẩn IUCN được xếp vào cấp EN (Endanger)- nguy cấp. Ở Lâm Đồng, loài này phân bố tập trung ở những vùng có độ cao từ 1.400 – 1.900m, hiện diện phổ biến trong kiểu rừng lá rộng hỗn giao với cây lá kim và trên dạng địa hình sườn đỉnh. Các quần thể Thông 2 lá dẹt đang tồn tại đa phần ở giai đoạn quá thành thục, nhiều quần thể đã chết mục, một số khác đang trong quá trình chết dần, tỷ lệ cây bị bệnh mục và rỗng ruột chiếm từ 23-36% tổng số cây trong quần thể. Loài này đang trong tình trạng bị đe dọa. Riêng ở Lâm Đồng tuy số lượng cá thể bước đầu đã thống kê được khoảng trên 1.000 cá thể, nhưng chưa phát hiện quần thể nào có trên 250 cá thể trưởng thành. Số cá thể trong quần thể bình quân khoảng 20 cây, hiếm khi có quần thể có số lượng cá thể trưởng thành trên 100 cây. Bên cạnh đó, cấu trúc quần thể gồm nhiều cây thành thục và quá thành thục (đường kính trên 80cm) trong khi lớp cây kế cận thiếu và tình hình tái sinh kém, cho nên khả năng tồn tại của quần thể trong tương lai đang bị đe dọa.

Xem tóm tắt | Tải về

Cao Bằng là tỉnh miền núi phía Bắc, đất lâm nghiệp có rừng chiếm 79,68% diện tích đất tự nhiên của tỉnh, có nhiều loài thực vật cho Lâm sản ngoài gỗ (LSNG) đã và đang là nguồn thu đáng kể của nhiều hộ gia đình trong tỉnh. Trong đó: Trúc sào trung bình hàng năm thu được khoảng 8.000.000 đ/ha, cây trồng hầu như không được chăm sóc và bón phân, khai thác ít chú ý đến bền vững, là những nguyên nhân làm cho sản lượng và chất lượng cây Trúc sào trong vùng không cao. Cây Trám đen cho thu nhập tương đối cao từ 45-54 triệu đồng/ha/năm, hiện cung không đủ cầu, người dân không có kỹ thuật chọn tạo giống, không chăm sóc và bón phân cho cây trồng, nên các cây trong lâm phần có năng suất và chất lượng quả rất khác nhau. Cây Hồi năm 2011 thu từ 11- 33 triệu đồng/ha, 100% hộ dân biết kỹ thuật chọn tạo giống và trồng, nhưng hầu hết lại rất ít khi chăm sóc và bón phân cho cây Hồi, dẫn đến năng suất và chất lượng hồi trong khu vực giảm.

Xem tóm tắt | Tải về

Quản lý vật liệu hữu cơ sau khai thác rừng là một trong những nghiên cứu còn mới ở Việt Nam nhằm nâng cao độ phì nhiêu của đất và duy trì năng suất rừng. Bài viết sau đây giới thiệu những kết qủa chính sau nhiều năm nghiên cứu, với sự giúp đỡ của Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Quốc tế (CIFOR) qua dự án “Quản lý lập địa và năng suất rừng trồng nhiệt đới” và Bộ NN&PTNT cho cây bạch đàn trong đề tài “Nghiên cứu kỹ thuật bảo vệ và nâng cao độ phì của đất nhằm nâng cao năng suất rừng trồng keo, bạch đàn ở các luân kỳ sau” thực hiện năm 2008-2012.
Kết qủa chỉ ra rằng, sau 3 năm nghiên cứu, sinh trưởng chiều cao bạch đàn nhờ giữ lại vật liệu hữu cơ sau khai thác (VLHCSKT) đã vượt so với biện pháp phát đốt dọn thực bì (như sản xuất hiện nay) là 33,9%, và so với lấy hết VLHC là 14,8%, còn so với chỉ để lại VLHC hiện hữu (không bổ sung thêm) là 10,3%. Tương tự các chỉ số vượt trội về đường kính là: 40,4%; 28,2 %; và 10,6%. Các chỉ số về lân, đạm và mùn trong đất đều tăng theo các nghiệm thức từ đối chứng đến giữ lại VLHCSKT. Sử dụng thuốc diệt cỏ phun toàn diện 1 và 2 lần/năm có triển vọng trong việc kiểm soát cỏ dại. Sử dụng phân khoảng phối hợp đạm và lân ở liều lượng 120kg đạm với 60kg lân/ha tỏ ra có hiệu qủa trong việc bổ sung dinh dưỡng cho đất trồng rừng bạch đàn sau 2 năm tuổi. Việc tỉa thưa bạch đàn cho sinh trưởng cây cá thể tốt hơn so vời không tỉa. Tuy nhiên cần nghiên cứu tiếp theo về dinh dưỡng đất khi kết thúc chu kỳ.
Từ khóa: Quản lý lập địa, Dinh dưỡng, Độ phì đất, Năng suất rừng, Vật liệu hữu cơ.

Xem tóm tắt | Tải về

Phương pháp tính thể tích thân cây đứng dựa vào hình số tự nhiên đã được ứng dụng phổ biến ở Việt Nam. Tuy vậy, riêng đối tượng rừng tự nhiên ở Tây Nguyên việc nghiên cứu sử dụng hình số tự nhiên f01 để lập biểu thể tích nói riêng và tính thể tích cây đứng nói chung còn ít được đề cập. Từ số liệu điều tra của 1556 cây ngả thuộc 29 loài cây ở Vùng Tây Nguyên, qua phân tích số liệu, thu được một số kết quả chính sau: Hình số tự nhiên f01 của các loài cây nghiên cứu về cơ bản không phụ thuộc vào đường kính, chiều cao và tuân theo luật chuẩn. Giữa đường kính đo ở vị trí một phần mười chiều cao thân cây và đường kính ngang ngực có mối liên hệ theo dạng tuyến tính ở mức rất chặt. Khi xác định thể tích thân cây trên cơ sở hình số tự nhiên f01 thì sai số tổng thể tích của từng loài lớn nhất bằng 3,93%, trung bình là 1,75%, sai số bình quân về thể tích ở cây đơn lẻ nhỏ hơn 10% và sai số lớn nhất về thể tích ở cây đơn lẻ không vượt 10%.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu nhằm xác định quy luật biến đổi của các yếu tố khí tượng chủ yếu ảnh hưởng tới nguy cơ cháy rừng bao gồm: nhiệt độ, độ ẩm không khí và lượng mưa trên phạm vi cả nước, từ đó xây dựng phương pháp nội suy các yếu tố này cho mọi điểm trên lãnh thổ. Từ số liệu quan trắc nhiều năm ở 158 trạm Khí tượng thủy văn quốc gia, tiến hành phân tích, xác định quy luật phân hoá của các nhân tố khí tượng theo kinh độ, vĩ độ và độ cao bằng phương pháp thống kê đa biến. Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố khí tượng ảnh hưởng đến nguy cơ cháy rừng biến đổi mạnh theo không gian và thời gian. Nhiệt độ có quan hệ chặt chẽ nhất với các yếu tố kinh độ, vĩ độ và độ cao, còn độ ẩm không khí và lượng mưa có quan hệ kém chặt chẽ hơn. Để phục vụ dự báo cháy rừng có thể chia lãnh thổ thành một vùng với yếu tố nhiệt độ, chia thành ba vùng với độ ẩm không khí và lượng mưa, bao gồm: khu vực miền Bắc từ vĩ độ 19 trở ra, khu vực miền trung từ vĩ độ 13 đến vĩ độ 19 và vùng Nam Bộ. Đã xác lập được bộ phương trình phản ánh sự liên hệ giữa giá trị của các yếu tố khí tượng với kinh độ, vĩ độ, độ cao của từng tháng và trên từng vùng trong cả nước. Sai số của phép nội suy đối với độ ẩm không khí khoảng 2-4%, với nhiệt độ không khí trong những tháng mùa cháy là 3-8% với những khoảng cách xa trạm khí tượng không vượt quá 50 km. Sai số của phép nội suy với lượng mưa là 3-5% khi khoảng cách không vượt quá 20km.

Xem tóm tắt | Tải về

Công ty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo là đơn vị có nhiều tiềm năng trong việc phát triển rừng trồng nguyên liệu giấy. Trong giai đoạn 2004-2011 Công ty đã trồng được 2.618 ha rừng nguyên liệu với 4 loài là Bồ đề, Keo tai tượng, Keo lai và Luồng; chăm sóc rừng được 8.252 ha, bảo vệ rừng được 11.249 ha, khai thác rừng được 1.538,2 ha với tổng sản lượng lên tới 80.660 m3, tổng thu nhập đạt được là 65.250 triệu đồng. Thực tế Công ty chưa có sự đầu tư đột phá về giống và kỹ thuật thâm canh nên năng suất rừng chưa cao, hiệu quả kinh tế từ mô hình rừng trồng còn thấp. Mô hình góp vốn bằng góp công lao động và ăn chia sản phẩm ở cuối chu kỳ kinh doanh được thực hiện từ năm 1992 đến 2007 bộc lộ nhiều bất cập. Từ năm 2008 đến nay Công ty đã thực hiện mô hình khoán theo công đoạn và đã khắc phục được những nhược điểm trên. Trong thời gian tới để thúc đẩy hoạt động trồng rừng nguyên liệu giấy có hiệu quả thì Công ty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp: Thay đổi cơ cấu cây trồng, đẩy mạnh trồng rừng thâm canh, đào tạo nâng cao năng lực, tăng cường công tác chế biến tinh chế sản phẩm rừng trồng,…

Xem tóm tắt | Tải về

Sản phẩm của bài báo này thuộc đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ cấp Bộ thực hiện năm 2010 – 2011: “Phân tích ngành hàng gỗ rừng trồng nhằm đề xuất giải pháp phát triển trồng rừng sản xuất”. Hai kết quả nghiên cứu chính được đề cập, gồm: (1) Mối quan hệ giữa các tác nhân trong chuỗi hàng hóa (CHH) gỗ rừng trồng sản xuất (GRTSX); (2) Cơ chế hình thành giá sản phẩm gỗ rừng trồng (GRT). Phương pháp tiếp cận chính để đánh giá mối quan hệ giữa các tác nhân trong CHH GRT được phân tích theo 2 nhóm: (i) Mối quan hệ liên kết dọc (LKD) được nghiên cứu là mối quan hệ trực tiếp giữa nhóm tác nhân này với nhóm tác nhân trước hoặc sau trong các mối quan hệ trao đổi, chuyển tiếp của ngành hàng. Đây chính là mối quan hệ bên ngoài của mỗi nhóm tác nhân; (ii) Mối quan hệ liên kết trong (LKT) là mối quan hệ giữa những tác nhân có cùng chung các hoạt động và mối quan hệ giữa từng tác nhân với các tác nhân hỗ trợ, dịch vụ, hàng lang cơ chế, chính sách… Đây chính là mối quan hệ bên trong của mỗi nhóm tác nhân. Kết quả nghiên cứu những mối quan hệ này, cũng như cơ chế hình thành giá là những phân tích đánh giá cơ bản bức tranh toàn cảnh việc “phân vai” của từng tác nhân trong mạng lưới, góp phần đưa ra những giải pháp cụ thể cho phát triển hợp lý các chuỗi sản phẩm GRT ở Việt Nam.

Xem tóm tắt | Tải về

Nhu cầu cây giống chất lượng cao cho trồng rừng ở nước ta ngày càng lớn. Phương pháp giâm hom phù hợp nhất với điều kiện ở Việt Nam để đáp ứng yêu cầu trên và đảm bảo hiệu quả cao. Nghiên cứu đã có chưa đầy đủ và đồng bộ cho thiết kế nên chất lượng tưới nước phun sương ở các nhà giâm hom (NGH) trong nước chưa đảm bảo yêu cầu công nghệ, làm giảm rất nhiều tỷ lệ hom ra rễ và chất lượng cây hom, tăng chi phí sản xuất,… Bằng thực nghiệm kết hợp lý thuyết, chúng tôi đã chọn được: loại vòi phun thích hợp cho công nghệ giâm hom (Coolnet C20 với 4 đầu phun), xác định được các thông số cơ bản của hệ thống phun sương (áp suất phun 3,5- 3,6 kG/cm2, khoảng cách vòi phun 65 cm, chiều cao vòi phun so với mặt bầu ươm 30 cm), phương pháp xác định số vòi phun tối đa trên nhánh phun và lựa chọn máy bơm để đạt chất lượng tưới tốt nhất với chi phí hợp lý. Kết quả này là cơ sở khoa học cho tính toán thiết kế, lắp đặt hệ thống tưới phun sương ở các NGH lâm nghiệp nhằm khắc phục tồn tại trên.

Xem tóm tắt | Tải về

Ở Việt Nam, mối (Isoptera) gây hại rừng trồng bạch đàn và keo cho đến nay đã được ghi nhận ở hầu hết các vùng trọng điểm trồng rừng trên toàn quốc. Các biện pháp xử lý phòng trừ mối cho rừng trồng mới bạch đàn và keo đã được triển khai nghiên cứu tại hiện trường của 03 vùng sinh thái: Đông Bắc, Tây Bắc và Tây Nguyên.
Xử lý phòng mối bằng biện pháp lâm sinh đã giảm tỷ lệ cây con bị mối hại từ 22,2% xuống còn 15,3% (đối với bạch đàn) và từ 21,5% xuống còn 18,8% (đối với keo lai). Biện pháp xử lý bằng các chế phẩm vi nấm Metarhrizium đã giảm tỷ lệ cây con bị mối hại trung bình còn 14,4% đối với bạch đàn, 13,2% đối với keo lai. Biện pháp sử dụng chế phẩm hóa học Termidor 25 EC, Lenfos 50 EC với nồng độ dung dịch 0,2% – 0,3% xử lý xung quanh gốc cây mới trồng với liều lượng 01 lít /cây có hiệu lực phòng trừ mối tốt nhất.
Để đảm bảo hiệu quả kỹ thuật, kinh tế và môi trường trong xử lý phòng trừ mối gây hại rừng trồng bạch đàn và keo cần áp dụng tổng hợp các biện pháp hóa học, sinh học và lâm sinh.

Xem tóm tắt | Tải về