Số 1/2019

TÓM TẮT
Thực vật làm thuốc ngành Mộc lan (Magnoliophyta) ở Vườn Quốc gia Phia Oắc – Phia Đén gồm có 2 lớp, 143 họ, 465 chi, 741 loài. Lớp Mộc lan (Magnoliopsida) bao gồm 119 họ, 391 chi, 621 loài (83,81% cây dược liệu); lớp Hành (Liliopsida) bao gồm 24 họ, 74 chi, 120 loài (16,19% cây thuốc). Họ có số lượng các loài cây dược liệu lớn nhất là Asteraceae (56 loài, 7,56% tổng số cây có hoa). Chi Ficus gồm 15 loài (2,02% tổng số cây dược liệu). 63 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam (phần 2. Thực vật. 2007); 3 loài trong tình trạng rất nguy cấp (CR), 21 loài trong tình trạng nguy cấp (EN) và 39 loài trong tình trạng sẽ nguy cấp (VU).

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Kết quả nghiên cứu các loài thực vật có nguy cơ bị tuyệt chủng ở Vườn Quốc gia Phia Oắc – Phia Đén, tỉnh Cao Bằng đã xác định được 78 loài thuộc 34 họ và 60 chi thực vật cần ưu tiên bảo tồn. Theo Sách đỏ Việt Nam 2007 thì có 61 loài (cấp rất nguy cấp CR có 03 loài, cấp độ nguy cấp EN có 21 loài và số loài sẽ nguy cấp là 37 loài). Theo Nghị định 32/2006/NĐ-CP ghi nhận 20 loài trong đó có 04 loài thuộc nhóm IA, 16 loài thuộc nhóm IIA. Với Danh lục đỏ IUCN ghi nhận 16 loài (02 loài rất nguy cấp, 02 loài nguy cấp, 12 loài sẽ nguy cấp). Về giá trị sử dụng của nhóm cây có nguy cơ bị tuyệt chủng có 04 nhóm giá trị sử dụng chính là nhóm cây làm thuốc (32 loài), nhóm cây cho gỗ (15 loài), nhóm cây làm cảnh (10 loài) và nhóm cây dùng làm rau ăn (3 loài).

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Tơm trơng (Urceola minutiflora (Pierre) D.J.Middleton) hay còn gọi là Tơm trơng Atao Nenso là dây leo thân gỗ thuộc họ Trúc Đào (Apocynaceae). Đây là loài cây dược liệu, thành phần chính trong bài thuốc dân gian Amakông, làm tăng cường thể lực và khả năng sinh lý ở nam giới. Qua điều tra 5 tỉnh Tây Nguyên, đề tài đã bắt gặp Tơm trơng phân bố ở ba tỉnh là Gia Lai (Krông Pa), Đắk Lắk (Ea H’leo và Vườn Quốc gia Yok Đôn) và Lâm Đồng (Đức Trọng). Tơm trơng phân bố ở độ cao từ 200 – 900 m, tập trung từ 300 – 500 m, trên đất sa thạch hoặc đất sét pha cát. Về kiểu thảm, Tơm trơng phân bố trong 3 kiểu thảm chính theo phân loại của Thái Văn Trừng (1975) là: (1) V: Rừng thưa cây lá rộng hơi khô nhiệt đới; với 2 kiểu phụ là Rừng khô thưa trên đất cát và sét pha cát (V.Mia.2) và Quần thể thoái hóa thành trảng cỏ, cây bụi (V.Mia.4.2) của rừng thưa cây lá rộng hơi khô nhiệt đới (V); (2) II: Rừng kín nửa rụng lá ẩm nhiệt đới (II.Mia); (3) Rừng trồng Bạch đàn microcorys (Eucalyptus microcorys).

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Nghiên cứu tái sinh chồi thông qua phôi soma là bước cần thiết để phục vụ cho công tác chuyển gen. Kết quả nghiên cứu tái sinh Bạch đàn lai UP cho thấy với vật liệu ban đầu là đoạn thân và mảnh lá của chồi in vitro được nuôi cấy trên môi trường MS giảm ½ Nitơ tổng số (MS*) bổ sung 3,0 mg/l BAP, 0,5 mg/l NAA, 20 g/l Sucrose, 100 ml/l nước dừa và 2,4 g/l Gelrite cho tỷ lệ mẫu tạo mô sẹo đạt 88,3% đối với đoạn thân và 81,7% đối với mảnh lá. Mô sẹo sau đó được kích thích nhân sinh khối và phát triển tạo phôi soma trên môi trường MS* bổ sung 1,0 mg/l BAP, 0,5 mg/l NAA, 20 g/l Sucrose, 100 ml/l nước dừa và 2,4 g/l Gelrite cho tỷ lệ tạo mô sẹo cảm ứng tạo phôi soma là 65,6%. Cụm phôi soma nảy mầm trên môi trường MS* bổ sung 0,5 mg/l BAP, 0,2 mg/l NAA, 20 g/l Sucrose, 100 ml/l nước dừa và 2,4 g/l Gelrite cho tỷ lệ cụm phôi nảy chồi đạt 69,3%, số chồi trung bình đạt 6,1 chồi/cụm phôi. Môi trường MS bổ sung 0,5 mg/l BAP, 0,25 mg/l NAA, 30 g/l Sucrose, 15 mg/l Riboflavin và 6,5 g/l Agar thích hợp cho tạo đa chồi với hệ số nhân chồi đạt 6,5 chồi/cụm. Môi trường ½ MS bổ sung 2,0 mg/l IBA, 1,0 mg/l NAA, 15 g/l Sucrose và 7 g/l Agar cho tỷ lệ chồi ra rễ đạt 90,0%, số rễ TB/chồi 5,9 rễ và chiều dài rễ trung bình là 1,6 cm. Sau khi bình cây được huấn luyện 7 – 10 ngày, cây con được cấy vào cát vàng; sau 2 tuần, cây con được cấy vào bầu với thành phần giá thể là 70% đất đồi, 20% xơ dừa và 10% phân vi sinh cho tỷ lệ sống đạt trên 90%. Hệ thống tái sinh cây Bạch đàn lai UP thông qua tạo phôi soma có thể áp dụng để chuyển gen cải thiện giống bạch đàn này.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Gen EcHB1 là gen giúp tăng chiều dài sợi gỗ cho bạch đàn đã được phân lập từ bạch đàn grandis (E. grandis). Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành chuyển gen EcHB1 vào bạch đàn lai UP (E. urophylla  E. pellita) thông qua vi khuẩn A. tumefaciens. Kết quả nghiên cứu đã xác định ngưỡng nồng độ chất chọn lọc kanamycin tới khả năng sống của mẫu là 150 mg/l và tới khả năng ra rễ của chồi là 50 mg/l. Sử dụng dịch khuẩn A. tumefaciens nồng độ OD600 = 0,5 để biến nạp gen EcHB1 trong dung dịch huyền phù có bổ sung 100 µM Acetosyringone vào bạch đàn lai UP với thời gian biến nạp 10 phút. Sau 72 giờ đồng nuôi cấy, các đoạn thân và lá đã biến nạp gen được tái sinh trên môi trường chọn lọc MS* bổ sung 0,5 mg/l BAP, 0,2 mg/l NAA, 400 mg/l Cefotaxim và 150 mg/l Kanamycin. Sau ba lần chọn lọc trên môi trường tái sinh, các chồi bạch đàn lai UP chuyển gen được cấy trên môi trường ra rễ chọn lọc có bổ sung 50g/l Kanamycin. Kết quả phân tích cây chuyển gen giai đoạn vườn ươm bằng phương pháp PCR đã khẳng định sự có mặt của gen EcHB1 trong cây bạch đàn lai UP.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Việc ước lượng sinh khối trên mặt đất một cách chính xác để dự báo biến động của trữ lượng các bon lưu trữ trong hệ sinh thái rừng là rất quan trọng. Trữ lượng các bon được ước lượng là bằng 50% trữ lượng sinh khối. Nghiên cứu này sử dụng phương trình tương quan sinh khối để ước lượng sinh khối trên mặt đất của rừng thứ sinh lá rộng thường xanh tại Kon Hà Nừng, Gia Lai. Nghiên cứu kế thừa số liệu của 10 ô tiêu chuẩn định vị 10.000 m2/ô và 6 ô thí nghiệm cho hai trạng thái rừng có kích thước 900 m2/ô. Kế thừa số liệu giải tích sinh khối của 36 cây mẫu để kiểm tra các phương trình tương quan và lựa chọn phương trình tốt nhất để ước lượng sinh khối trên mặt đất. Kết quả đã lựa chọn được phương trình AGB = 0,0755*D1,32,57 (R = 0,995) là có sai số nhỏ nhất. Sử dụng phương trình này đã ước lượng được tăng trưởng sinh khối trên mặt đất của các ô tiêu chuẩn định vị biến thiên từ 0,25 đến 8,3 tấn/ha/năm, đạt trung bình 5,8 ± 2,3 tấn/ha/năm. Sinh khối vật rơi rụng đạt bình quân 8,5 ± 1,2 tấn/ha/năm. Kết quả tính toán từ các ô thí nghiệm cho thấy, tăng trưởng sinh khối trên mặt đất biến thiên từ 12,6 đến 14,8 tấn/ha/năm, cao nhất ở rừng phục hồi và thấp nhất ở rừng ít bị tác động. Trong đó, tỷ lệ sinh khối sống chiếm từ 40,6 đến 52,3% và sinh khối vật rơi rụng chiếm từ 47,7 đến 59,4%.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Mạy châu là cây bản địa, gỗ lớn, đa tác dụng, có vùng phân bố hẹp. Nghiên cứu được thực hiện tại rừng tự nhiên phục hồi có Mạy châu phân bố trên địa bàn thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Kết quả nghiên cứu cho thấy, Mạy châu là loài cây chiếm ưu thế trong tổ thành tầng cây cao với hệ số tổ thành IV% chiếm từ 8,45 – 10,9% và mật độ trung bình 20 cây/ha. Phân bố n/D1.3 và n/Hvn của tầng cây cao trong các lâm phần có Mạy châu phân bố chủ yếu có dạng một đỉnh, lệch trái. Mạy châu có khả năng tái sinh từ hạt và chồi tương đối tốt với hệ số tổ thành từ 0,70 – 0,94 và mật độ từ 166 – 332 cây/ha. Tỷ lệ cây Mạy châu tái sinh có chiều cao trên 1 m đạt 79,16% đến 81,25%. Tỷ lệ cây Mạy châu tái sinh có chất lượng trung bình và tốt chiếm tỷ lệ cao từ 81,3% đến 91,7%. Tần suất xuất hiện cây tái sinh Mạy châu ở mức khá và đều

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Keo tai tượng (Acacia mangium), Keo lá tràm (A. auriculiformis) và keo lai (Acacia hybrids) là những loài cây trồng rừng chủ lực ở nước ta hiện nay. Xử lý thực bì trước khi trồng rừng là một trong những biện pháp kỹ thuật quan trọng cần được quan tâm nghiên cứu. Trong phạm vi nghiên cứu này đã bố trí 3 công thức thí nghiệm xử lý thực bì, gồm: 1/ Phát thực bì toàn diện và rải đều vật liệu hữu cơ trên diện tích; 2/ Phát thực bì toàn diện và gom vật liệu hữu cơ thành luống theo đường đồng mức; 3/ Phát thực bì cục bộ theo rạch (băng chừa rộng 1 m, rạch chặt rộng 2m). Sau 2 năm trồng khả năng sinh trưởng của keo tai tượng đã khác nhau rõ rệt giữa các công thức xử lý thực bì khác nhau, ở các công thức xử lý thực bì toàn diện sinh trưởng cao hơn, đường kính ngang ngực (D1,3) từ 6,35 – 6,97 cm, chiều cao vút ngọn (Hvn) từ 6,54 – 7,12 m; trong khi đó ở công thức xử lý thực bì theo rạch chỉ đạt các trị số tương ứng là 6,09 cm và 6,30 m. Sau 2 năm trồng, sinh trưởng của Keo lá tràm ở các công thức xử lý thực bì chưa khác nhau rõ rệt, đường kính dao động từ 5,03 – 5,52 cm, chiều cao dao động từ 6,02 – 6,32 m. Tương tự như vậy, sau 2 năm trồng, keo lai sinh trưởng ở các công thức xử lý thực bì cũng chưa khác nhau rõ rệt, đường kính (D1,3) từ 6,81 – 7,16 cm, chiều cao (Hvn) từ 7,12 – 7,72 m. Vì vậy, với nền rừng tự nhiên nghèo kiệt có chiều cao thảm thực vật dưới 7 m, để trồng Keo tai tượng cần phải xử lý thực bì toàn diện và rải đều vật liệu hữu cơ trên diện tích hoặc gom thành luống theo đường đồng mức (không đốt) để trồng rừng Keo lá tràm và keo lai có thể xử lý thực bì toàn diện (không đốt), nhưng nên xử lý theo rạch có nhiều lợi ích hơn.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Mật độ trồng rừng là một trong những biện pháp kỹ thuật lâm sinh quan trọng trong trồng rừng thâm canh nói chung, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng, nhất là rừng trồng thâm canh các loài keo lai (Acacia hybrids), Keo tai tượng (Acacia mangium) và Keo lá tràm (A. auriculiformis) phục vụ mục đích kinh doanh gỗ lớn. Trong phạm vi nghiên cứu này đã bố trí 4 công thức thí nghiệm mật độ trồng, gồm: i/ 1.660 cây/ha (2  3 m); ii/ 1.110 cây/ha (3  3 m); iii/ 830 cây/ha (3  4 m); iv/ 625 cây/ha (4  4 m). Sau 2 năm trồng, khả năng sinh trưởng của keo lai ở các công thức mật độ đã khác nhau rõ rệt cả đường kính ngang ngực (D1,3) và chiều cao vút ngọn (Hvn): đường kính lớn nhất ở mật độ 625 cây/ha đạt 8,25 cm, giảm dần theo chiều tăng của mật độ và nhỏ nhất ở mật độ 1.660 cây/ha chỉ đạt 7,08 cm; ngược lại, chiều cao lớn nhất ở mật độ 1.660 cây/ha đạt 7,96 m, giảm dần theo chiều giảm của mật độ và nhỏ nhất ở mật độ 625 cây/ha chỉ đạt 7,37 m. Sinh trưởng của Keo tai tượng 2 năm tuổi ở các công thức mật độ đã khác nhau rõ rệt cả đường kính (D1,3) và chiều cao (Hvn): đường kính lớn nhất ở mật độ 625 cây/ha đạt 7,27 cm, giảm dần theo chiều tăng của mật độ và nhỏ nhất ở mật độ 1.660 cây/ha là 6,39 cm; chiều cao lớn nhất ở mật độ 1.660 cây/ha đạt 6,14 m, giảm dần theo chiều giảm của mật độ và nhỏ nhất ở mật độ 625 cây/ha chỉ đạt 5,99 m. Khả năng sinh trưởng của Keo lá tràm 2 năm tuổi ở các công thức mật độ đã khác nhau rõ rệt về đường kính (D1,3), lớn ở mật độ 625 cây/ha đạt 6,86 cm và nhỏ nhất ở mật độ 1.660 cây/ha chỉ đạt 5,25 cm; nhưng chiều cao (Hvn) lại chưa khác nhau rõ rệt về mặt thống kê với các trị số trung bình dao động từ 6,37 – 6,96 m, khả năng sinh trưởng của chiều cao cũng có xu hướng tăng dần từ mật độ thấp tới mật độ cao. Kết quả trên đây mới chỉ là kết quả bước đầu trong giai đoạn rừng mới khép tán, cần phải theo dõi thêm từ 1 năm đến 2 năm tiếp theo khi rừng đã giao tán mạnh để có những kết luận chính xác hơn.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Bời lời đỏ (Machilus odoratissimus Nees) là một loài cây đa mục đích và có giá trị kinh tế, bảo vệ môi trường cao. Trong kinh doanh rừng trồng Bời lời đỏ, cần có hệ thống mô hình ước tính chính xác sinh khối từng bộ phận cây; đồng thời để tính toán carbon tích lũy của cây rừng cho các chương trình giảm phát thải từ mất và suy thoái rừng. Nghiên cứu này thực hiện ở Tây Nguyên, 22 ô mẫu 300 m2 được lập ở các tuổi từ 1 – 7. Chặt hạ 22 cây có đường kính bình quân lâm phần để thu thập dữ liệu sinh khối/carbon của bốn bộ phận cây là thân (Bst/Cst), vỏ (Bba/Cba), cành (Bbr/Cbr), lá (Ble/Cle) và tổng sinh khối/carbon của cây trên mặt đất (AGB/AGC). So sánh hai phương pháp thiết lập mô hình: Thiết lập độc lập các mô hình bộ phận theo phi tuyến có trọng số Maximum Likelihood; và thiết lập đồng thời các mô hình bộ phận theo phi tuyến có trọng số SUR (seemingly unrelated regression). Kết quả cho thấy thiết lập đồng thời hệ thống các mô hình sinh khối – carbon bộ phận và toàn bộ theo SUR đạt độ tin cậy cao hơn các mô hình bộ phận được thiết lập một cách độc lập. Hệ thống mô hình ước tính đồng thời sinh khối và carbon các bộ phận cây Bời lời đỏ và toàn bộ được lựa chọn có dạng tổng quát: AGB = Bst + Bba+ Bbr + Ble = a1×(D2H)b1 + a2×(D2H)b2 + a3×Db3 + a4×(D2H)b4 và AGC = Cst + Cba+ Cbr + Cle = a1×(D2H)b1 + a2×(D2H)b2 + a3×Db3 + a4×(D2H)b4.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Do sự tác động của con người và biến đổi khí hậu, bản đồ phân bố rừng ngập mặn chính xác và cập nhật thường xuyên rất cần thiết phục vụ công tác quản lý, bảo vệ và xây dựng các kế hoạch quản lý bền vững. Trong nghiên cứu này, một thuật toán phân loại được phát triển bằng cách sử dụng các đặc tính sinh thái độc đáo của rừng ngập mặn ở Việt Nam. Cụ thể, bản đồ phân bố rừng ngập mặn được xây dựng thông qua: (1) tần số độ xanh; (2) tần số độ che phủ tán; (3) tần số độ ngập triều xác định từ tư liệu ảnh Landsat 8 OLI đa thời gian kết hợp với một số dữ liệu phụ trợ khác. Chỉ số thực vật khác biệt chuẩn hoá (NDVI) trung bình được xác định là một biến quan trọng trong việc xác định các ngưỡng tần số độ xanh, tần số độ che phủ tán, tần số độ ngập triều phù hợp để xác định khu vực có phân bố rừng ngập mặn. Ngoài ra, sự tích hợp của kênh VH trên ảnh Sentinel – 1 và chỉ số nước khác biệt biến đổi (mNDWI) cho thấy tiềm năng lớn trong việc xác định các khu vực liên tục ngập nước trong năm không có khả năng phân bố rừng ngập mặn. Bản đồ phân bố rừng ngập mặn tạo ra ở độ phân giải không gian 30 m có độ chính xác tổng thể lớn hơn 93% khi kiểm chứng thực tế. Nghiên cứu này đã chứng minh tiềm năng của việc sử dụng tư liệu ảnh Landsat 8 OLI và Sentinel – 1 đa thời gian trên nền tảng điện toán đám mây của GEE để xác lập bản đồ phân bố rừng ngập mặn tại các vùng ven biển ở Việt Nam.

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Nghiên cứu đánh giá hiệu quả kinh tế một số mô hình trồng Trôm tại vùng khô hạn Nam Trung bộ là một phần mục trong đề tài “Nghiên cứu chọn giống, kỹ thuật gây trồng và khai thác mủ Trôm (Sterculia foetida L.) ở vùng khô hạn Nam Trung bộ” thực hiện từ năm 2013 đến năm 2018. Số liệu được tổng hợp từ điều tra các mô hình trồng Trôm của các hộ gia đình trên địa bàn huyện Tuy Phong (Bình Thuận) và huyện Ninh Phước, Thuận Nam (Ninh Thuận). Kết quả về tăng trưởng đường kính các mô hình dao động từ 1,48 cm/năm (MH7) đến 2,98 cm/năm (MH4), tăng trưởng chiều cao từ 0,25 m/năm (MH7) đến 1,0 m/năm (MH3), tăng trưởng đường kính tán từ 0,21 m/năm (MH7) và cao nhất mô hình MH3, MH5 (0,72 m/năm), tỷ lệ sống tương đối cao từ 74,9% (MH7) đến 98% (MH4). Phân tích hiệu quả kinh tế của các mô hình trồng Trôm đến năm thứ 10 đã chỉ ra: Mô hình trồng Trôm thâm canh (MH4) đạt hiệu quả cao nhất với các chỉ tiêu kinh tế như NPV ≈ 153 triệu đồng/ha; IRR ≈ 40%; BCR ≈ 2 lần và hiệu quả sử dụng lao động đạt 463.000 đồng/ngày công. Các mô hình trồng xen cây nông nghiệp trong 02 năm đầu với mật độ trồng 833 cây/ha (MH5) cũng cho hiệu quả kinh tế khá cao với các chỉ tiêu NPV ≈ 96,7 – 99,8 triệu đồng/ha; IRR ≈ 43 – 53%; BCR ≈ 1,8 lần và hiệu quả sử dụng lao động đạt 390.000 – 416.000 đồng/ngày công. Hiệu quả kinh tế kém nhất là mô hình trồng với mật độ 2.500 cây/ha (MH1) với hiệu quả ngày công lao động thấp (269.000 đồng/ngày) và doanh thu cũng sụt giảm nhanh, đến năm thứ 10 doanh thu chỉ còn 20 triệu/ha/năm

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Đặc điểm ngoại quan, tính chất cơ lý, hóa học của Luồng (Dendrocalamus barbatus Hsueh et D.Z.Li), Tre ngọt, Vầu (Idosasa angustata McClure) xuất tre ép khối cho thấy: cả 3 loài tre đều là các loài tre thân lớn, độ tròn đều cao. Khối lượng thể tích từ 0,586 g/cm3~ 0,613 g/cm3; độ bền uốn tĩnh từ 138,90 N/mm2~158,88 N/mm2; độ pH của 3 loài tre từ 5,3 ~5,62 là những loài tre có tính axit nhẹ, hàm lượng xenlulo cao xấp xỉ 40% là yếu tố tăng độ bền cơ học và độ bền tự nhiên của tre, hàm lượng lignin cao xấp xỉ 25% góp phần giúp tre chịu nhiệt tốt và tăng độ cứng của tre. Cả 3 loài tre đều thích hợp làm nguyên liệu cho sản xuất tre ép khối

Xem tóm tắt | Tải về

TÓM TẮT
Bời lời vàng (Litsea pierrei Lecomte) là loài cây gỗ lớn sinh trưởng nhanh, thích ứng với nhiều vùng sinh thái khác nhau ở Việt Nam. Gỗ mềm, mịn và thớ thẳng, mạch gỗ phân tán, số lượng mạch ít (5 – 8 mạch/mm2), đường kính mạch trung bình (148 µm); tia gỗ thường rộng từ một đến hai tế bào. Gỗ co rút ít (tổng độ co rút tuyến tính phương tiếp tuyến 7,6%, xuyên tâm 4,9% và thể tích 13,7%). Gỗ Bời lời vàng có tính cơ học thấp (độ bền nén dọc thớ 38,8 MPa, kéo dọc thớ 112,4 MPa, uốn tĩnh 69,6 MPa, uốn va đập 37,5 kJ/m2, độ bền tách dọc thớ 16,5 N/mm, mô đun đàn hồi uốn tĩnh 5,2 Gpa). Với những đặc điểm cấu tạo, tính chất vật lý và cơ học, gỗ Bời lời vàng có khả năng ít cong vênh, nứt nẻ trong quá trình sấy, dễ gia công, phù hợp làm ván bóc và ván lạng, ván ghép thanh và sản xuất đồ gỗ nội thất. Gỗ không thích hợp sử dụng trong xây dựng và giao thông vận tải cần chịu lực cao.

Xem tóm tắt | Tải về