Số 3/2016

Trồng rừng vô tính theo gia đình (CFF – Clonal Family Forestry) cho Keo lá
liềm đã được ứng dụng thành công ở Indonesia, đây là phương pháp nhằm
nhân giống sinh dưỡng hàng loạt các cá thể ưu việt trong các gia đình ưu
việt, không giữ lại dòng vô tính đồng nhất. Ứng dụng phương pháp này,
nghiên cứu về nhân giống cho 5 gia đình ưu việt Keo lá liềm trong vườn
giống thế hệ 2 tại Quảng Trị và Bình Thuận bằng phương pháp nuôi cấy
mô tế bào đã được tiến hành. Hạt giống được rửa dưới vòi nước chảy
trong 3 – 5 phút, sau đó rửa bằng nước xà phòng loãng, tráng với nước cất vô
trùng 3 – 5 lần, đun trong nước sôi 1 phút, sau đó ngâm trong HgCl2 ở 2 nồng
độ (0,05% trong thời gian 7 phút hoặc 0,1% trong thời gian 5 phút. Cuối cùng
là tráng bằng nước cất vô trùng 3 – 5 lần. Hạt đã khử trùng được cấy vào môi
trường MS* (MS cải tiến) có bổ sung 4,5 g/L Agar và 30 g/L Đường
sucrose. Kết quả cho thấy có tới 23,3% mẫu nảy mầm. Môi trường MS*
bổ sung 1,5 mg/L BAP cùng 2 mg/L NAA và 2,0g/L Than hoạt tính cho
8,9 chồi/cụm và tỷ lệ chồi hữu hiệu là 42,8%. Môi trường ra rễ thích hợp
là 1/2MS* bổ sung 1,0 mg/L IBA (tỷ lệ ra rễ đạt 83,2%). Đối với Keo lá
liềm chỉ nên nhân chồi đến vòng thứ 7, mỗi vòng 25 ngày, sau đó hủy
mẫu. Thông thường, sau 7 lần cấy chuyển từ 1 hạt Keo lá liềm có khả năng
tạo được khoảng 2.453 cây con (nuôi dưỡng ở giai đoạn 3 tháng tuổi).

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả nghiên cứu đã xác định được ở Bạc Liêu có 441 loài, 324 chi,
114 họ của 3 ngành thực vật bậc cao có mạch là ngành Dương xỉ
(Polypodiophyta), ngành Hạt trần (Pinophyta) và ngành Hạt kín
(Magnoliophyta). Tài nguyên thực vật có ích cũng được thống kê, trong
đó có 271 loài có giá trị làm thuốc, 71 loài làm cảnh, 42 loài làm thực
phẩm, 22 loài cho gỗ và 7 loài làm gia dụng. Đã xác định được 3 loài thực
vật có giá trị bảo tồn theo sách Đỏ Việt Nam (2007) và Nghị định số
32/2006/NĐ-CP của Chính phủ là Dái ngựa nước (Aglaia spectabilis),
Chùm lé (Azima sarmentosa) và Vạn tuế (Cycas revoluta). Dạng thân của
thực vật được chia làm 6 nhóm chính là cây thân thảo có 214 loài, cây
bụi/bụi trườn có 94 loài, dây leo/dây leo hóa gỗ có 50 loài, gỗ nhỏ có 46
loài, gỗ lớn có 34 loài và bán ký sinh có 3 loài. Đồng thời, ghi nhận được
6 kiểu quần hợp thực vật hiện diện ở tỉnh Bạc Liêu.

Xem tóm tắt | Tải về

Trong quá trình điều tra nghiên cứu về các loài thuộc họ Lan (Orchidaceae
Juss.) ở Vườn quốc gia Cát Tiên trên diện tích 39.627ha, đã thu thập mẫu,
mô tả và định danh được 36 loài thuộc 21 chi; trong đó có 4 loài có tên
trong Sách Đỏ Việt Nam: ở cấp EN có 1 loài là Dendrobium bilobulatum
Seidenf.; ở cấp VU gồm có 3 loài là Dendrobium farmeri Paxt;
Dendrobium draconis Reichb. và Nervilia aragoana Gaudich.
Quá trình khảo sát các điều kiện tự nhiên như ánh sáng, ẩm độ, nhiệt độ,
độ cao vào tháng 2, 7 và 11 nơi có 36 loài lan phân bố đã cho thấy chúng
đều có thể phát triển được ở nhiệt độ từ 23 – 34oC, ánh sáng dưới 1.000
lux, ẩm độ dao động từ 55 – 95%, độ cao 100 – 200m so với mực nước
biển. Các loài lan trong Vườn quốc gia Cát Tiên tập trung chủ yếu là ở
rừng lá rộng thường xanh, nơi có sự đa dạng về các loài cây, trong khi
nhiệt độ và ẩm độ ít thay đổi trong năm.

Xem tóm tắt | Tải về

Xoan nhừ là loài cây gỗ lớn sinh trưởng nhanh, có phân bố rộng. Gỗ thuộc
nhóm VI, gỗ không cong vênh, lõi dác màu sắc đẹp, dễ gia công dùng
làm đồ gia dụng. Xoan nhừ rất thích hợp để bổ sung vào danh mục các
loài cây trồng rừng gỗ lớn. Trong cấu trúc rừng tự nhiên có Xoan nhừ
phân bố thì loài này không phải là loài chiếm ưu thế sinh thái (IV% dao
động 1,2 – 6,0%). Xoan nhừ hầu như không có mặt ở tầng A3 do đặc điểm
sinh thái loài là cây ưa sáng khi còn nhỏ.

Xem tóm tắt | Tải về

Thảm thực vật rừng lá rộng thường xanh tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn rất
phong phú, có từ 56 đến 104 loài. Vàng anh (Saraca dives); Gội trắng
(Aphanamixis polystachya); Sâng (Amesiodendron chinense); Lộc vừng
(Barringtonia macrocarpa) là các loài ưu thế của tầng cây cao. Mật độ
cây tái sinh ở trong tán cây mẹ của 4 loài ưu thế đều cao hơn so với ở
ngoài tán, Gội trắng 635.833 cây/ha gấp 72,0 lần, Lộc vừng 20.246 cây/ha
gấp 8,0 lần, Sâng 13.100 cây/ha gấp 3,6 lần, Vàng anh 10.000 cây/ha gấp
2,8 lần. Hầu hết cây tái sinh có chiều cao dưới 2,0m trên 99,6% ở trong
tán và từ 82,0% đến 96,2% ở ngoài tán. Tỷ lệ cây tái sinh có phẩm chất tốt
ở trong tán từ 87,4% đến 99,7% và từ 83,0% đến 94,8% ở ngoài tán. Cây
tái sinh chủ yếu có nguồn gốc từ hạt trên 96,7% ở trong tán và từ 87,7%
đến 96,2% ở ngoài tán. Tỷ lệ cây tái sinh triển vọng (h ≥ 2,0m) ở ngoài tán
cây mẹ từ 3,8% đến 18,0% và trong tán từ 0,1% đến 0,4%. Điều đó cho
thấy cơ hội tham gia tầng cây cao của cây tái sinh phát tán xa cây mẹ cao
hơn ở trong tán cây mẹ và đó là cơ chế quan trọng để duy trì sự tồn tại của
loài trong rừng nhiệt đới.

Xem tóm tắt | Tải về

Nghiên cứu lớp cây gỗ có đường kính 8 cm trở lên của kiểu rừng lá rộng
thường xanh ở huyện Bảo Lâm tỉnh Lâm Đồng thu được kết quả về một số
đặc điểm cấu trúc theo nhóm gỗ và cấp kính như sau: Trạng thái rừng giàu có
mật độ cây đứng 1024 cây/ha, trong đó cấp kính 8cm ≤ D1,3 < 15cm chiếm
61,4%; số cây tái sinh là 5882 cây/ha, tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 35,0%;
tổng số cây đứng tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 29,2%; tổng tiết diện ngang
cây đứng tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 36,3%; tổng thể tích dưới cành tập
trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 37,9%; tổng trữ lượng tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm
38,2%; số cây đứng ở các cấp kính trên 30cm tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm
38,6%; thể tích dưới cành ở các cấp kính trên 30 cm tập trung ở nhóm gỗ 5
chiếm 41,9%. Trạng thái rừng trung bình có mật độ cây đứng 733 cây/ha,
trong đó cấp kính 8cm ≤ D1,3 < 15cm chiếm 47,8%; số cây tái sinh của trạng
thái rừng trung bình là 5600 cây/ha, tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 58,9%; tổng
số cây đứng tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 43,3%; tổng tiết diện ngang cây
đứng tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 32,9% và nhóm gỗ 6 chiếm 32,9%; tổng
thể tích dưới cành tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 34,2%; tổng trữ lượng tập
trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 35,5%; số cây đứng ở các cấp kính trên 30cm tập
trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 43,2%; thể tích dưới cành ở các cấp kính trên 30cm
tập trung ở nhóm gỗ 5 chiếm 46,6%. Trạng thái rừng nghèo có mật độ cây
đứng 805 cây/ha, trong đó cấp kính 8cm ≤ D1,3 < 15cm chiếm 62,1%; số cây
tái sinh là 5600 cây/ha tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 50%; tổng số cây đứng
chủ yếu ở nhóm gỗ 6 chiếm 66,1%; tổng tiết diện ngang cây đứng tập trung ở
nhóm gỗ 6 chiếm 58,0%; tổng thể tích dưới cành tập trung ở nhóm gỗ 6
chiếm 55,7%; tổng trữ lượng tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 56,0%; số cây
đứng ở các cấp kính trên 30cm tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 66,7%; thể tích
dưới cành ở các cấp kính trên 30cm tập trung ở nhóm gỗ 6 chiếm 82,7%.

Xem tóm tắt | Tải về

Kết quả đánh giá sinh trưởng của 3 loài cây bản địa Sao đen (Hopea
odorata Roxb.), Lim xanh (Erythrophleum fordii Oliv) và Re gừng
(Cinamomum obtusifolium (Roxb.) trồng năm 2011 trong các mô hình
trồng rừng gồm trồng dưới tán rừng Thông nhựa 26 tuổi, trồng dưới tán
rừng trồng Keo tai tượng và rừng Keo tai tượng xen Thông nhựa 20 tuổi
và trồng trên trảng cỏ cây bụi tại Sóc Sơn Hà Nội cho thấy sau 5 năm cả 3
loài cây đều cho sinh trưởng phát triển bình thường. Trong 3 loài cây
trồng tại Sóc Sơn thì Sao đen là loài cho sinh trưởng tốt nhất với
o D = 5,14cm, Hvn = 2,68m, o D = 1,89 và tỷ lệ sống đạt từ 67 – 75%; tiếp
đến là Lim xanh với o D = 4,28cm, Hvn = 2,19m, t D = 1,5m và tỷ lệ sống
đạt từ 67 – 75% và thấp nhất là Re gừng với o D = 3,79cm, Hvn = 1,76m,
t D = 1,39 m và có tỷ lệ sống từ 58 – 67%. Nhìn chung sau 5 tuổi cây trồng
của 3 loài đều tốt nhất ở mô hình trồng trên thảm thực bì là cây bụi thảm
tươi và sinh trưởng kém nhất trong mô hình trồng dưới tán rừng Thông
nhựa. Kết quả bước đầu này cũng đã cho thấy cả 3 loài cây này đều có
triển vọng trồng rừng nói chung và rừng phòng hộ nói riêng ở Sóc Sơn,
Hà Nội.

Xem tóm tắt | Tải về

Keo lai (Acacia hybrids) là loài cây trồng rừng chủ lực ở Việt Nam trong
những năm qua, chủ yếu cung cấp gỗ nhỏ cho công nghiệp chế biến bột
giấy và dăm mảnh xuất khẩu. Do nhu cầu sử dụng gỗ lớn ngày càng tăng
nên việc trồng rừng keo lai kinh doanh gỗ lớn là cần thiết. Để góp phần
làm cơ sở khoa học phát triển rừng trồng keo lai cung cấp gỗ lớn xin giới
thiệu mô hình keo lai 13,5 năm tuổi trồng ở Cam Lộ, Quảng Trị. Mật độ
trồng ban đầu là 1.330, 1.660 và 2.500 cây/ha, sau 2 năm trồng tỷ lệ sống
đạt trên 91%, sau 9,5 năm tỷ lệ sống giảm mạnh chỉ còn từ 49 – 56%, sau
13,5 năm tỷ lệ sống chỉ còn từ 31 – 47%. Sau 2 năm, sinh trưởng đường
kính (D1,3) đạt từ 6,19 – 7,17cm, nhanh nhất ở mật độ 1.330 cây/ha, chậm
nhất ở mật độ 2.500 cây/ha; d = 3,1 – 3,6 cm/năm, h = 3,5 – 3,6 m/năm.
Sau 9,5 năm, sinh trưởng đường kính đạt từ 15,13 – 17,49 m và chiều cao
đạt từ 17,52 – 18,64 m; d = 1,59 – 1,84 cm/năm, h = 1,84 – 1,96 m/năm.
Sau 13,5 năm, sinh trưởng đường kính đạt 17,93 – 18,91cm, chiều cao đạt
từ 21,06 – 21,98m; d = 1,33 – 1,40 cm/năm, h = 1,56 – 1,63 m/năm. Trữ
lượng gỗ cây đứng (M) của rừng trồng sau 9,5 năm đạt từ 160,30 – 214,80
m3/ha, M = 16,87 – 22,61 m3/ha/năm. Sau 13,5 năm tuổi trữ lượng gỗ
(M) đạt từ 168,10 – 219,54 m3/ha, M = 12,45 – 16,26 m3/ha/năm. Số cây
đạt tiêu chuẩn gỗ lớn (D1,3 > 18cm) sau 9,5 năm tuổi đạt tỷ lệ từ 16,98 –
37,93%, chưa có cây có D1,3 > 25cm. Sau 13,5 năm trồng, số cây đạt tiêu
chuẩn gỗ lớn (D1,3 > 18cm) đạt tỷ lệ từ 48 – 58%, trong đã có từ 2 – 7%
số cây có D1,3 > 25cm.

Xem tóm tắt | Tải về

Giám sát carbon rừng có sự tham gia (PCM) là một nội dung quan trọng
trong chương trình “Giảm thiểu khí phát thải từ mất rừng và suy thoái
rừng” (REDD+). Bài báo này trên cơ sở tổng hợp và phân tích tài liệu đã
chỉ ra những thành tựu, kết quả cũng như những vấn đề về PCM cần giải
quyết. Những thành tựu, kết quả của PCM trong và ngoài nước: Đã xác
định được vị trí, vai trò của PCM trong hệ thống giám sát rừng quốc gia
và hệ thống Đo lường – Báo cáo – Thẩm định (MRV) để báo cáo khí phát
thải trong REDD+; phương pháp giám sát carbon rừng có sự tham gia của
cộng đồng địa phương đã được xây dựng, phát triển; đã sử dụng kết quả
quản lý rừng cộng đồng (CFM) để phát triển PCM; dữ liệu do cộng đồng
đo tính dùng để ước tính carbon đạt độ tin cậy (sai lệch 1 – 7%) với chi phí
chỉ bằng 4 – 34% so với cơ quan chuyên nghiệp. Những vấn đề cần quan
tâm giải quyết ở Việt Nam: Cộng đồng cần được xác lập một vai trò rõ
ràng trong REDD+ vì họ đang quản lý 1/2 diện tích rừng, trong đó cần thu
hút cộng đồng trong thu thập dữ liệu và giám sát rừng; kỹ thuật CFM cần
được ứng dụng để phát triển PCM; đánh giá độ tin cậy và chi phí để lựa
chọn các hoạt động phù hợp cho PCM; xây dựng chính sách ưu đãi tạm
thời cho cộng đồng tham gia cho tới khi có thể chi trả dựa vào kết quả.
Cộng đồng tham gia trong quản lý, giám sát tài nguyên rừng, carbon rừng
là một yêu cầu trong UNFCCC (2011); vì vậy cần đưa ra được các hướng
dẫn cho việc thực thi PCM ở Việt Nam.

Xem tóm tắt | Tải về

Từ những hệ thống cơ sở dữ liệu lập địa hiện có là: (1) Lưới cơ sở dữ liệu lập
địa với độ phân giải 100m; (2) Lưới độ cao, độ dốc với độ phân giải 30m; (3)
Số liệu điều tiết mực nước ở các lòng hồ Thác Mơ, Cần Đơn, Sork Phú
Miêng, Dầu Tiếng, nghiên cứu đã: (1) Xây dựng được hệ thống những lưới cơ
sở dữ liệu lập bán ngập trên địa bàn tỉnh Bình Phước; (2) Phát triển được Ứng
dụng phân tích và quản lý lập địa bán ngập tỉnh Bình Phước bằng ngôn ngữ
Microsoft Visual C# Professional 2010 và MapBasic 10.5. Ứng dụng này có
các chức năng: (1) Truy xuất bản đồ lòng hồ, đường đồng mức, lưới cơ sở dữ
liệu lập địa bán ngập; (2) Tự động hóa xây dựng bản đồ lập địa bán ngập theo
giá trị độ chênh cao; (3) Phân tích và thống kê lập địa bán ngập trên địa bàn
tỉnh Bình Phước. Kết quả chạy thực nghiệm cho thấy Ứng dụng có tốc độ xử
lý nhanh, đặt độ chính xác cao. Ứng dụng được cài đặt độc lập trên các máy
tính cá nhân, dễ sử dụng.

Xem tóm tắt | Tải về

Công nghệ ảnh viễn thám và GIS có vai trò quan trọng trong giám sát và
đánh giá tài nguyên môi trường, đặc biệt trong xác định biến động đất lâm
nghiệp. Nghiên cứu đã xây dựng cơ sở dữ liệu về diện tích đất lâm nghiệp
và bản đồ hiện trạng rừng các năm 2001, 2008 và 2015; bản đồ biến động
tài nguyên rừng và đất lâm nghiệp giai đoạn từ năm 2001 – 2008 và 2008 –
2015 tại hai xã vùng đệm Xuân Đài và Kim Thượng thuộc VQG Xuân
Sơn qua việc sử dụng ảnh vệ tinh Landsat đa thời gian. Kết quả nghiên
cứu cho thấy phân loại ảnh bằng chỉ số thực vật NDVI kết hợp với
phương pháp phân loại không kiểm định và điều tra thực địa cho độ tin
cậy khá cao, có thể sử dụng tổ hợp phương pháp này để xây dựng bản đồ
đất lâm nghiệp trong điều kiện thiếu dữ liệu kiểm chứng các năm ảnh quá
khứ. Kết quả nghiên cứu biến động cho thấy diện tích đất lâm nghiệp có
rừng tăng mạnh sau khi VQG Xuân Sơn thành lập, tăng 6801,5ha trong
giai đoạn 2001 – 2015, diện tích đất lâm nghiệp chưa có rừng giảm mạnh
3067,6ha, diện tích đất bởi các đối tượng khác cũng giảm 3733,9ha. Điều
này cho thấy hoạt động quản lý đất lâm nghiệp tại vùng đệm có hiệu quả.
Nguyên nhân gia tăng diện tích đất lâm nghiệp có rừng trong giai đoạn
2001 – 2015 là do việc áp dụng hiệu quả chính sách lâm nghiệp và công
tác quản lý và bảo vệ rừng vùng đệm VQG Xuân Sơn.

Xem tóm tắt | Tải về

Bài báo trình bày kết quả phát triển phần mềm phát hiện cháy rừng từ trạm
quan trắc mặt đất của Trường Đại học Lâm nghiệp. Phần mềm sử dụng
thuật toán phát hiện khói và lửa trong phân tích ảnh các đám cháy, nhằm
trích xuất ra các thông tin về đám cháy. Phần mềm có chức năng phân tích
tư liệu ảnh đa thời gian, được chụp từ camera IP, nhằm phát hiện và
truyền tin cháy rừng. Phần mềm được cài đặt và vận hành tự động trên
máy tính, khi có các đám cháy xuất hiện, phần mềm sẽ tự động phân tích
ảnh chụp các đám cháy, phát hiện và thông tin đám cháy tới chủ rừng, bao
gồm tọa độ và ảnh đám cháy thông qua tin nhắn (SMS) và thư điện tử
(Email, OTT). Phần mềm sử dụng kết hợp các thuật toán phát hiện đám
cháy đang được ứng dụng rộng rãi trên thế giới. Phần mềm được phát
triển trên nền ngôn ngữ C# và một số chương trình hỗ trợ khác như:
Visual Studio 10, Canon EDSDK Tutorial.

Xem tóm tắt | Tải về

Sâu đo (Biston suppressaria) là loài côn trùng ăn lá và gây hại chính đối
với nhiều loài cây như Keo tai tượng, Trẩu, Ban trắng, Chè, Đậu triều, Cọ
khẹt, Chàng ràng, Săng lẻ… Trong sản xuất lâm nghiệp tại Việt Nam đã
ghi nhận Sâu đo phát dịch, gây hại rừng Lim xanh. Những năm gần đây,
diện tích rừng trồng Keo tai tượng ở Việt Nam tăng nhanh và đã xuất hiện
Sâu đo ăn lá gây hại trên diện tích rộng. Nghiên cứu biện pháp phòng trừ
Sâu đo ăn lá Keo tai tượng đã được thực hiện ở trong phòng thí nghiệm
với 6 công thức gồm: CT1 (Serpha 25EC, 5%); CT2 (Sec Saigon 10EC,
5%); CT3 (Nurelle 25/2,5EC, 5%); CT4 (Bacillus thuringiensis
(115CFU/ml)); CT5 (Bauveria bassiana (115CFU/ml)) và CT6 (Đối
chứng, phun bằng nước cất). Kết quả nghiên cứu cho thấy ở các công thức
sử dụng thuốc hóa học, 100% sâu non đã bị chết sau 1 ngày phun thuốc.
Tỷ lệ sâu bị chết ở công thức phun vi khuẩn B. thuringiensis đạt 86,7%
sau 6 ngày và ở công thức phun nấm B. bassiana đạt 88,9% sau 8 ngày,
trong khi đó, ở công thức đối chứng, sâu non vẫn phát triển và vào nhộng
bình thường. Tỷ lệ nhộng vũ hóa chỉ đạt 8,9% ở CT4 và 5,6% ở CT5,
trong khi đó ở công thức đối chứng, tỷ lệ vũ hóa đạt 91,1%. Biện pháp
phòng trừ sinh học bằng vi khuẩn B. thuringiensis và nấm B. bassiana tuy
không cho kết quả nhanh như dùng thuốc hóa học nhưng có thể hạn chế số
lượng sâu hại rõ rệt, qua đó góp phần duy trì cân bằng sinh thái và không
gây ô nhiễm môi trường.

Xem tóm tắt | Tải về

Trong những năm gần đây rừng tự nhiên khu vực Tây Bắc đang đứng
trước nguy cơ bị suy giảm nghiêm trọng. Tình trạng phá rừng làm nương
rẫy, khai thác lâm sản một cách quá mức, thiếu sự kiểm soát của các cơ
quan chức năng đã dẫn đến những diện tích rừng tự nhiên ở các vườn
quốc gia (VQG), khu bảo tồn (KBT) bị mất hoặc bị suy giảm về chất
lượng. VQG Hoàng Liên, Khu bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Mường Nhé,
KBTTN Xuân Nha cũng không nằm ngoài những quy luật trên. Đây là 3
KBT có diện tích rừng tự nhiên lớn trong khu vực, mang những đặc trưng
về sinh thái rừng, có giá trị đa dạng sinh học cao nhưng lại được đánh giá
bị suy giảm cả về số lượng và chất lượng rừng. Trong thời gian 4 năm từ
2011 đến 2014, tại 3 điểm nghiên cứu có tất cả 323 vụ vi phạm lâm luật,
trong đó 34,05% số vụ là mua bán, vận chuyển lâm sản và lâm sản ngoài
gỗ (LSNG) trái phép, 31,27% số vụ phá rừng trái phép. Ngoài ra, các vụ
vi phạm còn tập trung vào các nguyên nhân như săn bắt và buôn bán động
vật hoang dã, khai thác lâm sản trái phép và các vi phạm về phòng cháy
chữa cháy rừng.

Xem tóm tắt | Tải về

Mộc bản là di sản vô giá của dân tộc. Ngoài giá trị về Phật giáo, mộc bản
còn phản ánh trình độ khắc điêu luyện, trình độ mỹ thuật, văn hóa của
người Việt xưa. Hiện nay, tại Bắc Giang có 2 kho mộc bản đang được lưu
giữ, bảo quản tại chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà. Những tư liệu lịch sử
được ghi lại và những kết quả nghiên cứu đã xác định chất liệu gỗ làm
Mộc bản của chùa Vĩnh Nghiêm và Bổ Đà là gỗ Thị (Diospyros decandra
Lour). Với đặc điểm mềm khi mới chặt hạ nhưng đanh cứng khi khô, thớ
gỗ mịn, sáng màu, không có lõi dác phân biệt… thuận lợi cho quá trình
chạm khắc chế tác Mộc bản, đồng thời đảm bảo cho các nét chữ trên Mộc
bản và cả tấm Mộc bản được bền lâu theo thời gian. Kết quả nghiên cứu
cho thấy gỗ Thị có độ bền tự nhiên trung bình với nấm mục Pleurotus
ostreatus Kumm. Gỗ Thị có độ bền tự nhiên trung bình với mối
Coptotermes gestroi Wasmann. Gỗ Thị có độ bền tự nhiên kém với nấm
mốc Aspergillus niger Van Tieghem. Để bảo tồn, phát huy giá trị di sản
mộc bản, cần phải có các giải pháp kiểm soát sinh vật hại gỗ đồng thời
điều tiết tiểu khí hậu trong nhà kho lưu trữ để giảm thiểu các nguy cơ gây
hại tới mộc bản.

Xem tóm tắt | Tải về

Gỗ cây Thị (Diospyros decandra Lour) đã được lựa chọn dùng trong chế
tác Mộc bản, di sản văn hóa quý đã tồn tại hàng trăm năm tại chùa Bồ Đà
và Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang. Kết quả nghiên cứu tính chất gỗ Thị đã
xác định gỗ có thớ mịn, đồng đều, khối lượng riêng cao, khả năng chịu va
chạm tốt. Gỗ sau khi phơi, sấy đến độ ẩm cân bằng trong không khí
(khoảng 13 – 15%) có độ hút ẩm và hút nước thấp. Do vậy, gỗ Thị rất phù
hợp làm Mộc bản để đảm bảo thời gian sử dụng lâu dài và chất lượng bản
in đều và rõ nét. Tuy nhiên, gỗ Thị có hệ số co rút thể tích trung bình, tỷ lệ
giãn nở và co rút gỗ theo chiều tiếp tuyến so với chiều xuyên tâm cao nên
Mộc bản cần được lưu giữ trong môi trường có nhiệt độ và độ ẩm ổn định
để hạn chế các khuyết tật như nứt vỡ, cong, vênh xảy ra. Kết quả nghiên
cứu tính chất vật lý, cơ học và thành phần hóa học của gỗ Thị góp phần
cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất giải pháp tổng hợp bảo quản
Mộc bản tại chùa Vĩnh Nghiêm và Bổ Đà.

Xem tóm tắt | Tải về