Xây dựng cơ sở khoa học đề xuất hệ thống biện pháp kỹ thuật lâm sinh cho rừng tự nhiên tại vùng đệm vườn quốc gia Chư Mom Ray tỉnh Kon Tum

Huỳnh Văn Chung

Phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng

Trường Cao đẳng Kinh tế – Kỹ thuật Kon Tum

TÓM TẮT

Nhằm cung cấp các cơ sở khoa học để đề xuất các biện pháp kỹ thuật lâm sinh cho công tác quản lý bền vững rừng tại vùng đệm Vườn Quốc gia Chư Mom Ray, bài báo đã nghiên cứu một số đặc điểm cấu trúc và tái sinh của các trạng thái rừng IIB, IIIA₁, IIIA₂, IIIA₃ tại xã Rờ Kơi. Cấu trúc tổ thành tầng cây cao ở các trạng thái rừng có sự khác nhau. Số loài biến động từ 20-45 loài, trong đó trạng thái IIIA3 có số lượng loài ít nhất (20 loài) do rừng đã có thời gian phục hồi, quần thụ tương đối khép kín, các loài cây tiên phong ưa sáng ít có giá trị kinh tế và sinh thái giảm đi nhiều. Phân bố N/D_1.3 của rừng ở khu vực nghiên cứu tuy rất phức tạp nhưng vẫn thể hiện quy luật khá rõ nét và phổ biến. Đó là quy luật phân bố đỉnh lệch trái, đường phân bố thực nghiệm chủ yếu có dạng giảm liên tục, thường tập trung ở cỡ kính từ 10-15cm. Phân bố số cây, số loài theo chiều cao của lâm phần đều có dạng phân bố đỉnh lệch trái. Đỉnh đường cong tập trung ở cấp chiều cao từ 9-18m, nhưng chủ yếu ở cỡ 9-12m. Ở các cỡ này thường gây ứ đọng tán cây tạo ra sự cạnh tranh không gian dinh dưỡng bất lợi. Do đó trong quá trình dẫn dắt rừng theo hướng phát triển cần điều chỉnh sự bất hợp lý về phân bố số cây, số loài theo cấp chiều cao để tạo điều kiện cho rừng phát triển tốt cho năng suất cao.Tái sinh của các trạng thái rừng trên vùng đệm đều tốt. Tổ thành loài cây tái sinh so với tổ thành cây cao có sự sai khác không đáng kể. Điều đó chứng tỏ khả năng phục hồi lại nguồn gốc rừng vốn có trước là điều có thể thực hiện được.

Từ khóa: Đặc điểm tái sinh, Cấu trúc N-D, Cấu trúc N-H, Cấu trúc tổ thành, Vùng đệm Vườn quốc gia Chư Mom Ray.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Tài nguyên rừng không chỉ có giá trị kinh tế và môi trường mà còn có ý nghĩa xã hội: Rừng có khả năng cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trường sống, bảo tồn nguồn gen và đa dạng sinh học, tạo cảnh quan, cung cấp nhiều lâm sản quý, tạo việc làm,…. Ngày nay, phát triển và xây dựng rừng không chỉ là nhiệm vụ của ngành Lâm nghiệp mà còn là một vấn đề cần sự góp sức của toàn xã hội.

Vườn Quốc gia Chư Mom Ray được thành lập theo quyết định số 103/2002/QĐ-TTg, ngày 30 tháng 07 năm 2002 có tổng diện tích tự nhiên 56,771ha, trong đó diện tích đất có rừng là 36,352 ha (chiếm 64,03% rừng giàu và rừng trung bình), diện tích rừng nghèo là 8,113ha, diện tích không có rừng là 12,306 ha.

Đây là hệ sinh thái rừng điển hình của vùng Bắc Tây Nguyên, nơi có tính đa dạng sinh học cao, có nhiều loài động thực vật quí hiếm được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu.

Việc xây dựng cơ sở khoa học nhằm đề xuất phương hướng và biện pháp kỹ thuật lâm sinh phát triển rừng, nâng cao hiệu quả của rừng có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn, góp phần giải quyết những vấn đề của địa phương.

(Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp số 2 năm 2012, trang 2235-2244)