Đặc điểm sinh lý hạt giống Dầu rái và phương pháp bảo quản

Nguyễn Thị Hải Hồng

Phân Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Bộ

Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

TÓM TẮT

Dầu rái (Dipterocapus alatus Roxb.) là loài cây bản địa gỗ lớn thường xanh, có giá trị kinh tế cao, chiếm ưu thế trong rừng mưa nhiệt đới. Đây là loài có chu kỳ sai quả rất thất thường và hạt mất sức nảy mầm rất nhanh. Do vậy, việc nghiên cứu về đặc điểm sinh lý và phương pháp bảo quản hạt giống là cần thiết nhằm kéo dài khả năng lưu trữ của hạt giống. Kết quả nghiên cứu cho thấy số quả trung bình trong 1kg là 254 quả, hạt bắt đầu nảy mầm sau 5 ngày gieo ươm và đạt tỷ lệ nảy mầm cao nhất vào ngày thứ 9 và sau 15 ngày thì số lượng hạt nảy mầm không đáng kể. Hạt Dầu rái sẽ mất sức nảy mầm khi rút ẩm độ hạt từ 19% xuống 15%, tỷ lệ nảy mầm giảm từ 41% xuống còn 22% và không còn khả năng nảy mầm khi ẩm độ hạt rút xuống 3%. Nhiệt độ để hạt nảy mầm tốt nhất là ở nhiệt độ từ 20– 25⁰C và ở nhiệt độ phòng. Thời gian bảo quản hạt Dầu rái có thể kéo dài hơn 6 tháng trong điều kiện 10⁰C và ẩm độ hạt 16%.

Từ khóa:Dipterocapus alatus Roxb., đặc điểm sinh lý hạt giống, bảo quản hạt giống.

I. MỞ ĐẦU

Dầu rái (Dipterocapus alatus Roxb.) là loài cây bản địa gỗ lớn thường xanh, có giá trị kinh tế cao, chiếm ưu thế trong rừng mưa nhiệt đới. Phân bố chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, vùng phân bố tự nhiên chính là ở miền Nam và Tây Nguyên, tập rung nhiều nhất là ở Đồng Nai, Bình Phước và Bà Rịa – Vũng Tàu. Rừng cây họ Dầu hiện nay đang bị tàn phá nặng nề và diện tích ngày càng bị thu hẹp. Với tình trạng khai phá như hiện nay thì nhiều rừng Dầu còn lại sẽ bị biến mất trong tương lai. Chính vì vậy mà việc bảo tồn loài và rừng cây họ Dầu ngày càng trở nên cấp bách hơn. Bộ NN & PTNT đã quyết định đưa hai loài này vào danh sách những loài cây quan trọng trong Chương trình trồng 5 triệu hecta rừng của Việt Nam.

Cây Dầu rái có chu kỳ sai quả rất thất thường, điều kiện thu hái gặp nhiều khó khăn trong khi đó hạt mất sức nảy mầm rất nhanh. Do vậy, yêu cầu nghiên cứu về đặc điểm sinh lý và kỹ thuật bảo quản hạt giống Dầu rái là rất cần thiết nhằm kéo dài khả năng tồn trữ của hạt giống.

(Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Công nghệ Lâm nghiệp với phát triển rừng bền vững và biến đổi khí hậu, trang 111-115 )