Vietnam Journal of Forest Science Special issue Number 2017

TẠP CHÍ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP – CHUYÊN SAN 2017

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Trôm là loài cây được trồng với mục đích lấy mủ, vì vậy việc nhân giống Trôm bằng phương pháp vô tính có ý nghĩa hết sức quan trọng. Kết quả nghiên cứu nhân giống Trôm bằng phương pháp giâm hom cho có sự khác biệt khi sử dụng chất kích thích IBA, NAA và IAA ở các nồng độ khác nhau, tỷ lệ hom ra rễ cao nhất với chất kích thích NAA ở nồng độ 1500ppm. Ảnh hưởng của tuổi cây mẹ lấy hom tới khả năng ra rễ là rất lớn, tỷ lệ hom ra rễ đạt cao nhất ở tuổi 1 tỷ lệ 83,3% và giảm mạnh ở các tuổi tiếp theo. Về ảnh hưởng của mùa vụ giâm hom cho thấy tỷ lệ hom ra rễ cao nhất vào tháng 11 (36,7%) khi cây mẹ lấy hom có nhiều chồi non, tỷ lệ này cũng giảm mạnh và thấp nhất ở những tháng mùa khô. Đối với nhân giống bằng phương pháp ghép cành thì tỷ lệ sống của cây ghép cao nhất là ở nghiệm thức ghép nêm (84,5%). Thời điểm ghép tốt nhất là vào mùa khô. Cây con sau ghép chỉ bắt đầu sinh trưởng về chiều cao sau 1 tháng ghép.

Từ khóa: Nhân giống, cây Trôm

Sterculia foetida L., known as Trom, has been widely planted for purpose of collecting resin in the central coast of Vietnam. The study aimed at testing the effects of various concentrations of IBA, NAA, IAA, the age of mother trees and the cutting season on rooting percentage. The results showed that NAA with a concentration of 1,500 ppm produced the highest rooting percentage. Moreover, the age of mother trees providing cuttings had tremendous effects on rooting percentage in which the highest rooting percentage was seen at one – year – old mother trees, accounting for 83.3%. In terms of cutting season, the result represented that the highest rooting ratio of cuttings was in November – the rainy season which reached 36.7%, as mother trees have a lot of shoots and the rooting percentage went down rapidly during dry season. On the other hand, for grafting method, the study showed that the highest survival percentage was in wedge grafting, peaked at 84.5%. The suitable time to apply this method is during dry season. Seedlings after being grafted starts developing height one month later. Results from this study can be potentially used research in the future.

Keywords: Propagation, Sterculia foetida L.

Nghiên cứu ảnh hưởng của các loại và nồng độ hóa chất và chất điều hòa sinh trưởng tới khử trùng mẫu, nhân chồi, kéo dài chồi và ra rễ cho 3 loài Lan kim tuyến cho thấy: mẫu chồi được khử trùng đạt kết quả tốt nhất ở nồng độ Javel 30% trong thời gian 20 phút cho tỷ lệ mẫu sống sạch là 50%. Mẫu cấy sau đó được chuyển sang môi trường MS có bổ sung BA để cảm ứng tạo chồi. Tỷ lệ nhân chồi cao nhất trên môi trường MS có bổ sung 1 mg/l BA với số chồi và chiều cao chồi tương ứng là 23,9 chồi/mẫu, 1,1 cm/chồi. Môi trường MS có bổ sung 0,3 mg/l BA và 0,3 mg/l NAA cho kết quả vươn chồi tốt nhất với chiều cao trung bình chồi là 3,9 cm/chồi. Chồi được ra rễ trong môi trường MS có bổ sung 1 mg/l IBA chiều dài trung bình là 4,4 rễ/cây và 2,8 cm/chồi.

Từ khóa: Vi nhân, Lan kim tuyến, BA, NAA, sự nảy mầm

The effects of different types and concentrations of mechanical and hormones on shoot sterilization, shoot multiplication, shoot elongation and rooting were studied in tissue culture of Anoectochilus formosanus, Anoectochilus roxburgii and Anoectochilus setaceus. Our results showed that the process was started with explant sterilization using commercial Javel solution (NaClO) at 30% and soaked segments of axillary shoots in 20 minutes, with 50% of shoot proliferation. The explants were then transferred to MS medium with adding different concentrations of growth regulation substances BA. The highest shoot multiplication were obtained on MS medium containing BA (1 mg/l) with maximum 23.9 shoots per explant and 1.1 cm per shoot. The best shoot elongation response was observed on MS supplemented with 0.3 mg/l BA and 0.3 mg/l NAA with 3.9 cm per shoot in height. Elongated shoots when maintained on MS medium supplemented with 1 mg/l NAA produced optimal rooting with 4.4 roots per shoot and 2.8cm per root.

Keywords: Micropropagation, Anoectochilus sp., BA, NAA, shooting

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm xác định được phương pháp bảo quản hạt giống tốt nhất, phương pháp nhân giống sinh dưỡng và chọn lọc được các gia đình Gáo trắng có sinh trưởng tốt cho trồng rừng. Nguồn vật liệu giống cho các thí nghiệm được thu hái từ 53 cây trội Gáo trắng được tuyển chọn tại vùng Đông Nam Bộ. Một thí nghiệm bảo quản hạt trong phòng, 02 thí nghiệm nhân giống ở vườn ươm và 01 thí nghiệm khảo nghiệm gia đình tại Mã Đà – Vĩnh Cửu – Đồng Nai đã được xây dựng. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Hạt giống Gáo trắng bảo quản ở tủ lạnh chuyên dùng (#6oC) và bảo quản ngăn mát tủ lạnh (#15oC), sau 1 năm vẫn cho tỷ lệ nảy mầm là 53,5%. Ở giai đoạn cây con ở vườn ươm sinh trưởng tốt nhất trong điều kiện che sáng 25%, trong thời gian 2 – 3 tháng đầu. Gáo trắng dễ giâm hom, sử dụng hom từ chồi chính của cây con 1 năm tuổi được xử lý hormon IBA với nồng độ 4000ppm có tỷ lệ ra rễ tốt nhất (86,7%). Cây trồng ở mô hình thí nghiệm khảo nghiệm gia đình Gáo trắng tại Mã Đà – Đồng Nai, trên đất đồi nghèo dinh dưỡng, tầng đất mỏng, khô, nên sinh trưởng chậm. Sau 3 năm tuổi, sinh trưởng bình quân của đường kính là 6,28cm và chiều cao là 5,2m. Có 8 gia đình tốt nhất được chọn với thể tích thân cây từ 9,6dm3 đến 16,7dm3. Từ mô hình khảo nghiệm đã chọn được 65 cây trội có độ vượt khoảng 3,0 Sd đến 6,6 Sd về đường kính và từ 4,1 Sd đến 6,9 Sd về chiều cao để làm vật liệu di truyền cho các pha nghiên cứu tiếp theo. Sinh trưởng đường kính của cây trội đạt từ 9,2 – 15,6cm, chiều cao từ 6,5 – 9,0m; thể tích đạt từ 26,8 – 86,0dm3.

Từ khóa: Bảo quản hạt, chọn giống, Gáo trắng, gia đình cây trội, nhân giống hom

Resource of breed materials for experiments were collected from 53 plus trees in the Southeast region of Vietnam. One seed preserving experiment in laboratory, two propagating experiments in nursery and one progeny testing trial in Ma Da commune, Vinh Cuu district, Dong Nai province were established. The study results showed that N. cadamba seed was preserved in 6oC regime by specialized equipment and 15oC regime by refrigerator, after 1 year, germinating rate could still reach 53.5%. In nursery, seedlings with 25% shading during in the first 2 – 3 months were the best growth; cutting of N. cadamba was easy to root, cuttings from main stem of 1 year old trees were treated in 4000ppm IBA solution gave the highest rooting rate (86.7%). In the progeny trial, where soil is nutrient poor, thin soil layer, dry so trees grew slowly. After 3 year old, mean diameter and height growth were 6.3cm and 5.2m respectively. Best 8 families were selected with mean tree volume from 9.6 to 16.7dm3. Also from progeny testing trial, 65 plus trees with excess from 3.0 to 6.6 Sd in diameter and 4.1 to 6.9 Sd in height were selected to provide genetic material for the next study phase. The growth of plus trees was from 9.2 to 15.6cm in diameter and 6.5 to 9m in height; individual tree volume reached from 26.8 to 86.0dm3.

Keywords: seed storage, breeding, Neolamarckia cadamba, plus tree family, vegetative propagation

Nghiên cứu đặc điểm hạt giống Cóc hành cho thấy: Trọng lượng 1000 quả Cóc hành chín lúc chưa xử lý là 1.139,6 gram, tương đương với 1kg có 878 quả; 1000 hạt Cóc hành sau phơi khô trong mát từ 2 – 3 ngày có trọng lượng 419,9 gram, tương đương 1kg hạt khô là 2.382 hạt. Để xác định phương pháp bảo quản đối với hạt Cóc hành, tác giả đã thử nghiệm 5 phương pháp bảo quản khác nhau, gồm: Bảo quản trong hũ bịt kín để ở nhiệt độ phòng; bảo quản trong hũ bịt kín trộn tro theo tỷ lệ 25% tro ở nhiệt độ phòng; bảo quản trong hũ bịt kín ở nhiệt độ 0oC, bảo quản trong hũ bịt kín ở nhiệt độ (- 5oC), bảo quản trong hũ bịt kín ở nhiệt độ (- 12oC). Với mỗi phương pháp bảo quản, tác giả theo dõi thời gian bảo quản khác nhau là 5 ngày, 10 ngày, 20 ngày, 30 ngày, 50 ngày, 70 ngày và 90 ngày. Kết quả phân tích thống kê cho thấy sai khác giữa các phương pháp bảo quản trong thời gian ngắn (từ 5 ngày đến 15) là không rõ ràng và không có ý nghĩa về mặt thống kê, tuy nhiên khi thời gian bảo quản tăng thì có sự khác nhau giữa phương pháp bảo quản và tỷ lệ nảy mầm cao nhất khi bảo quản trong hũ bịt kín ở nhiệt độ – 5oC (51,7%), thấp nhất khi để trong hũ bịt kín để nhiệt độ phòng (8,3%). Trong khi đó thời gian bảo quản là nhân tố quyết định đến tỷ lệ nảy mầm của hạt giống. Thời gian bảo quản tốt nhất cho tỷ lệ nảy mầm cao chỉ trong khoảng 5 ngày, sau đó tỷ lệ nảy mầm giảm dần theo thời gian và sau 30 ngày tỷ lệ nảy mầm trung bình giữa các phương pháp chỉ còn 28,1%; sau 50 ngày bảo quản thì hầu như hạt giống đã mất sức nảy mầm (2,7%) và sau 70 ngày hạt giống mất sức nảy mầm hoàn toàn ở tất cả các phương pháp. Như vậy, cần có kế hoạch sử dụng hạt giống ngay sau thu hái trong khoảng 5 đến 10 ngày để đảm bảo tỷ lệ nảy mầm tốt nhất.

Từ khóa: Cóc hành, bảo quản hạt giống, tỷ lệ nảy mầm, nhân giống

The study on chracterization of Azadirachta exselsa seeds showed that: the weight of 1000 fruits without treatment is 1,139.6 gram (1kg cosists of 878 ruits); the weight of 1000 seeds after drying in cool condistion 2 – 3 days is 1,139.6 gram (1kg of dry seeds consists of 2,382 seeds). To determinne suitable methods of seed storagre, author experiment with 5 different methods, including: Storing in a sealed jar at room temperature; storing in a sealed jar with ashes mixed of 25% volume; storing in sealed jar at temperatures of 0oC, storing in sealed jar at temperatures of – 5oC and storing in a sealed jar at temperature of – 12oC. With each storage treatment, different storage time of 5 days, 10 days, 20 days, 30 days, 50 days, 70 days and 90 days were also tested. After statistical analysis, the test results showed that storage methods were not affected significantly to the rate of germination. However, the storage time is a significant factor for germination of seeds. The best storage time for germination is among 5 days, then the germination decreased with time. After 30 days of storage, the average germination of the methods was only 28.1%; after 50 days of storage, a seed almost lost its germination capacity, germination is negligible (2.7%), after 70 days, seed germination was completely lost in all the experimental treatments. So that, seed using should be planed after fruit collection in 5 – 10 days for best germination rate.

Keywords: Azadirachta exselsa, seed storage, germination rate, breeding

Mục tiêu của nghiên cứu nhằm xác định loại, nồng độ chất kích thích sinh trưởng, giá thể và thời gian xử lý thuốc tốt nhất cho giâm hom Chiêu liêu nước. Nghiên cứu ảnh hưởng của chất kích thích sinh trưởng IAA, NAA, và IBA với nồng độ từ 500ppm; 1.000ppm; 1.500ppm; 2.000ppm ở dạng nước cho thấy IBA 1.500ppm cho tỷ lệ ra rễ và chỉ số ra rễ cao nhất (tương ứng là 89,9% và 25,1). Nghiên cứu về giá thể giâm sử dụng 3 loại khác nhau là GT1 (100% đất tầng mặt); GT2 (70% đất tầng mặt + 30% xơ dừa) và GT3 (50% đất tầng mặt + 50% xơ dừa). Kết quả cho thấy sử dụng giá thể ruột bầu GT3 cho tỷ lệ ra rễ 80,1% và chỉ số ra rễ 31,7. Thí nghiệm xác định thời gian xử lý thuốc cho kết quả tốt nhất ở nghiệm thức có thời gian xử lý 90 giây, tỷ lệ ra rễ 88,1% và chỉ số ra rễ 36,1.

Từ khóa: Chiêu liêu nước, giâm hom, tỷ lệ ra rễ

The objective of the study was to determine the type, concentration of hormone, potting mixes and time of hormone treatment in Terminalia calamansanai Rolfe cutting. The effect of hormone IAA, NAA, and IBA with the concentration of 500 ppm; 1.000ppm; 1.500ppm; 2.000ppm in solution on rooting percentage of cuttings was implemented. The results showed that 1.500ppm IBA gave highest rooting percentage and rooting index, respectively 89.9% and 25.1. For potted mixing, three different treatments were used as follows: GT1: 100% topsoil, GT2: 70% topsoil + 30% coir; GT3: 50% topsoil + 50% coir. The results showed that treatment GT3 (50% topsoil + 50% coir) gave 80.1% rooting percentage and highest rooting index (31.7). The best time for hormone treatment is 90 seconds, with 88.1% rooting percentage and 36.1 rooting index.

Keywords: Terminalia calamansanai Rolfe, cutting propagation, rooting percentage

Cây Tràm được xem là một trong những cây chủ lực của các tỉnh Nam Bộ trong nỗ lực thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt là nước biển dâng. Bài báo này trình bày đặc điểm sinh trưởng của vườn giống Tràm lá dài và Tràm ta ở tuổi 7. Nghiên cứu được tiến hành trên vườn giống Tràm 7 tuổi, trong đó vườn giống Tràm lá dài có 30 gia đình, vườn giống Tràm ta có 80 gia đình. Kết quả cho thấy, lượng tăng tưởng trung bình hàng năm của Tràm lá dài (MAI) tính đến tuổi 7 đạt 17,5 m3/ha/năm (sau khi đã tỉa thưa 50% số cây); Tràm ta đạt 8,5 m3/ha/năm (sau khi đã tỉa thưa 50% số cây), cao hơn so với các xuất xứ Weipa, Bensbach – PNG – 2 và Kuru Oriomo – PNG – 3 được khảo nghiệm trước đây.

Từ khóa: Tràm ta, Tràm lá dài, sinh trưởng, cải thiện giống

Melaleuca, one of the promising species, can be utilized effectively for climate change adaptation in Southern Vietnam. This study presents the results obtained from 7 – year-old seed orchards that were established based on 80 families of M. cajuputi and 30 families of M. leucadendra. The results showed that mean annual increament (MAI) of M. leucadendra reached 17.5 m3/ha/year (after thinning 50%) while that of M. cajuputi was 8.5 m3/ha/year (after thinning 50%) that is higher than that of other tested provenances such as Weipa, Bensbach – PNG – 2 and Kuru Oriomo – PNG – 3.

Keywords: M. leucadendra, M. cajuputi, growth, tree improvement

Kết quả sưu tập, trồng bổ sung loài cho Vườn sưu tập thực vật Trảng Bom được thực hiện từ năm 2010 – 2015. Trong giai đoạn đó, Trung tâm đã sưu tập và trồng bổ sung được 112 loài thuộc 45 họ thực vật, trong đó có 90 loài mới và 08 loài quý hiếm có tên trong sách đỏ Việt Nam. Cây trồng có tỷ lệ sống trên 95%, cây sinh trưởng khỏe mạnh, không bị sâu bệnh hại tấn công.

Từ khóa: Vườn sưu tập thực vật, bảo tồn ngoại vi, Trảng Bom

The collecting, additional planting some native species in Trang Bom Arboretum have implemented for period 2010 – 2015 with 112 forest species of 45 families including 90 new species and 8 precious – rare species in Vietnam Red Book. The planted trees in this stages were over 95% of survival rate, growth well, and good health without insect infection.

Keywords: Arboretum, ex – situ conservation, Trang Bom

Rừng Phi lao (Casuarian equisetifolia J.R et G. Fors) ven biển có vai trò hết sức quan trọng trong việc bảo vệ đê, hạn chế sự tàn phá của gió bão, sóng thần và nước biển dâng. Song nguyên nhân gây chết rừng Phi lao ven biển tại xã Đông Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh bước đầu xác định do môi trường đất có hàm lượng dinh dưỡng thấp, ngập nước cục bộ làm cây sinh trưởng kém và bị bệnh hại rễ, bệnh phồng dộp thân. Kết quả phân lập được 5 chủng nấm gây bệnh: bốn chủng nấm hại rễ bao gồm: chủng C5PL (Pythium sp), chủng C4PL (Pythium vexans); chủng C4PL (Phytopythium helicoides); chủng PLR7 (Phytophthora sp) và chủng nấm gây phồng dộp thân cây (Trichosporium vesiculosum Butl). Sử dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp như: Ở những khu vực đất nghèo dinh dưỡng cần bổ sung thêm phân NPK cho cây, các địa điểm ngập úng cục bộ cần đào mương thoát nước trong mùa mưa, loại bỏ những cây chết, cây bị bệnh nặng để tránh lây lan. Những khu vực bị bệnh có thể dùng thuốc hóa học Ridomin 72WP nồng độ 1%; Agrifos 400 nồng độ 1% để phòng trừ. Nên chọn giống Phi lao có khả năng kháng bệnh để trồng rừng.

Từ khóa: Phi lao, bệnh hại, môi trường đất, nấm bệnh

The research was carried out in Dong Hai commune, Duyen Hai district, Tra Vinh province. Aim of the research was to identify causes of dead of Casuariana equisetifolia J.R et G. Fors at this commune. Research methodology was: establishing survey plots, collecting informations on degree of disease, collecting samples from water, soil and infected parts of tree (root, stem, branches and leaves). Data Analysis was also made for nutrient, toxic substances in soil and water. In addition, infectious samples were isolated for identification of pathogenic agents. Thereafter, artificial infection treatments were made for confirmation of pathogenic agent. Results showed that dead ratio was approximate 48% in the surveyed plots. Nutrient index was low in water and soil samples. Low pH of soils and waters and partial submergence are considered as initial causes to generate growth reduction and poor tolerance in Casuariana trees. Results also implied the dead of Casuariana equisetifolia J.R et G. Fors was four isolates of fungus which induce disease on root of tree. They are isolates C5PL (Pythium sp), C4PL (Pythium vexans); C4PL (Phytopythium helicoides) and PLR7 (Phytophthora spp). The fungus which causes bark swell was identified as Trichosporium vesiculosum Butl. Two fungicides namely Ridomin 72WP at 1% and Agrifos 400 at 1% have effectively shown to controlled isolate PLR7 Phytophthora spp. in laboratory.

Keywords: Casuariana equisetifolia, plant pathology, soil environment, fungi

Bài báo này trình bày các kết quả nghiên cứu về kỹ thuật kinh doanh rừng chồi trên một số xuất xứ tràm (Melaleuca) sau khai thác trắng ở huyện Thạnh Hoá, tỉnh Long An. Kết quả cho thấy trong 5 xuất xứ được khảo nghiệm đã chọn được 2 xuất xứ có triển vọng là Tràm úc Cambridge G. Western As (1206) và Tràm ta Tịnh Biên, An Giang (7V05). Hai xuất xứ này có các chỉ tiêu sinh trưởng rừng chồi lần lượt là: tỷ lệ ra chồi 93,73% và 74,13%; số chồi/gốc 5,6 và 4,2 cái; tỷ lệ bị hại do sâu đục thân 25,0 và 4,6%; sau 6 năm tuổi năng suất rừng đạt 166,9 và 106,3m3 khi để lại 2 chồi/gốc. Rừng trồng 6 năm tuổi ở mật độ trồng ban đầu từ 10.000 đến 20.000 cây/ha sau khai thác trắng để lại từ 2 – 3 chồi/gốc có năng suất tương đương với rừng trồng mới ở tuổi 5 và đã mang lại hiệu quả kinh tế cao trong kinh doanh rừng chồi.

Từ khóa: Tái sinh chồi, Tràm, xuất xứ, năng suất rừng

This article presents results of technical research on some provenaces of Melaleuca coppice plantation after havested in Thanh Hoa district, Long An province. The results showed that there were two promising provenences among 5 tested provenances: Cambridge G. Western As (1206) and M. cajuputi Tinh Bien, An Giang (7V05) in which growth indicators are: 93.73% and 74.13% of coppice reproduction rate; number of coppice per stump was 5.6 and 4.2; disease rate was 25.0% and 4.6%, respectively. The wood productivity was 166.9 m3/ha and 106.3 m3/ha for the two provenences after 6 years of rotation. The productivity of plantation which planted at the density of 10,000 – 20,000 trees/ha with remained 2 or 3 stems per tree after harvesting, is as good as that of a 5 years old of new plantation, bringing financial benefits when coppice plantation method is applied.

Keywords: coppice regeneration, Melaleuca, provenance, productivity

Nghiên cứu ảnh hưởng của các dạng thể nền đến tỷ lệ sống, sinh trưởng của một số loài cây ngập mặn trồng trên các đảo vùng biển phía Nam, Việt Nam được thực hiện tại đảo Nhất Tự Sơn, Sông Cầu, Phú Yên và Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu, từ năm 2010 đến 2013. Đối tượng nghiên cứu là Sú đỏ (Aegiceras floridum), Mắm biển (Avicennia marina), Dà vôi (Ceriops tagal), Đước (Rhizophora apiculata), Đưng (R. mucronata) và Đâng (R. stylosa). Mục đích của nghiên cứu này là xác định được ảnh hưởng của yếu tố thể nền đến tỷ lệ sống và sinh trưởng của một số loài cây ngập mặn, làm cơ sở cho việc trồng rừng ngập mặn bảo vệ các đảo, lưu giữ trầm tích, chống sạt lở và tạo môi trường thuận lợi cho các loài thủy sản, bảo vệ cỏ biển và rạn san hô. Thí nghiệm về thể nền được bố trí trên nền đá, sỏi, san hô theo kiểu thí nghiệm hai nhân tố kiểu lô chính – lô phụ (Split plot), với 3 lần lặp lại. Diện tích thí nghiệm là 3.150m2 (3 thể nền × 5 loài × 3 lần lặp × 35 cây/loài). Nhân tố thể nền là nhân tố phụ được bố trí vào lô chính (thể nền đá, sỏi và san hô); nhân tố loài cây (S) là nhân tố chính được bố trí vào lô phụ. Số liệu về tỷ lệ sống, sinh trưởng chiều cao vút ngọn (H) được đo sau khi trồng 6 tháng, 1 năm, 2 năm và 3 năm; phương pháp phân tích thống kê được sử dụng để đánh giá kết quả thí nghiệm. Kết quả sau 3 năm trồng cho thấy tỷ lệ sống của các loài cây thí nghiệm trên dạng thể nền đá (27,8% tại Côn Đảo và 42,2% tại Hòn Nhất Tự Sơn), thể nền sỏi (27,1% tại Côn Đảo và 41,8% tại Hòn Nhất Tự Sơn) tốt hơn, ổn định hơn và khác biệt so với thể nền san hô (20,7% tại Côn Đảo và 35,7% tại Hòn Nhất Tự Sơn); tăng trưởng chiều cao tốt nhất là cây trồng trên thể nền sỏi (71,1cm tại Côn Đảo và 65,9cm tại Hòn Nhất Tự Sơn) và khác biệt so với trồng trên thể nền đá (67,7cm tại Côn Đảo và 57,3cm tại Hòn Nhất Tự Sơn) và thể nền san hô (63,1cm tại Côn Đảo và 54,6cm tại Hòn Nhất Tự Sơn). Loài Sú đỏ khó thích hợp trên các dạng thể nền nghiên cứu, tỷ lệ sống giảm nhanh theo thời gian (4,2% tại Côn Đảo và 10,0% tại Hòn Nhất Tự Sơn) và sức sinh trưởng về chiều cao cây rất thấp (22,9cm tại Côn Đảo và 21,3cm tại Hòn Nhất Tự Sơn). Loài Dà vôi cũng khó thích hợp trên các dạng thể nền đá, sỏi và san hô, tỷ lệ sống giảm còn 6,1% và tăng trưởng chiều cao cây rất thấp chỉ là 25,5cm tại Côn Đảo. Loài Đước có tỷ lệ sống giảm mạnh còn (8,3% tại Côn Đảo và 27,7% tại Hòn Nhất Tự Sơn), nhưng có tốc độ tăng trưởng chiều cao khá tốt (93,6cm tại Côn Đảo và 73,6cm tại Hòn Nhất Tự Sơn). Loài Mắm biển có tỷ lệ sống cao đạt 55,5%, tăng trưởng chiều cao khá ổn định và đồng đều ở cả 3 dạng thể nền là 52,2cm tại Hòn Nhất Tự Sơn. Loài Đưng có tỷ lệ sống ổn định theo thời gian (42,0% tại Côn Đảo và 53,3% tại Hòn Nhất Tự Sơn), tốc độ tăng trưởng chiều cao khá tốt (92,2cm tại Côn Đảo và 73,3cm tại Hòn Nhất Tự Sơn). Loài Đâng có tỷ lệ sống ổn định và cao nhất (65,7% tại Côn Đảo và 53,0% tại Hòn Nhất Tự Sơn), tốc độ tăng trưởng chiều cao khá tốt (102,3cm tại Côn Đảo và 76,0cm tại Hòn Nhất Tự Sơn).

Từ khóa: Thể nền, rừng ngập mặn, vùng biển phía Nam

Từ khóa: Lập địa, đảo, rừng ngập mặn, trồng rừng, Việt Nam

Tình trạng sạt lở bờ sông, kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung, diễn ra ngày càng phổ biến và mức độ ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống người dân và sản xuất nông nghiệp. Chi phí đầu tư các giải pháp công trình bảo vệ và phòng chống sạt lở rất lớn nhưng hiệu quả khá hạn chế và thiếu tính bền vững (Nguyễn Sơn Thụy, 2007). Nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật trồng cây phòng chống sạt lở nếu thực hiện đồng bộ từ khâu chọn loài, chọn lập địa trồng và giải pháp bảo vệ cây trồng thích hợp thì khả năng thành công rất cao. Các giải pháp này sẽ giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư so với các giải pháp công trình, đồng thời tạo được cảnh quan xanh ven sông rạch, cải thiện môi trường, đa dạng sinh học thực vật và tạo sự bền vững lâu dài (H.T. Chan, 2003). Kết quả nghiên cứu cho thấy: (i) Hệ thực vật ven sông rạch ở đây khá đa dạng và phong phú có 19 loài chủ yếu thuộc 18 họ, bao gồm thực vật nước ngọt, thực vật nước lợ và các loài cây ngập mặn thực sự; (ii) Điều kiện đất đai ở khu vực nghiên cứu là loại đất ngập lợ với độ mặn thấp, thành phần dinh dưỡng nghèo và chịu tác động của biên độ ngập triều rất lớn, dòng chảy mạnh và sóng động lực sông có tác động rất mạnh mẽ đến cây trồng; (iii) Hiệu quả của hàng rào cản sóng không phát huy tác dụng, nhưng hệ thống cọc đỡ bằng cừ tràm có tác dụng rất tốt để bảo vệ cây mới trồng; (iv) Sau 2 năm mô hình thí nghiệm, đai rừng đa tầng tán được hình thành và phát triển tốt, có tác dụng lớn trong việc tạo bồi lắng và hạn chế được sạt lở; (v) Mô hình và giải pháp kỹ thuật trồng cây phòng chống sạt lở ven sông rạch có thể nhân rộng là Mù u + Dái ngựa nước ở đai trên bờ và Dừa nước + Bần chua + Mái dầm ở đai dưới nước với độ rộng mỗi đai tối thiểu gồm 4 hàng cây và phải có giải pháp kỹ thuật hỗ trợ cây trồng bằng đai cản sóng và cọc cừ tràm làm giá đỡ cho cây mới trồng.

Từ khóa: Cây bản địa, sạt lở ven sông rạch, trồng rừng phòng hộ

Erosion of riverside and canals is becoming a common and serious problem in Ho Chi Minh city in particular and the whole country in general, influencing the lives of communities and agricultural production. The investment costs for researching protection solution is costly but it lacks efficiency and it is unsustainable (Nguyen Son Thuy, 2007). Therefore, if studying of tree planting solutions are carried out carefully, from selecting species and site to appropriated – tree – protection solution, they will be tremendously successful with lower investment costs compared to that of construction solutions, creating green landscape along the rivers, increasing environmental value and sustainability (H.T. Chan, 2003). Results of the study implemented in 3 years (from 2010 – 2012) in Nha Be district have shown that: (i) The flora along the rivers in this area is very diverse and abundant. There are 19 species of 18 families, including freshwater flora, brackish water flora and mangrove flora; (ii) Soil type of the study site is brackish wetlands with low salinity, poor nutrition and are being affected by high flooding tidal, strong currents and wave dynamics that strongly influence tree planting; (iii) Wave fence does not work efficicently, but the melaleuca – poles – supporting systems play a significant role in protecting new – planted trees; (iv) After 2 years, the experimental models in Hiep Phuoc commune have tranformed to multi – level forest belts which contribute greatly to the capture of sedimentation and reduction of soil erosion; (v) The models and technical measures for planting trees to prevent erosion of riversides can be replicated are: Calophyllum inophyllum + Amoora cucullata for on – land forest belt and Nypa fruticans + Sonneratia caseolaris + Cryptocoryne ciliata for forest belts in flooded area along the riverside. A minimum width of each belt comprises 4 rows of trees and must contain technical measures using Melaleuca poles to reduce the waves and support newly planted trees.

Keywords: Native species, erosion of riverside, protected plantation

Nghiên cứu được thực hiện trên 4 hiện trường thí nghiệm, với 4 điều kiện lập địa khác nhau tại 2 tỉnh Bình Phước và Đồng Nai. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tỉa thưa với cường độ cao (48 – 60%) đã giúp sinh trưởng đường kính cây cá thể nhanh, sớm đạt được kích thước gỗ xẻ nhưng lại làm giảm mạnh trữ lượng lâm phần khi khai thác chính. Ở thí nghiệm chính, tại thời điểm 6,9 năm tuổi, đường kính bình quân của nghiệm thức T450 và T600 lần lượt là 20,1 và 18,4cm (tính chung cho cả 2 thời điểm tỉa thưa), đáp ứng được tiêu chuẩn kích thước gỗ xẻ lớn theo yêu cầu trên thị trường trong khu vực hiện nay. Trong khi, ở nghiệm thức đối chứng T1143 chỉ đạt 16,5cm, chỉ đáp ứng được cho nhu cầu gỗ xẻ nhỏ. Tuy nhiên, tổng trữ lượng gỗ cây đứng khi khai thác chính ở nghiệm thức T450 và T600 (tính chung cho cả 2 thời điểm tỉa thưa) so với nghiệm thức T1143 chỉ bằng 75,1 và 86,4% lần lượt. Nếu tính riêng cho từng thời điểm tỉa thưa và cộng cả sản phẩm khi tỉa thưa thì nghiệm thức T600 tỉa ở tuổi 3, có tổng trữ lượng xấp xỉ so với nghiệm thức đối chứng (147,1 so với 149,7 m3/ha). Về mặt kinh tế, nghiệm thức T600 ở tuổi 3 cho kết quả cao nhất, nhưng không nhiều so với nghiệm thức T1143. Kết quả thu được ở các thí nghiệm vệ tinh là tương đồng với kết quả của thí nghiệm chính ở thời độ tuổi tương ứng.

Từ khóa: Đông Nam Bộ, keo lai, phân bón, tỉa thưa

The study was investigated from four experimental trials located on different site conditions in Binh Phuoc and Dong Nai provinces. The results showed that thinning with high intensity increased tree diameter, reaching diameter size for saw – log earlier at age of 7 year but this practice reduced total stand volume at harvesting. In the Core trial, at age of 6.9 year, D1.3 of T450 and T600 treatments were 20.1 and 18.4cm respectively (added two thinning times), meeting size standard of larg saw – log wood (log ending diameter is over 18cm) in the market. While D1.3 in T1143 treatment was only 16.5cm, satisfying for small saw – log (log ending diameter is from 10 to under 18cm). However, total stand volume of T450 and T600 treament were much less than that of T1143 treament, only 75.1% and 86.4% respectively (added two thinning times). If seperating specific thinning time and adding wood volume at thinning, total wood volume of T600 treatment was approximate with that of T1143 treatment (147.1 m3/ha comparing with 149,7 m3/ha). About economic espect, T600 treatment thinned at 3 age gave best outcom but not considerable with T1143. Results of the Sattelite trials were similar to results in the Core trial at the same age.

Keywords: Acacia hybrid, thinning, fertilizer, Southeastern region

Lò bo (Brownlowia tabularis Pierre) là cây bản địa gỗ lớn, phân bố tự nhiên trong khu vực phía Nam. Việc nghiên cứu gây trồng loài này nhằm cung cấp nguyên liệu gỗ lớn phục vụ sản xuất hàng tiêu dùng trong nước và hướng tới xuất khẩu đáp ứng tái cơ cấu ngành lâm nghiệp. Kết quả nghiên cứu cho thấy trong giai đoạn 3,5 năm tuổi Lò bo sinh trưởng khá nhanh, với tăng trưởng đường kính trung bình từ 1,5 – 1,7 cm/năm, tăng trưởng chiều cao trung bình từ 0,9 – 1,1 m/năm; tỷ lệ sống cao trên 95%. Đối với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng đất feralit có pha sỏi tại Đồng Nai thì nên trồng hỗn giao với cây phụ trợ Muồng đen với mật độ thấp (<625 cây/ha) để hạn chế cỏ dại, nhưng đến 3,5 tuổi cần kiểm soát chặt bớt tán lá Muồng đen. Trong giai đoạn tuổi này, mật độ trồng chưa ảnh hưởng rõ rệt đến sinh trưởng Lò bo, việc bón phân đã có ảnh hưởng tích cực đến sinh trưởng loài này.

Từ khóa: Gỗ xẻ, Lò bo, rừng trồng

Brownlowia tabularis Pierre is native tree with big stem, natural distribution in forest at Vietnam Southern. The study this species for plantation with sawlog supplying purpose to exporting and domestic using, as well as to metting the restructure of forestry. The results show that B.tabularis is fast growth species with diameter increment from 1.5 – 1.7 cm/year, height increment from 0.9 – 1.1 m/year, survival rate over 95% at 3.5 years old. In condition of climate and feralit soil in Dong Nai, the mixed planting trial of B.tabularis and Senna siamea with low planted density (<625 trees/ha) was good solution to control weed, however it is need to pay attention for competition of Senna siamea canopy at 3.5 year old plantation by pruning. The planted density trial of B.tabularis was not significant by growth in this period (<3.5 years old), white fertilizer trial shows significant result about growth as bigger of diameter and heigh of trees in fertilizer using.

Keywords: Brownlowia tabularis Pierre, plantation, sawlog

Từ khóa: Sấu tía, gỗ lớn, Đông Nam Bộ

This paper presents research results on the natural distribution, seedling production and planting techniques of Sandoricum indicum Cav in the Southeast region Vietnam. Sandoricum indicum naturally grows in natural forests Southeast Vietnam and was planted scatteredly as urban trees, in several arboretum and botanical garden. For seedling production, seeds should be sown immediately after harvest nursery. The best method of seed storage is storing in cold storage at a temperature of 4oC, which can retain seed longevity up to 5 months with 15% of germination rate. The best germination method is immersion in water at normal temperature (22oC) for 24 hours. Seedling growth rate at 11 month – old is highest in the mixed potting substrate of 50% soil + 40% coconut fiber + 10% bio – fertilizer and without shading. Planting trial results show that, at 3 year – old, survival rates in all treatments were over 96%. Tree diameter (DBH) and total height (Hvn) growth reached 12 cm and 8.3m, respectively; Annual DBH and Hvn increment were 4cm and 2.8 m/year. At this age, the planting space has affected the growth of S. indicum; planting density of 833 trees/ha performed most appropriate. Applying 150g NPK + 300g bio – fertilizer at planting show the highest growth rate. Growth rate of S. indicum in the mixture of S. indicum + Hopea odorata was lower than in pure planting of Sandoricum indicum. With highly adaptable to the site conditions in Southeast Vietnam and rapid growth ability, S. indicum is a potential species for sawlog production.

Keywords: Sandoricum indicum Cav, sawlog, Southeastern

Kết quả nghiên cứu bước đầu của đề tài cơ sở về “Nghiên cứu một số đặc điểm lâm học và các biện pháp kỹ thuật trồng rừng Bời lời vàng tại vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên” triển khai tại vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên trong giai đoạn 2010 – 2015 đã cho thấy, hạt giống Bời lời vàng cần được gieo tạo ngay sau khi thu hái, trước khi gieo hạt cần được ngâm trong nước ấm 2 sôi 3 lạnh với thời gian ngâm 18 tiếng. Cây con sinh trưởng tốt trong thành phần hỗn hợp ruột bầu với tỷ lệ xơ dừa khoảng 40% và không cần che sáng ở giai đoạn vườn ươm. Đối với trồng rừng thì liều lượng phân bón lót 150gr Vi sinh Sông Gianh và 250gr NPK, mật độ cây trồng là 830 cây/ha là phù hợp. Sinh trưởng rừng trồng Bời lời vàng ở thời điểm 36 tháng tuổi đạt đường kính bình quân D1.3 = 11,1cm và chiều cao bình quân Hvn = 8,2m, tương đương với lượng tăng trưởng hàng năm là 3,4 cm/năm về đường kính và 2,5 m/năm về chiều cao và năng suất đạt 11 m3/ha/năm. Kết quả nghiên cứu này sẽ góp phần vào phát triển trồng rừng cung cấp gỗ lớn nhằm đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu ngành lâm nghiệp.

Từ khóa: Bời lời vàng, kỹ thuật gieo ươm, trồng rừng

The intial result of this research “Research on characteristics silviculture and reforestation techniques Litsea pierrei in the Southeastern and Highlands”, that was taken in Southeastern and Hightland areas in 2010 – 2015 period, the result showed that: seed of Litsea pierrei should be sowed immediately after harvest with pretreatment in warm water (40oC) at 18 hours. The seedlings in nursery were growth well with mixtured bag of 40% soil, 20% organic fertilizer and 40% coconut fiber without solar shading. In Litsea pierrei plantation research, using 150gr Song Giang organic fertilizer and 250gr NPK with density of 830 trees/hecta were suitable for growth. At 36 months old of Litsea pierrei, the average growth of diameter at breast height was 11.1cm and the average growth of height was 8.2 m that mean average increment were 3.4 cm/year for diameter at breast height and 2.5 m/year for height of tree; and increment volumn was 11 m3/ha/year. This research result will be contribution and development of commerce plantation in supplying sawlog, that was suitable in forestry restructure.

Keywords: Litsea pierrei Lecomte, sowing, plantation technique

Kết quả nghiên cứu cho thấy tổng diện tích rừng phòng hộ ven biển của tỉnh Bạc Liêu đến năm 2015 là 4.258,3ha, trong đó 3.138,6 đất có rừng và 1.119,6ha đất chưa có rừng và đất bãi bồi quy hoạch cho trồng rừng. Chất lượng rừng bị suy thoái nghiêm trọng do công tác quản lý bảo vệ rừng, công tác giao khoán rừng và đất rừng còn nhiều bất cập, quá trình sạt lở và xâm thực bờ biển diễn ra phức tạp và các giải pháp kỹ thuật tác động để nâng cao chất lượng rừng chưa được áp dụng đồng bộ. Hiện trạng rừng gồm có 1.512,7ha rừng tự nhiên và 1.625,9ha rừng trồng kết hợp nuôi thủy sản với các loài cây chủ yếu là Đước đôi, Mắm biển, Cóc trắng, Phi lao, Dà vôi, Tra bồ đề và Dừa nước. So với năm 2000, diện tích rừng và đất rừng phòng hộ ven tỉnh Bạc Liêu giảm 1.176,7ha, trong đó diện tích đất có rừng giảm 724,86ha do quá trình chuyển đổi sang nuôi trồng thủy sản, do rừng bị suy thoái và sạt lở bờ biển ngày càng nghiêm trọng. Quá trình xói lở bờ biển từ năm 1995 – 2015 đã làm mất đi 718,1ha, bình quân mỗi năm mất đi khoảng 36ha rừng và đất rừng. Các giải pháp để phát triển bền vững rừng phòng hộ ven biển cần được giải quyết là: (1) tăng cường công tác quản lý bảo vệ rừng, kiểm soát chặt chẽ việc nuôi trồng thủy sản trên đối tượng đất giao khoán cho tổ chức, cá nhân và hộ gia đình; (ii) đẩy mạnh khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng, phát triển trồng rừng trên đất trống, bãi bồi, những nơi đang sạt lở và có nguy cơ sạt lở cao; (iii) áp dụng các giải pháp lâm sinh về tỉa thưa nuôi dưỡng để chống suy thoái rừng; (iv) triển khai dự án bố trí sắp xếp lại dân cư ở khu vực rừng phòng hộ xung yếu ven biển tỉnh Bạc Liêu và đề án bảo vệ và phát triển rừng ven biển ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2015 – 2020; (v) nghiên cứu phát triển dịch vụ môi trường rừng, du lịch sinh thái, điện gió,… để tạo nguồn thu cho bảo vệ và phát triển rừng của tỉnh.

Từ khóa: Quản lý rừng bền vững, rừng phòng hộ ven biển, rừng ngập mặn

The results showed that the total area of coastal protection forest of Bac Lieu is 4,258.3ha; of which 3,138.6ha was forest – covered – land area and 1,119.6ha non – covered land area. The forests degredation was observed as a result of the shortcomings in forest management, forestland allocation and servere shoreline erosion. In addition, technical sollutions that help increase forest quality has not been systematically applied. Forest cover status of Bac Lieu was 1,512.7ha of natural forest and 1,625.9ha aquaculture – combined – plantation with some main species such as: Rhizophora apiculata, Avicennia marina, Excoecaria agallocha, Casuarina, Ceriops tagal, Thespesia populnea and Nypa fruticans. Manggrove forest and forest land of Bac Lieu province experienced a downward trend during the period 2000 – 2015. Particularly, forest – covered – land area reduced about 724,86ha, as a result of land convertion for aquaculture, forest degredation and severe coastline erosion. Especially, from 1995 – 2015, servere coastline erosion caused losing of 718,1ha forest and forest land, average 36ha per year. Sollutions bettering sustainable forest development should be implemented such as: (i) enhancing forest management and forest protection, strickly control aquaculture conducted in allocated forestland area or contract – based allocation of forest land to households and individuals; (ii) Improving forest regeneration, plantation expansion on uncovered land and erosion areas; (iii) Appling cultural practices in terms of thinning to prevent forest from degredation; (iv) Implementing the project called “protection and development coastal forests adapting to climate change for the period 2015 – 2020; (v) Developing forest payment service, eco – tourism, windy based electricity plants, to name a few, in order to financially contribute to forest protection program of the province in a long run.

Keywords: Forest sustainable management, coastal protection forests, mangrove forest