Nguy ễn Ti ến Đ ại

Trung tâm KH&SX Lâm nghiệp Đ.N.Bộ

Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

1.Lịch sử hình thành

Năm 1905, cơ quan Thủy Lâm Đông Dương thời thuộc Pháp đã thiết lập tại Trảng Bom một Trung tâm khảo cứu lâm học với mục đích nghiên cứu sự tăng trưởng của cây rừng tự nhiên và sự phù hợp với điều kiện tự nhiên của cây rừng bản địa trong môi trường nhân tạo với những điều kiện và phương pháp gây trồng khác nhau.

Ngoài diện tích hơn 300ha đất rừng để làm thí nghiệm, ngay từ khi Trung tâm khảo cứu lâm học Trảng Bom được thành lập đã có một vườn thực vật với tên gọi là “vườn sưu tập thảo mộc”, với diện tích 2,5ha gồm khoảng 70 loài cây rừng mọc tự nhiên, thuộc 34 họ thực vật. Năm 1944, vườn sưu tập thảo mộc này đã bị đốn bỏ vì các cây đã quá già nua, cằn cỗi. Thay vào đó, một vườn sưu tập mới được trồng lại.

Với thời gian hình thành dài như vậy vườn sưu tập đã trải qua sự quản lý của nhiều cơ quan: Thời thuộc Pháp với sự quản lý của cơ quan Thủy Lâm Đông Dương, sau đó là Viện khảo cứu Nông Lâm Đông Dương, thời thuộc Mỹ là Viện Khảo cứu thuộc Bộ canh Nông. Sau ngày Miền nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, “Vườn sưu tập thảo mộc” được gọi là vườn sưu tập cây rừng Trảng Bom và do bởi Trại thực nghiệm lâm sinh miền Đông thuộc phân viện Lâm nghiệp phía Nam quản lý. Năm 1986 Trung tâm KHSXLN Đông Nam Bộ trực thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam ra đời thay thế Trại thực nghiệm lâm sinh miền Đông.

Trải qua thăng trầm của lịch sử, của chiến tranh tàn phá, của sự thay đổi mục đích sử dụng đất, đến nay toàn bộ diện tích làm thí nghiệm hơn 300ha của Trung tâm khảo cứu lâm học cũ một phần đã trở thành khu dân cư, trụ sở của các cơ quan, của thị trấn Trảng Bom, song vườn sưu tập cây rừng Trảng Bom vẫn tồn tại và không ngừng được củng cố, bổ xung.

2.Quá trình phát triển

Vườn sưu tâïp cây rừng Trảng Bom được xây dựng bao quanh văn phòng, trụ sở của Trung tâm khảo cứu Lâm học (nay là văn phòng của Trung tâm KHSXLN Đông Nam Bộ). Lúc được trồng mới lại, vườn có 3 phân khu Bắc, Đông và Tây với diện tích 2,5ha, gồm 150 loài thực vật thuộc 48 họ, trong đó có nhiều loài du nhập từ nước ngoài được trồng trong vườn.

Vườn sưu tập cây rừng Trảng Bom chỉ được củng cố và tôn tạo đáng kể từ khi Trung tâm KHSXLN Đông Nam Bộ quản lý. Diện tích vườn đã được nâng lên 5ha, với nhiều khu trồng mới và nhiều loài cây mới được sưu tập từ nhiều vùng khác nhau, nâng số loài thực vật hiện có trong vườn là hơn 200 loài cây gỗ thuộc 55 họ thực vật và 17 loài tre. Các cây già cỗi đã chết, các cây bị hủy hoại do bom, đạn của chiến tranh đã được thay thế bằng các loài cây khác. Song song với việc trồng lại các cây đã chết, các cây còn lại hàng năm đều được vệ sinh, chăm sóc, tỉa cành, mé nhánh, cảnh quan của vườn không ngừng được cải thiện. Cho đến nay, vườn sưu tập cây rừng không những là nơi sưu tầm và tập trung các loài thực vật của Việt Nam và nước ngoài, là nơi học tập, nghiên cứu của các nhà chuyên môn và học sinh, sinh viên các trường nông lâm nghiệp trong khu vực Đông Nam bộ mà còn là nơi có cảnh quan, môi trường đẹp nhất trong khu vực đô thị mới hình thành.

3. Vườn thực vật Trảng Bom trong thời gian tới

Nằm trong khu đô thị mới hình thành và khu công nghiệp đang xây dựng, vườn sưu tập cây rừng Trảng Bom có vị thế rất quan trọng cần phải được đầu tư nâng cấp, chỉnh trang trong thời gian tới. Một số công việc cụ thể cần làm là:

Với những cây quá già và có nhiều cây như xà cừ, keo, bạch đàn…. cần phải bỏ bớt một số cây để lấy đất và khoảng không gian trồng loài cây khác.

Trồng bổ sung một số loài cây kinh tế bản địa và một số loài, qúy hiếm cần bảo tồn. Trong thời gian tới năm 2010 sẽ bổ sung thêm khoảng 50 loài.

Vệ sinh, tu bổ, tỉa cành, mé nhánh cây hàng năm vào trước mùa mưa để tránh hư hại cây và hạn chế sự đổ ngả của những cây lớn.

Trồng cây trong vườn sưu tập cây rừng phải thực hiện như trồng rừng thâm canh với cường độ cao mới có thể thành công và nhanh phát huy hiệu quả.

Với đặc thù riêng của vườn sưu tập cây rừng Trảng Bom, với bề dày lịch sử đáng trân trọng của vườn, thiết nghĩ rằng vườn phải được duy trì và đầu tư xây dựng thích đáng để xứng đáng là một trong những vườn có lịch sửlâu đời và quan trọng trong hệ thống các vườn thực vật của nướcnhà.

Summary

Trang Bom botanical garden was founded in 1905 by Dong Duong Irrigation and Forestry under French denomination. Up to 1944 the garden was replanted. Throughout many ups and downs, the garden still exists and acts as a place for reserving botanical varieties, researching, studying and visiting. At the moment the garden is in the need of embellishing and consolidating.