Nghiên cứu một số cơ sở khoa học và biện pháp kỹ thuật gây trồng cây Chò chỉ tại vùng phòng hộ đầu nguồn sông Đà

Đoàn Đình Tam

Trung tâm NC Sinh thái và Môi trường rừng

TÓM TẮT

Chò chỉ là loài phân bố hẹp, thường mọc ở nơi có độ cao dưới 700m, nơi có thành phần cơ giới từ thịt trung bình đến sét nặng, đất có phản ứng hơi chua (<5). Các lâm phần điều tra có 864 - 943 cá thể của 49 - 59 loài, trong đó Chò chỉ chiếm 2,6% – 4,5%, đạt 3,2% tổng G; 3,2 - 5,5% tổng V. Là loài có số cá thể tái sinh thấp (chiếm 2,5% – 2,7%). Bón N theo công thức 10 (0,29g NH₄NO₃+ 0,43g NaH₂PO₄.2H₂O + 0,08g KCl /bầu); bón P theo công thức 5 (0,29g NH₄NO₃ + 0,87g NaH₂PO₄.2H₂O + 0,08g KCl/bầu)); bón K theo công thức 9 (0,29g NH₄NO₃ + 0,43g NaH₂PO₄.2H₂O + 0,23g KCl/bầu) cho sinh trưởng và tốc độ sinh trưởng tương đối cao nhất. Ở giai đoạn vườn ươm cây thích hợp nhất với cường độ chiếu sáng là 50%, các chỉ tiêu này giảm dần khi độ chiếu sáng ở các mức 75%, 25% và 100%. Sau 4 tháng, cây Chò chỉ đã có biểu hiện trạng thái héo không phục hồi được ở độ ẩm 5,11%. Cây con có biểu hiện rõ rệt về sinh trưởng và hình thái khi thiếu 1 trong 3 nguyên tố N, P, K, sử dụng NPK theo công thức N1P2K1 (1,5g N + 3,0g P + 1,5g K) là tốt nhất cho sinh trưởng và biểu hiện về hình thái. Tỷ lệ nảy mầm của hạt = 45%. Tỷ lệ sống của cây sau khi ra bầu 1 tháng đạt >80%, có thể tạo giống Chò chỉ bằng giâm hom với các chất kích thích sinh trưởng là IBA và IAA nồng độ 0,5 – 1%, cây con xuất vườn tốt nhất khi đạt 12 – 15 tháng tuổi; đường kính cổ rễ: 0,5 – 0,6cm; chiều cao bình quân: 60 – 80cm; cây đã hoá gỗ hoàn toàn. Trồng Chò chỉ thuần loài hoặc hỗn giao với Sấu/Re (N=540) đồng thời bón lót 30g N + 120g P + 90g K và bón thúc 200g NPK tổng hợp sẽ mang lại hiệu quả cao nhất khi trồng ở nơi có độ ẩm cao.

Từ khoá: Chò chỉ, chế độ dinh dưỡng, chế độ ánh sáng, nhu cầu nước.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Loài Chò chỉ (Parashorea chinensis Wang Hsie) còn có tên gọi là Mạy kho, thuộc họ Dầu (Dipterocarpaceae) ngành Mộc lan (Magnoliophyta), hạt kín (Angiospermae) là loài cây có giá trị kinh tế cao thuộc phân nhóm chính nhóm III, là loài cây gỗ lớn, sinh trưởng nhanh, thân thẳng, phân cành cao. Chò chỉ thuộc loài cây có bạnh vè lớn, gỗ màu vàng nhạt, không hay bị nứt, chống được mối mọt, chịu được nước nên thường được dùng trong xây dựng và đồ mộc.

Hiện nay việc gây trồng cây Chò chỉ gặp rất nhiều khó khăn vì thiếu thông tin và những cơ sở khoa học cần thiết. Chính vì xuất phát từ thực tế đó, Trung tâm Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng tiến hành thực hiện đề tài “Nghiên cứu một số cơ sở khoa học phục vụ trồng rừng Chò chỉ (Parashorea chinensis Wang Hsie) tại vùng phòng hộ đầu nguồn sông Đà” nhằm góp phần cung cấp những thông tin khoa học về loài Chò chỉ làm tiền đề cho việc nghiên cứu sâu hơn các đặc tính sinh vật học của loài cây này trong những thời gian tiếp theo.

(Kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ giai đoạn 2006-2010, trang 153-161)