Số 2/2017

Nghiên cứu nhân giống vô tính cây Ươi bằng phương pháp chiết cành sẽ giúp chủ động nguồn giống và nâng cao chất lượng rừng trồng. Kết quả nghiên cứu cho thấy khi sử dụng chất kích thích ra rễ với nồng độ 1.000ppm cho tỷ lệ ra rễ tốt nhất (59%), chất lượng bộ rễ cũng tốt nhất (4 rễ/cây và chiều dài rễ trung bình đạt 14cm); Công thức cho tỷ lệ ra rễ và chất lượng bộ rễ thấp nhất là 250ppm khi chỉ đạt 11,2% số cây ra rễ, trung bình 2 rễ/cây với chiều dài trung bình 6cm. Không sử dụng chất kích thích, cành chiết không có khả năng ra rễ. Cây chiết ở vườn ươm tăng trưởng trung bình 0,06 cm/tháng về đường kính, chiều cao đạt 5,5 cm/tháng. Sau 12 tháng huấn luyện, chăm sóc tại vườn ươm khi cây có chiều cao trên 60cm và đường kính từ 0,6cm trở lên, thân đã hóa gỗ thì có thể mang đi trồng rừng.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiến (Burretiodendron hsienmu Chun et How) là loài cây gỗ lớn, phân bố và mọc tự nhiên trên các khu vực núi đá vôi có độ cao dưới 1000m thuộc phía Bắc Việt Nam và tỉnh Quảng Tây, Vân Nam (Trung Quốc). Nghiến là loài quý hiếm thuộc nhóm IIA của Nghị định số 32/2006/NĐ-CP của chính phủ Việt Nam và nhóm UV – sẽ nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam 2007. Trong cấu trúc tầng cây cao rừng tự nhiên có Nghiến phân bố tại Sơn La và Điện Biên thì Nghiến thuộc nhóm loài ưu thế sinh thái và có số lượng cá thể lớn nhất so với các loài khác trong lâm phần với IV% dao động từ 13,86 – 36,62% và hệ số (Ki%) từ 9,33 – 21,74%; Đường kính D1.3 của Nghiến dao động từ 13,8 – 54cm, chiều cao Hvn dao động từ 8,6 – 22,6m; Loài có xác suất xuất hiện cùng Nghiến nhiều nhất phải kể đến là Lát hoa (Nghiến (1) và Lát hoa (0,77)). Lớp cây tái sinh có mật độ dao động từ 5.900 – 7.300 cây/ha, cây tái sinh có triển vọng chiếm tỷ lệ từ 73 – 88% số cây tái sinh trong lâm phần, trong đó Nghiến tái sinh vẫn là một loài chính trong tổ thành với hệ số (Ki%) dao động từ 6,06 – 36,36%.

Xem tóm tắt | Tải về

Hệ thống phân loại thảm thực vật rừng Vườn Quốc gia (VQG) Bidoup – Núi Bà đã và đang được sử dụng chưa thể hiện được đầy đủ đặc điểm thảm thực vật của Vườn. Nhiều báo cáo, công trình nghiên cứu chưa thống nhất, rõ ràng về tên gọi với cùng một kiểu rừng. Do vậy, bài báo tập trung xây dựng hệ thống phân loại, bản đồ và mô tả đặc điểm thảm thực vật Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà. Dựa trên quan điểm sinh thái phát sinh quần thể thực vật của Thái Văn Trừng (1999) và sự phân hóa địa hình VQG Bidoup – Núi Bà (Nguyễn Đăng Hội, 2009), bằng các phương pháp kế thừa, phương pháp bản đồ và mô tả thảm thực vật, kết quả nghiên cứu cho thấy, Bidoup – Núi Bà có thảm thực vật da dạng về đặc điểm cấu trúc và phân bố không gian, với 7 kiểu thảm thực vật rừng chính gồm: (1) Kiểu rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi thấp, trung bình; (2) Kiểu rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới núi cao, ôn đới ấm núi thấp; (3) Kiểu rừng kín thường xanh hỗn giao lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới núi thấp, trung bình; (4) Kiểu rừng kín thường xanh hỗn giao lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới núi cao, ôn đới ấm núi thấp; (5) Rừng thưa cây lá kim hơi khô á nhiệt đới núi thấp, trung bình; (6) Rừng tre nứa hỗn giao cây lá rộng, tre nứa thuần loài và (7) Rừng trồng. Trong đó, các kiểu rừng kín thường xanh hỗn giao lá rộng, lá kim ẩm á nhiệt đới; kiểu phụ rừng rêu, kiểu phụ rừng lùn ở độ cao hơn 1.700m là những đặc trưng cho thảm thực vật vùng núi Bidoup mà hiếm nơi nào có được.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu được thực hiện tại 8 tỉnh gồm: Bắc Giang, Hà Giang, Hà Nội, Cao Bằng, Hoà Bình, Lào Cai, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, trong các trạng thái rừng tự nhiên có loài Dẻ xanh phân bố. Kết quả cho thấy: Dẻ xanh có phân bố ở 4 trạng thái rừng IIA, IIB, IIIA1 và IIIA3, ở đai cao 100 – 700m, tập trung chủ yếu ở trạng thái IIA và IIB và đai cao dưới 500m. Đặc điểm chung của tầng cây cao: mật độ dao động 468 – 1.044 cây/ha; với 15 – 34 loài, trong đó có 3 – 13 loài tham gia chính vào công thức tổ thành với hệ số tổ thành 5,0 – 29,3%; rừng có 3 tầng tán chính với độ tàn che 0,5 – 0,7. Mật độ của loài Dẻ xanh khá thấp, dao động 4 – 84 cây/ha và thường mọc thành cụm 2 – 5 cây, trong đó phân bố tập trung nhất ở đai cao 100 – 300m với số lượng 44 – 84 cây/ha. Tầng cây tái sinh có mật độ dao động từ 1.680 – 4.000 cây/ha; với 14 – 25 loài, trong đó có 4 – 9 loài tham gia chính vào công thức tổ thành; 79,7% cây tái sinh có nguồn gốc từ hạt và 20,1% có nguồn gốc từ chồi. Tỷ lệ cây tái sinh có phẩm chất xấu là 9,3%; tỷ lệ cây tái sinh có triển vọng có chiều cao lớn hơn 2m là 12,2%. Mật độ Dẻ xanh tái sinh dao động 80 – 400 cây/ha, trong đó 82,7% Dẻ xanh tái sinh từ hạt và từ chồi là 17,3%; tỷ lệ cây tái sinh của Dẻ xanh có phẩm chất xấu là 6,6%; tỷ lệ cây tái sinh Dẻ xanh có triển vọng chỉ chiếm 6,1%. Cần áp dụng các biện pháp lâm sinh phù hợp như để lại các loài cây mẹ có giá trị cao để gieo giống, chặt bớt cây phi mục đích ở tầng cây cao và tầng cây tái sinh,… nhằm cải thiện tổ thành tầng cây cao và tầng cây tái sinh, góp phần nâng cao năng suất chất lượng rừng tự nhiên trong khu vực nghiên cứu.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiến (Burretiodendron hsienmu Chun et How) là loài cây gỗ lớn, phân bố và mọc tự nhiên trên các khu vực núi đá vôi có độ cao dưới 1000m thuộc phía Bắc Việt Nam và tỉnh Quảng Tây, Vân Nam (Trung Quốc). Nghiến là loài quý hiếm thuộc nhóm IIA của Nghị định số 32/2006/NĐ-CP của chính phủ Việt Nam và nhóm UV – sẽ nguy cấp trong sách đỏ Việt Nam 2007. Trong cấu trúc tầng cây cao rừng tự nhiên có Nghiến phân bố tại Sơn La và Điện Biên thì Nghiến thuộc nhóm loài ưu thế sinh thái và có số lượng cá thể lớn nhất so với các loài khác trong lâm phần với IV% dao động từ 13,86 – 36,62% và hệ số (Ki%) từ 9,33 – 21,74%; Đường kính D1.3 của Nghiến dao động từ 13,8 – 54cm, chiều cao Hvn dao động từ 8,6 – 22,6m; Loài có xác suất xuất hiện cùng Nghiến nhiều nhất phải kể đến là Lát hoa (Nghiến (1) và Lát hoa (0,77)). Lớp cây tái sinh có mật độ dao động từ 5.900 – 7.300 cây/ha, cây tái sinh có triển vọng chiếm tỷ lệ từ 73 – 88% số cây tái sinh trong lâm phần, trong đó Nghiến tái sinh vẫn là một loài chính trong tổ thành với hệ số (Ki%) dao động từ 6,06 – 36,36%.

Xem tóm tắt | Tải về

Vầu đắng (Indosasa angustata Mc.Clure) là loài tre có thân ngầm mọc tản, thân khí sinh mọc phân tán, đây là loài cây đa tác dụng phân bố tự nhiên ở nhiều tỉnh vùng trung du miền núi phía Bắc nước ta. Kết quả nghiên cứu đạt được những nội dung sau: (1) Đặc điểm cấu trúc hình thái: Thân khí sinh (đường kính D00 từ 5 – 8,5cm, chiều cao Hvn 14,65m; Vách thân khí sinh ở cách gốc 1,3m dày 1,13cm, lên đến đoạn 5m vách dày 0,89cm và ở đoạn cao 10m vách thân dày 0,63m); Cấu trúc thân ngầm (Thân ngầm phân thành 10 – 12 đốt, các đốt dài từ 2,3- 2,5cm và đường kính từ 1,8 – 2,4cm, Thân ngầm mọc ở độ sâu 30 – 40cm, khi nhô lên khỏi mặt đất màu xanh lá cây); Cành và cách phân cành (khoảng 1/3 thân cây trở lên thân cây mới xuất hiện cành đùi gà, các cành tạo một góc từ 30 – 450 so với thân khí sinh, cành đùi gà to 1,14 – 1,6 cm); Cấu trúc lá Vầu đắng; (2) Phân bố loài Vầu đắng: Phân bố rừng Vầu đắng thuần loài theo vị trí địa hình; Phân bố rừng Vầu đắng thuần loài theo trạng thái rừng; (3) Đề xuất một số biện pháp kỹ thuật lâm sinh cho tổ chức kinh doanh rừng Vầu đắng thuần loài ở huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn theo hướng phát triển rừng bền vững

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu được thực hiện ở vùng cao từ 700 – 1,200m ở một số tỉnh miền núi phía Bắc (Cao Bằng, Yên Bái, Sơn La). Kết quả cho thấy, các loài cây bản địa như Cáng lò, Xoan nhừ, Sồi phảng, Tống quá sủ, Tô hạp điện biên trồng hỗn giao với cây nhập nội gồm Bạch đàn urophylla, Keo melanoxylon sau 38 tháng trồng tỏ ra có triển vọng, tỷ lệ sống đạt 80 – 90%, với các chỉ tiêu sinh trưởng đường kính (D1.3) đạt từ 3,3 – 5,3cm, chiều cao (Hvn) 2,6 – 4,6m, đường kính tán (Dt) 1,3 – 2,3m, năng suất (NS) 0,36 – 1,56 m3/ha/năm. Trong mô hình trồng hỗn giao cây bản địa với keo, các loài cây bản địa bước đầu sinh trưởng nhanh hơn so với khi trồng hỗn giao với bạch đàn. Kỹ thuật xử lý tầng cây cao trong mô hình làm giàu rừng (băng chặt, băng chừa) với chiều rộng băng chặt bằng 1/3 chiều cao tầng cây cao (rộng 4m) cho các chỉ tiêu sinh trưởng của các loài cây bản địa cao hơn so với công thức có chiều rộng băng chặt bằng 1/2 chiều cao của tầng cây cao (rộng 6m). Tiêu chuẩn cây con đem trồng làm giầu rừng có chiều cao lớn hơn 1m sau 38 tháng tuổi cho năng suất (0,28 – 1,22 m3/ha/năm) vượt trội so với các tiêu chuẩn cây con có chiều cao từ 0,4 – 0,6m (0,12 – 0,66m3/ha/năm) hoặc 0,6 – 1m (0,18 – 0,99m3/ha/năm).

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả nghiên cứu đặc điểm cấu trúc của 3 trạng thái rừng tự nhiên IIA, IIB, IIIA do cộng đồng quản lý tại Xăm Khòe, Mai Châu, Hòa Bình cho thấy, các trạng thái rừng tự nhiên phục hồi trong khu vực nghiên cứu là loại rừng nghèo và rừng trung bình với các chỉ tiêu bình quân của tầng cây cao là: Mật độ từ 811 – 955 cây/ha, sinh trưởng về đường kính từ 12,4 – 19,5cm; chiều cao từ 9,8 – 12,4m; tiết diện ngang từ 13,1 – 18,8 m2/ha và trữ lượng đạt từ 74,4 – 130,8 m3/ha. Số loài cây gỗ lớn xuất hiện trong trạng thái IIA là 61 loài, trạng thái IIB là 62 loài và trạng thái IIIA là 57 loài, trong đó tùy theo các trạng thái rừng có 4 – 9 loài chiếm ưu thế và tham gia vào các công thức tổ thành (CTTT). Các trạng thái rừng tự nhiên phục hồi ở khu vực nghiên cứu đã hình thành 6 ưu hợp thực vật. Với độ tin cậy 95% có thể kết luận rằng quy luật phân bố thực nghiệm N/D1.3 của đa số các ô tiêu chuẩn (OTC) trong các trạng thái rừng tự nhiên phục hồi ở khu vực nghiên cứu tuân theo phân bố Khoảng cách và đa số có kiểu phân bố là dạng cụm. Mật độ cây tái sinh (cây có D1.3 < 6cm) trong các trạng thái rừng phục hồi dao động từ 5.844 – 7.700 cây/ha, trong đó chủ yếu là cây tái sinh có đường kính nhỏ hơn 1,0cm (56,0 – 71,5%). Tỷ lệ cây tái sinh triển vọng khá cao (43,0 – 67,5%). Số lượng loài cây tái sinh chiếm ưu thế tham gia công thức tổ thành có sự biến động tương đối lớn giữa các OTC (3 – 15 loài) và giữa các trạng thái rừng (3 – 7 loài). Cây tái sinh trong tất cả các ô tiêu chuẩn của các trạng thái rừng đều có phân bố cụm.

Xem tóm tắt | Tải về

Sau nhiều năm khai thác gỗ không bền vững, rừng khộp (rừng khô rụng lá cây họ Dầu ưu thế) đã trở nên nghèo về gỗ và từ đó nhiều diện tích đã được chuyển đổi thành các loại cây công nghiệp như cao su. Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá việc trồng cây gỗ Tếch (Tectona grandis L.f.) trong điều kiện rừng khộp suy thoái và xác định các nhân tố quan sát trực tiếp ảnh hưởng đến sự thích nghi của cây Tếch trong làm giàu rừng khộp. 42 ô thí nghiệm với diện tích 4.900m2 (bao gồm 64 ô sinh thái) đã được thiết lập và được quan sát trong 4 đến 5 năm để thử nghiệm việc làm giàu rừng khộp bằng cây Tếch theo các tổ hợp các nhân tố khác nhau. Mô hình hồi quy đa biến, phi tuyến, có trọng số đã được sử dụng để phát hiện các nhân tố chính ảnh hưởng đến sụ thích nghi của cây Tếch. Kết quả là trong các điều kiện môi trường sinh thái khắc nghiệt của rừng khộp, trồng bổ sung bằng cây gỗ Tếch đã cho kết quả đầy hứa hẹn với bốn mức độ thích nghi; và kết quả cũng cho thấy rằng bốn nhân tố quan sát trực tiếp ảnh hưởng đến mức thích nghi của cây Tếch là ngập úng trong mùa mưa; sự hiện diện của loài Cỏ lào (Eupatorium odoratum L.) chỉ thị cho tiềm năng tăng trưởng của gỗ Tếch; tỷ lệ phần trăm kết von trên mặt đất rừng và các loài cây rừng khộp ưu thế

Xem tóm tắt | Tải về

Bài báo trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của đặc điểm lưu vực (diện tích, chu vi, hình dạng, độ dốc) đến đặc điểm biến động dòng chảy (hệ số tăng lũ, hệ số giảm lũ, hệ số biến động dòng chảy, độ muộn lũ) của 17 lưu vực điển hình ở Việt Nam. Các chỉ số đặc điểm lưu vực được tính toán từ mô hình số hóa độ cao (DEM), các chỉ số đặc điểm dòng chảy được tính toán dựa trên số liệu quan trắc dòng chảy tại điểm đầu ra lưu vực trong năm 2010. Các lưu vực nghiên cứu có sự biến động lớn về đặc điểm lưu vực và đặc điểm dòng chảy. Kết quả phân tích thống kê về ảnh hưởng của đặc điểm lưu vực tới đặc điểm dòng chảy như sau: Diện tích lưu vực, chu vi lưu vực, chỉ số hình dạng lưu vực có liên hệ đồng biến với hệ số tăng lũ, hệ số giảm lũ, hệ số biến động dòng chảy (r > 0,5). Độ muộn lũ liên hệ không chặt với chu vi và chỉ số hình dạng lưu vực. Độ dốc và độ cao trung bình của lưu vực ít liên hệ với các chỉ số đặc điểm dòng chảy.

Xem tóm tắt | Tải về

Việc ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS đang diễn ra rất mạnh mẽ trong giám sát và đánh giá sự thay đổi tài nguyên và môi trường, đặc biệt trong xác định biến động diện tích rừng dưới ảnh hưởng của các nhân tố kinh tế xã hội. Qua việc ứng dụng GIS và ảnh Landsat trong đánh giá biến động diện tích rừng, nghiên cứu đã xây dựng bản đồ hiện trạng rừng và bản đồ biến động diện tích rừng khu vực Thủy điện Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2000 – 2016. Kết quả nghiên cứu cho thấy diện tích rừng khu vực đập thủy điện Tuyên Quang bị biến động mạnh, cụ thể diện tích rừng suy giảm là 946.54ha. Đặc biệt là giai đoạn 2002 – 2007, diện tích rừng giảm 883.44ha mà nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của quá trình xây dựng thủy điện Tuyên Quang.

Xem tóm tắt | Tải về

Thông là một trong những loài cây trồng có giá trị kinh tế cao, nhựa Thông được dùng trong nhiều ngành công nghiệp. Việc trồng thông thuần loài trên quy mô lớn có nguy cơ rất cao về sâu bệnh hại ở Việt Nam, đặc biệt tại huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa. Vì vậy, công tác phòng trừ sâu bệnh hại rất cần thiết đối với khu vực nghiên cứu. Sâu róm thông chủ yếu gây hại các loài thông, đặc biệt được trồng thuần loài, chúng có khả năng sinh sản nhanh, chỉ trong một thời gian ngắn có thể tăng lên thành một quần thể gây hại vô cùng lớn. Việc ứng dụng GIS và viễn thám để phân vùng thích nghi với khả năng phát triển của loài Sâu róm thông làm cơ sở đề xuất các biện pháp phòng tránh kịp thời có ý nghĩa rất quan trọng cho huyện Tĩnh Gia. Kết quả điều tra cho thấy nhóm yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp tới sinh trưởng và phát triển của Sâu róm thông gồm các yếu tố nhiệt độ, độ ẩm, thức ăn, hướng phơi và độ cao. Yếu tố nhiệt độ là yếu tố quan trọng nhất vì nó thay đổi qua các tháng trong năm và qua các năm, các yếu tố còn lại không có sự thay đổi lớn. Với việc sử dụng phần mềm ArcGIS 10.2 thông qua việc chồng xếp lớp bản đồ, nghiên cứu đã xác định vùng có mật độ Sâu róm thông cao tại khu vực nghiên cứu. Kết quả cho thấy tình hình phát sinh phát triển của Sâu róm thông đang ở ngưỡng an toàn không có khả năng bùng phát thành dịch. Diện tích có mật độ Sâu róm thông cao chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ với 2,7%, diện tích không có Sâu róm thông có tỷ lệ cao với 70,4%. Kết quả này là cơ sở cho việc dự báo khả năng xảy ra dịch Sâu róm thông năm kế tiếp trong bối cảnh nhiệt độ Trái đất đang ấm dần lên, đó là điều kiện để Sâu róm thông phát triển mạnh.

Xem tóm tắt | Tải về

Mô hình liên kết theo nhóm hộ trồng rừng được điều tra tại các tỉnh Phú Thọ, Quảng Trị, Quảng Nam và Bình Định. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mô hình liên kết theo nhóm hộ trồng rừng là khá đa dạng, với các cấp độ khác nhau từ đơn giản, lỏng lẻo, như mô hình liên kết tại Phú Thọ, đến cấp độ cao hơn và chặt chẽ hơn như mô hình liên kết nhóm hộ trồng rừng FSC tại các tỉnh Quảng Trị, Quảng Nam và Bình Định. Kết quả phân tích, đánh giá các nhân tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến mô hình liên kết theo nhóm hộ trồng rừng đã chỉ ra rằng, để các nhóm hộ này có thể tồn tại và phát triển được, trước hết cần có hệ thống chính sách đồng bộ, sự quan tâm và vào cuộc của chính quyền địa phương, của các tổ chức xã hội trong và ngoài nước để định hướng cho sự phát triển của nhóm hộ phù hợp với yêu cầu của thực tiễn. Đồng thời, bản thân nội lực của nhóm hộ phải biết vươn lên. Đây chính là sự nhận thức của cá nhân HGĐ về lợi ích của nhóm hộ trồng rừng để xây dựng được mối liên kết chặt chẽ trong nhóm hộ thông qua những ràng buộc chặt chẽ (quy chế của nhóm); đóng quỹ duy trì hoạt động của nhóm, tổ chức quản lý trong nhóm hiệu quả.

Xem tóm tắt | Tải về

Thiết bị chưng cất tinh dầu Hồi từ cành lá được thiết kế, chế tạo với nguyên lý làm việc và kết cấu phù hợp với đặc điểm nguyên liệu và điều kiện sản xuất tại địa phương. Thiết bị hoạt động theo phương pháp chưng cất bằng hơi nước có hồi lưu dịch ngưng. Bộ phận làm lạnh theo kiểu ống chùm, gồm 37 ống có đường kính 21mm, thiết diện bề mặt trao đổi nhiệt 5,5m2, vừa có kết cầu gọn nhẹ, tăng tối đa khả năng tách pha dầu/nước, đáp ứng được yêu cầu nâng cao hiệu suất chưng cất và chất lượng sản phẩm tinh dầu. Kết quả khảo nghiệm trong điều kiện sản xuất cho thấy thiết bị làm việc ổn định, hiệu suất chưng cất 1,04%, hàm lượng trans – anethol tối đa 78%, các chỉ tiêu năng suất và chất lượng sản phẩm đạt so với yêu cầu. Mẫu thiết bị góp phần nâng cao hiệu quả chế biến sản phẩm lâm sản ngoài gỗ.

Xem tóm tắt | Tải về