Kết quả điều tra thực trạng trồng và phát triển cây Sở ở các tỉnh miền Bắc Việt Nam

Nguyễn Quang Khải, Hoàng Văn Thắng, Nguyễn Bá Văn, Nguyễn Văn Thịnh

Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Tóm tắt

Sở là loài cây đa tác dụng, ngoài việc cho các sản phẩm từ quả và lấy hạt để ép dầu, Sở còn là loài cây có tác dụng phong hộ rất tốt. Kết quả điều tra thực trạng gây trồng và phát triển Sở ở các tỉnh miền Bắc nước ta cho thấy diện tích trồng Sở đã bị giảm sút đáng kể trong những năm qua. Việc gây trồng và phát triển cây Sở chủ yếu theo kinh nghiệm nhân dân, chưa có hệ thống các biện pháp kỹ thuật phù hợp. Do đó năng suất Sở ở nhiều địa phương chỉ đạt được 1.6 – 2.0 tấn hạt/ha/năm. Sở là loài cây sinh trưởng chậm nhưng có khả năng trồng được ở nhiều dạng lập địa khác nhau. Ngoài ra Sở cũng là loài cây có khả năng tái sinh hạt và chồi rất mạnh. Đó là những đặc điểm có thể lợi dụng để kinh doanh rừng Sở theo nhiều mục đích khác nhau.

Từ khoá: Thực trạng cây Sở miền Bắc

Mở đầu

Cây Sở (Camellia sp), thuộc chi Camellia, họ chè (Theaceae), là loài cây nguyên sản của vùng nhiệt đới và á nhiệt đới châu á như: Việt Nam, ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, … Sở gồm các loài như Camellia sasanqua, C. oleifera và có nhiều dạng như Sở lê (lựu), Sở chè, Sở cam, Sở quýt. Sở là loài cây đa tác dụng, hạt Sở được dùng để ép dầu, một loại dầu thực vật có giá trị kinh tế cao, sau khi được tinh chế dầu Sở có thành phần axit béo tương đương với dầu ô Liu. Bã Sở (còn gọi là khô Sở) và vỏ quả được dùng triết dầu thô để sản xuất xà phòng hoặc tách bỏ độc tố có thể làm thức ăn giàu đạm cho gia súc. Khô Sở còn được dùng làm thuốc trừ sâu, khử trùng rất tốt cho các ao, hồ nuôi thuỷ sản hay đem nghiền nhỏ có thể dùng làm phân bón, … Ngoài ra cây Sở còn có vai trò phòng hộ rất tốt. Tuy nhiên do đầu ra của loài cây này còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là việc chế biến và thị trường tiêu thụ dầu Sở nên trên thực tế hiện tại rất ít hộ dân quan tâm đến việc phát triển loài cây này. Diện tích trồng Sở ở các tỉnh miền Bắc nhìn chung đã và đang giảm đi đáng kể. Do đó việc điều tra để đánh giá thực trạng rừng Sở từ đó đề ra biện pháp phát triển loài cây này theo hướng công nghiệp là rất cần thiết.

Mục tiêu, nội dung và phương pháp nghiên cứu

Mục tiêu

Xác định được thực trạng trồng cây Sở ở các tỉnh miền Bắc Việt Nam nhằm đề xuất các biện pháp thích hợp để phát triển loài cây này.

Nội dung: Điều tra thực trạng về cây Sở ở các tỉnh miền Bắc theo các nội dung sau:

Diện tích trồng Sở
Kỹ thuật gây trồng Sở
Tình hình sinh trưởng, phát triển của Sở
Khả năng tái sinh của Sở
Năng suất của rừng Sở

Phương pháp

Kế thừa các tài liệu đã có liên quan đến các nội dung nghiên cứu
Sử dụng phương pháp điều tra, phỏng vấn để thu thập các thông tin có liên quan đến các nội dung cần điều tra
Sử dụng phương pháp điều tra trên các ô tiêu chuẩn điển hình để thu thập số liệu về sinh trưởng, tái sinh, năng suất của Sở