Nghiên cứu tác động của các hoạt động sinh kế của cộng đồng dân cư vùng đệm đến tài nguyên rừng vườn quốc gia Kon Ka King, tỉnh Gia Lai

Nguyễn Danh

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Gia Lai

Nguyễn Văn Vũ

Trường Trung học Lâm nghiệp Tây Nguyên

TÓM TẮT

Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh được công nhận là Di sản Đông Nam Á từ năm 2003. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên rừng nhưng vẫn đang đứng trước sự đe dọa về suy giảm. Một trong những nguyên nhân chính là sinh kế của cộng đồng dân cư bên trong và ngoài vùng đệm của Vườn. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 4 nhóm nguyên nhân chính trong hoạt động sinh kếảnh hưởng đến nguồn tài nguyên rừng, đó là: Nhóm nguyên nhân về kinh tế, nhóm nguyên nhân về xã hội, nhóm nguyên nhân về thể chế và quản lý và nhóm nguyên nhân về khoa học và kỹ thuật.

Từ khóa: Vườn Quốc gia, Sinh kế, Vùng đệm, Tài nguyên rừng.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh được thành lập theo Quyết định số 167/2002/QĐ-TTg ngày 25/11/2002 của Thủ tướng Chính phủ, nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Gia Lai, nơi tiếp giáp giữa cao nguyên Pleiku và cao nguyên Kon Hà Nừng. Rừng ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh có những nét đặc trưng với đa dạng sinh học cao và đã được quốc tế công nhận. Hội nghị các Bộ trưởng Môi trường của ASEAN tại Yanggon, Myanmar vào ngày 18/12/2003 đã công nhận Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh là Di sản Thiên nhiên Đông Nam Á (ASEAN Heritage Kon Ka Kinh National Park).

Các ngành chức năng của tỉnh Gia Lai đã có nhiều nỗ lực trong việc quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên rừng của tỉnh nói chung và khu Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh nói riêng, tuy nhiên, thực tế hiện nay nguồn tài nguyên này đang đứng trước nguy cơ bị giảm sút cả về diện tích và chất lượng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng nói trên và được khái quát thành 3 nhóm chính: Công tác QLBVR của VQG và chính quyền địa phương; Các hoạt động sinh kế của cộng đồng dân cư (CĐDC) vùng đệm và Các hoạt động sinh kế của cộng đồng dân cư bên ngoài vùng đệm tác động tiêu cực đến tài nguyên rừng.

Để góp phần giải quyết vấn đề nói trên, đề tài “Nghiên cứu tác động của các hoạt động sinh kế của cộng đồng dân cư vùng đệm đến tài nguyên rừng vườn quốc gia Kon Ka Kinh, tỉnh Gia Lai”, đãđược thực hiện.

Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần giải quyết mối quan hệ giữa ba trụ cột: Kinh tế – Xã hội – Môi trường trong điều kiện về văn hóa và quản lý của địa phương (Hình 1); là cơ sở khoa học để đề ra những giải pháp về tổ chức – quản lý, kinh tế – xã hội, khoa học – kỹ thuậtnhằm góp phần quản lý bền vững tài nguyên rừng Vườn Quốc gia KonKa Kinh.

(Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp số 2 năm 2012, trang 2263-2272)