Nhà giâm hom cây giống lâm nghiệp cải tiến cho vùng khí hậu gió mua Đông Bắc và gió Lào

Lê Xuân Phúc và các CTV

Trung tâm Nghiên cứu và Chuyển giao Công nghệ Công nghiệp rừng

Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

1- ĐẶT VẤN ĐỀ

Giống là yếu tố quyết định năng suất, chất lượng rừng. Hiện nay ở nhiều địa phương (Hòa Bình, Nghệ An,..), người dân phá bỏ các diện tích trồng cây ăn quả có giá trị để trồng rừng nguyên liệu. Nhu cầu cây giống chất lượng cao cho sản xuất lâm nghiệp nước ta ngày càng lớn. Nhân giống truyền thống bằng hạt không thể đáp ứng được yêu cầu trên. Nhân giống bằng mô đáp ứng được nhưng cần có công nghệ cao làm tăng cao giá thành nên hiện nay mới chỉ áp dụng ở một số cơ sở nghiên cứu, sản xuất lớn có điều kiện để thử nghiệm và sản xuất nguồn giống gốc. Phương pháp giâm hom đảm bảo di truyền đầy đủ từ cây mẹ, dễ sản xuất với số lượng lớn, không cần công nghệ cao nên rất phù hợp với điều kiện kinh tế và trình độ sản xuất của hầu hết cơ sở lâm nghiệp ở nuớc ta để sản xuất giống đại trà cho sản xuất..

Công nghệ giâm hom phụ thuộc rất nhiều vào MTGH như: cường độ ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm của không khí xung quanh hom và giá thể. Nhiều nhà kính Hà Lan, Ixraen, Trung Quốc,.. đã được thử nghiệm giâm hom cây lâm nghiệp ở Việt Nam song tỷ lệ hom ra rễ thấp trong khi chi phí mua sắm và chi phí sản xuất rất lớn Thêm nữa, điều kiện sử dụng khắt khe nhất là nước tưới phải sạch tạp chất mà rất nhiều cơ sở sản xuất lâm nghiệp trong nước không thể đạt được. Ngoài ra, điều kiện kinh tế, trình độ chuyên môn kỹ thuật của hầu hết các cơ sở lâm nghiệp trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu để sử dụng hiệu quả.

Đã có nhiều NGH được xây dụng từ các nghiên cứu trong nước. Tuy vậy, các NGH này chưa tạo MTGH phù hợp trong các điều kiện thời tiết bất lợi (nắng nóng, rét, mây mù hoặc mưa kéo dài,..). Ngoài ra, kết cấu khung thép nhà, mái che mưa, vách che gió rất phức tạp, tốn kém sắt thép. Các NGH này chỉ hoạt động được khi khí hậu, thời tiết thuận lợi, chỉ giâm được một số loài cây, chủ yếu thuộc nhóm dễ ra rễ và ra rễ trung bình, không hoạt động được khi thời tiết lạnh giá, nhiều mây mù hoặc mưa kéo dài. Khi thời tiết biến động lớn và đột ngột, hom đã ra rễ vẫn bị chết hàng loạt

Vì thế, việc nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật làm cơ sở khoa học cho thiết kế, cải tiến các NGH cây lâm nghiệp, khắc phục được những bất lợi của thời tiết với kết cấu đơn giản, phù hợp với điều kiện kinh tế và trình độ KHKT của các cơ sở sản xuất giống lâm nghiệp trong nước có ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

Các nội dung nghiên cứu được tiến hành từ 2005-2008, đã xây dựng 2 mô hình thí nghiệm (NGH cải tiến) tại Trạm NC Giống cây rừng ở Ba Vì, Hà Tây, (thuộc Trung tâm Nghiên cứu Giống cây rừng), Trung tâm KHSX Lâm nghiệp Bắc Trung Bộ (Đông Hà – Quảng Trị). Kết quả nhân giống đối chúng năm 2006, 2008 đã khẳng định NGH cải tiến có khả năng phát triển và áp dụng vào sản xuất.

(Kỷ yếu Hội nghị khoa học công nghệ Lâm nghiệp miền Bắc, trang 650 -659)